Kryteria przyznawania rent wdowich stają się coraz bardziej kontrowersyjne. Coraz więcej skarg wpływa do Rzecznika Praw Obywatelskich, a specjaliści uznają te kryteria za naruszenie konstytucyjnej zasady równości. Istotnym problemem jest wymóg wieku, który uniemożliwia wielu osobom pobieranie świadczeń. Eksperci prawni twierdzą, że te ustalenia są arbitralne i mogą naruszać prywatność i niezależność osobistą.
/ Filip Naumienko / Reporter
„Dla wielu obywateli renta wdowia miała zapewnić pomoc w trudnym okresie życia. Obecnie niektórzy czują się wykluczeni ” – zauważa czwartkowy numer „Dziennika Gazety Prawnej”.
Obawy dotyczące renty wdowiej. Pełna lista spostrzeżeń
„DGP” informuje, że sprzeciwy koncentrują się głównie na zastrzeżeniu, że świadczenie przysługuje wyłącznie osobom, które uzyskały prawo do renty rodzinnej nie wcześniej niż pięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego . „Według ZUS jest to drugi najczęstszy powód odmowy renty wdowiej, po zbyt wysokim dotychczasowym świadczeniu” – czytamy w publikacji.
Reklama
Liczba skarg wpływających do Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie rent wdowich rośnie. W piśmie z dnia 7 lipca 2025 r. do szefowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, profesor Marcin Wiącek podkreślił, że „Rzecznik Praw Obywatelskich nadal otrzymuje liczne skargi (…), z których zdecydowana większość dotyczy ograniczeń wprowadzonych nowymi przepisami”. „Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich nowe przepisy mogą naruszać konstytucyjną zasadę równości , a wybrane kryterium wieku, od którego zależy utrata współmałżonka, cechuje arbitralność i brak proporcjonalności” – zauważono w raporcie.
Pogląd ten podziela dr Katarzyna Kalata, radca prawny z Kancelarii Prawnej Kalata. Uważa ona, że istnieją uzasadnione podstawy do wniesienia skargi do Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie, oparte na zasadach równości, proporcjonalności i sprawiedliwości społecznej .
Czy renta wdowia jest niesprawiedliwa? Wzrost liczby skarg
Tymczasem Marcin Krajewski, adiunkt w Katedrze Prawa Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Polityki Społecznej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, stwierdza, że „ przepisy te naruszają sferę prywatności i autonomii jednostki ”. W artykule wyjaśniono, że sugerują one, iż „osoba, która straciła współmałżonka w młodym wieku, powinna odbudować swoje życie; natomiast osoba pobierająca rentę wdowią powinna pozostać w nieformalnym związku partnerskim, aby uniknąć utraty świadczenia”.
„Takie założenia są sprzeczne z zasadą ochrony życia prywatnego i rodzinnego ” – podkreślono w publikacji.
ZUS rozpoczął wypłaty renty wdowiej
Renta wdowia to nowe świadczenie wprowadzone przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Składa się ze świadczeń łączonych , takich jak 100% świadczenia własnego i 15% świadczenia po śmierci współmałżonka lub odwrotnie (świadczenia zbiegowe). Niektóre osoby kwalifikujące się otrzymują świadczenia z dwóch podmiotów: Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i innego zakładu emerytalnego. Oznacza to, że tacy klienci otrzymają dwie wypłaty w tym samym miesiącu, ale w różnych terminach.
Jak zaznacza ministerstwo, osoby te otrzymają jedną decyzję – od podmiotu wypłacającego 15% świadczenia. Druga instytucja powiadomi je o kontynuacji pełnego świadczenia w 100%.
Od 1 do połowy lipca Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wypłacił ponad 1,4 mld zł brutto blisko 420 tys. osób, z czego około 150 mln zł przypada na wzrosty z tytułu kumulacji świadczeń. Średnia renta wdowia wynosi 354,43 zł.
Wymagana obsługa JavaScript w przeglądarce. INTERIA.PL
