Sytuacje życiowe mogą się zmieniać, co wymaga aktualizacji testamentu. Polskie prawo oferuje różne metody legalnej zmiany testamentu. Dowiedz się, jak prawidłowo dokonać tych zmian, aby uniknąć komplikacji dla spadkobierców.
/ 123RF/PICSEL
Nowy testament zastępuje stary – najprostsza metoda
Najbardziej bezpośrednim i ostatecznym sposobem zmiany testamentu jest stworzenie zupełnie nowego dokumentu.
Zgodnie z polskimi przepisami spadkowymi, nowy testament automatycznie unieważnia poprzedni w całości. Jedynym warunkiem jest, aby spełniał wszystkie wymogi formalne.
W rezultacie nowy testament powinien być wyraźnie datowany i podpisany przez testatora. Wskazane jest, aby wyraźnie stwierdzić w dokumencie, że „niniejszym testamentem odwołuję wszystkie wcześniejsze testamenty i kodicyle”. Takie sformułowanie usuwa wszelkie niejasności dotyczące intencji testatora i pomaga uniknąć konfliktów spadkowych.
Codicil – wyrafinowane rozwiązanie dla drobnych zmian
Kodycyl jest narzędziem prawnym, które pozwala na częściowe modyfikacje testamentu bez konieczności ponownego sporządzania całego dokumentu.
Reklama
Można go wykorzystać do wprowadzenia nowych postanowień, zmiany spadkobierców określonych pozycji lub dodania dalszych instrukcji.
Aby kodycyl był prawnie ważny, musi spełniać te same kryteria formalne co testament.
W przypadku testamentu holograficznego (pisanego ręcznie), kodycyl musi być w całości napisany pismem odręcznym testatora, opatrzony datą i podpisany.
Kodycyl powinien również odnosić się konkretnie do konkretnego testamentu, podając datę jego sporządzenia. Jeśli nie jest jasne, do którego dokumentu się odnosi, kodycyl nie będzie miał mocy prawnej.
Testament holograficzny – modyfikacje tylko ręcznie
Testament holograficzny jest popularną formą ze względu na łatwość użycia. Jednak wszelkie modyfikacje muszą być zgodne ze szczegółowymi wymaganiami. Każda poprawka, dodatek lub usunięcie musi być opatrzone datą i podpisem testatora.
Nie jest dozwolone, aby inni wprowadzali zmiany, nawet na prośbę testatora. Sekcje napisane przez kogoś innego niż testator powodują nieważność całego testamentu . Nawet drobne poprawki ortograficzne dokonane przez małżonka mogą doprowadzić do unieważnienia dokumentu przez sąd.
Testament notarialny – Gwarantowana formalność
Testament sporządzony w formie aktu notarialnego zapewnia najwyższy poziom bezpieczeństwa prawnego, lecz jego zmiana wymaga ponownej wizyty u notariusza.
Nie można samodzielnie dokonać zmian w testamencie notarialnym – każda zmiana wymaga sporządzenia nowego aktu lub aneksu przed notariuszem.
Koszt aktualizacji testamentu notarialnego może wynieść kilkaset złotych, w zależności od dodawanych zapisów.
Niemniej jednak forma notarialna gwarantuje wiarygodność prawną dokumentu i zmniejsza ryzyko jego zakwestionowania przez spadkobierców.
Odwołanie testamentu prowadzi do jego unieważnienia
Czasami optymalnym rozwiązaniem jest całkowite odwołanie istniejącego testamentu. Można to osiągnąć, formułując swoje intencje w nowym dokumencie, fizycznie niszcząc testament lub sporządzając pisemne odwołanie.
Odwołanie testamentu może być częściowe lub całkowite. Częściowe odwołanie dotyczy konkretnych postanowień, podczas gdy całkowite odwołanie oznacza powrót do ustawowej sukcesji.
Należy pamiętać, że samo zniszczenie kopii testamentu przechowywanej w domu nie gwarantuje jego unieważnienia, jeśli kopie znajdują się u notariusza lub w sądzie.
Kiedy należy zmienić testament?
Pewne wydarzenia życiowe z natury wpływają na ważność testamentu lub wymagają szybkich aktualizacji. Do najważniejszych należą: małżeństwo, rozwód, separacja, narodziny dzieci, śmierć spadkobiercy wskazanego w testamencie oraz istotne zmiany w aktywach.
Polskie prawo stanowi, że w przypadku zawarcia związku małżeńskiego przez testatora, każdy testament sporządzony przed zawarciem związku małżeńskiego staje się automatycznie nieważny, chyba że w dokumencie wyraźnie wskazano, że został sporządzony z myślą o przyszłym małżeństwie.
Rozwód nie powoduje automatycznego unieważnienia testamentu, ale może wymagać jego aktualizacji, zwłaszcza jeśli głównym beneficjentem był były małżonek.
Błędy w testamencie, które mogą drogo kosztować spadkobierców
Do typowych błędów popełnianych przy aktualizacji testamentu należą nieczytelne, niedatowane i niepodpisane poprawki, zmiany dokonane przez osoby trzecie, używanie różnych instrumentów pisarskich w obrębie tego samego dokumentu bez wyjaśnień oraz niejasne sformułowania dotyczące odwołania poprzednich testamentów.
Sytuacje stają się szczególnie niepewne, gdy testator ma wiele wersji testamentu i nie ma jasnego wskazania, która z nich jest aktualna.
Sąd musi następnie ustalić kolejność zdarzeń i intencje testatora, co zazwyczaj prowadzi do przedłużających się sporów o spadek. Koszty postępowania sądowego mogą pochłonąć znaczną część majątku.
