Umowa zlecenie – wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Umowa-zlecenie to jedna z bardzo popularnych form zatrudnienia. Charakteryzuje się ona większą elastycznością, brakiem konieczności opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe, czy możliwością wykonywania obowiązków poza siedzibą zleceniodawcy. 

Na samym początku należy zaznaczyć, że umowa-zlecenie jest umową cywilnoprawną. Oznacza to, że przy jej zawieraniu, wykonywaniu, rozwiązywaniu czy rozstrzyganiu wszelkich sporów zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego (konkretnie art. 734-751), a nie Kodeksu pracy. Przez umowę-zlecenie należy rozumieć zobowiązanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do wykonania określonej czynności prawnej (np. pracy) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na warunkach określonych w umowie.

fot. / / Pexels

Sprawdź, gdzie otrzymasz najtańszą gotówkę »

ReklamaZobacz takżeWybrane dla Ciebie: 10% zniżki na szkolne ubezpieczenie NNW, z kodem 02346

Pracodawcy często wykorzystują umowę-zlecenie jako zamiennik umowy o pracę, który stanowi dla nich niższy koszt. Jeśli z treści umowy wynika konieczność wykonywania obowiązków osobiście, odpłatnie oraz w miejscu i o czasie wyznaczonym przez zleceniodawcę, to faktycznie mamy do czynienia z wykonywaniem umowy o pracę. Jeśli mimo to pracujemy na mocy umowy-zlecenia, to takie działanie pracodawcy może być podstawą do ukarania go grzywną w wysokości od 1000 do 30 000 zł na mocy art. 281 Kodeksu pracy, a także do powództwa o ustalenie stosunku prawnego w formie umowy o pracę, co wiąże się z dodatkowymi prawami dla zatrudnionego.

Różnice między umową-zleceniem a umową o pracę

W obecnej sytuacji gospodarczej mimo wszystko czasami ciężko odróżnić, czy dana osoba wykonuje swoje obowiązki z mocy umowy o pracę, czy umowy-zlecenia. Od umowy o pracę umowę-zlecenie odróżniają następujące szczegóły:

• zleceniobiorca nie ma obowiązku wykonywania zlecenia w ściśle określonym miejscu ani czasie, nie jest też zależny od zleceniodawcy,
• zlecenie może być wykonane przez osobę trzecią,
• umowa-zlecenie niekoniecznie musi być odpłatna,
• wynagrodzenie nie musi być płatne co miesiąc,
• zleceniobiorca za szkodę wyrządzona zleceniodawcy lub osobom trzecim w związku z wykonywanym zleceniem odpowiada całym swoim majątkiem.

Jakie zapisy muszą się znaleźć w umowie-zleceniu?

Na umowie-zlecenie muszą pojawić się następujące elementy, które zostaną wyjaśnione poniżej: określenie stron umowy, opis zlecenia i współpracy, termin wykonania zlecenia i wynagrodzenie oraz zasady dotyczące odpowiedzialności. 

• Określenie stron umowy

Jeśli umowa zawierana jest między osobami fizycznymi, to w umowie powinny znaleźć się imiona, nazwiska, daty urodzenia, imiona rodziców, adresy zamieszkania oraz numery dokumentów obu stron umowy oraz numery PESEL stron. Jeśli osoby fizyczne będące stronami umowy prowadzą działalność gospodarczą, potrzebna będzie nazwa działalności oraz Numer Identyfikacji Podatkowej. Jeśli jedną ze stron umowy jest spółka, konieczne będzie podanie nazwy spółki, adresu jej siedziby, numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, a także osoby uprawnione do reprezentowania spółki. Na umowie-zleceniu powinno widnieć też miejsce i data zawarcia umowy.

• Opis zlecenia i określenie zakresu współpracy

Strony muszą dokładnie opisać, na czym ma polegać świadczone zlecenie. Im dokładniej zostanie ono opisane, tym łatwiej będzie dochodzić ewentualnych roszczeń i rozstrzygać spory. Z drugiej strony, w umowie powinny znaleźć się również obowiązki zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy, w tym dostarczenie odpowiednich materiałów do wykonania zlecenia.

• Termin i wynagrodzenie

Umowa powinna regulować również czas trwania zlecenia, z podaniem dnia jego rozpoczęcia oraz zakończenia (lub oznaczenie, że umowa jest na czas nieoznaczony). Oczywiście, umowę można wypowiedzieć w trakcie jej trwania. 

Od 2018 obowiązuje minimalna stawka godzinowa przy wykonywaniu pracy na podstawie zlecenia. Od 1 stycznia 2019 roku wynosi ona 14,70 zł brutto, dlatego też wynagrodzenie za godzinę wykonywania pracy nie może być niższe od tej kwoty. Jeśli jednak strony ustaliły niższą płącę, należy ją wyrównać do minimalnej stawki. Aby znać odpowiednią wysokość, trzeba umieścić w umowie zapis określenia sposobu potwierdzenia liczby przepracowanych godzin. 

• Odpowiedzialność

W umowie-zleceniu powinien znaleźć się także zapis, który reguluje sytuację niedopełnienia umowy. Może to dotyczyć niewykonania zlecenia w terminie oraz wykonania w sposób wadliwy lub nienależyty. W tym punkcie należy też określić konsekwencje takich zdarzeń – na przykład anulowanie zlecenia bądź pomniejszenie wynagrodzenia.

Dodatkowo, w umowie strony mogą zastrzec, że nie dopuszcza się powierzania zleconych czynności osobom trzecim. Można dodać również zapis, że w sprawach nieuregulowanych umową zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego (co jest jedynie potwierdzeniem), a także fakt, że wszelkie zmiany w umowie mogą być wprowadzane jedynie przez formę pisemną, pod rygorem nieważności. Oczywiście umowa powinna być własnoręcznie podpisana przez obie strony.

Należy jednak nadmienić, że umowa-zlecenie w przeciwieństwie do umowy o pracę nie musi być zawarta na piśmie. Strony mogą zawrzeć umowę-zlecenie także w formie ustnej, a wszelkie zmiany umowy zawarte w tej formie również mogą być wprowadzone w ten sam sposób. Dodatkowo, jeśli umowa-zlecenie nie stanowi inaczej, to nie obowiązują nas m.in. przepisy ochronne dotyczące czasu pracy, minimalne wynagrodzenie, prawo do urlopu, prawo do przerw w pracy ani okres wypowiedzenia.

Kredyt hipoteczny z umową-zlecenie? Sprawdź oferty banków »

Kiedy zawierać umowę-zlecenie?

Tak samo jak w przypadku umowy o pracę, umowa-zlecenie jest umową starannego działania. Oznacza to, że przy tej formie zatrudnienia ważny jest fakt wykonywania określonej pracy, a nie jej efekt. Inaczej jest np. w przypadku umowy o dzieło, gdzie istotny będzie jej efekt, a nie fakt wykonywania. Zawarcie umowy zlecenia będzie więc uzasadnione w na przykład poniższych pracach:

• roznoszenie ulotek lub telemarketing,
• usługi ochroniarskie,
• catering, sprzątanie,
• opieka nad dzieckiem, osobą starszą, czy niepełnosprawną,
• outsourcingowe usługi prawne, księgowe, IT.

Składki odprowadzane od umowy-zlecenia

Od wynagrodzenia brutto wynikającego z umowy-zlecenia pobierane są składki na ubezpieczenie społeczne i rentowe (nie są pobierane, jeśli zleceniobiorca ma status studenta) oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne. Dodatkowo zleceniobiorca może na własne życzenie obciążyć swoje wynagrodzenie składką na ubezpieczenie chorobowe.

Przeczytaj także

Umowa-zlecenie a umowa o pracę – różnice

Od każdej umowy-zlecenia, podobnie jak od umowy o pracę, należy odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 18 proc. świadczenia pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu, dodatkowo pomniejszoną o kwotę pobranej składki na ubezpieczenie zdrowotne nieprzekraczającej 7,75 proc. podstawy wymiaru składki.

Chwilówki, pożyczki bez BIK – wyszukiwarka ofert szybkich pożyczek online »

Różnica przy koszcie zatrudnienia pojawia się, kiedy zleceniobiorcą jest student do 26. roku życia lub osiąga w innej firmie dochód w wysokości równej lub wyższej od minimalnego wynagrodzenia – wtedy pracodawca nie odprowadza od zleceniodawcy swojej części składek do ZUS oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Jest to jeden z powodów, dla którego umowy cywilnoprawne są tak popularne.

Najważniejsze cechy umowy-zlecenia

Zatrudnienie w formie umowy-zlecenia dla niektórych osób będzie lepszą opcją niż praca na umowie o pracę, jednak osoby szukające stałego zatrudnienia mogą nie być z niej zadowolone. Umowę-zlecenie cechuje przede wszystkim:

• duża swoboda zarówno w zawieraniu, jak i rozwiązywaniu umowy, ale z drugiej strony zagrożenie zerwania z dnia na dzień dla obu stron
• brak składek od zleceniobiorcy, który jest studentem, a także brak obowiązku odprowadzania składki chorobowej
• brak ciągłego nadzoru zleceniodawcy nad zleceniobiorcą
• wyższe wynagrodzenie netto oraz niższe koszty pracownika dla pracodawcy
• brak przywilejów wynikających z umowy o pracę, jednak zleceniobiorca, o ile znajdą się odpowiednie zapisy w umowie, może otrzymywać podobne świadczenia jak pracownik, np. urlop w okresie letnim, zwrot kosztów podróży służbowych, itp.

Lokaty i konta oszczędnościowe – najlepiej oprocentowane oferty »

Podsumowując, umowa-zlecenie charakteryzuje się większą elastycznością., może być zlecana osobom trzecim, a wykonywać ją można poza siedzibą przedsiębiorstwa. Wynagrodzenie jednak nie powinno być niższe od minimalnej płacy godzinowej, która wynosi w 2019 roku 14,70 zł brutto

Jak wypowiedzieć umowę-zlecenie

Jak wynika z przepisów Kodeksu cywilnego, wypowiedzenie umowy-zlecenia może nastąpić niezależnie od czasu, na jaki została ona zawarta. To oznacza, że po wypowiedzeniu umowa wygasa ze skutkiem natychmiastowym. Jednak strony mogą umieścić w dokumencie zapis dotyczący czasu wypowiedzenia, który to nie wyłącza możliwości jej wypowiedzenia z ważnych powodów.  

Wypowiedzenie umowy-zlecenie nie musi być co do zasady zawarte na piśmie, ale musi zostać wyrażone tak, aby strony nie miały wątpliwości co do charakteru czynności prawnej. Dodatkowo – wypowiedzenie powinno być ujęte w takiej formie, w której została zawarta umowa. 

Co musi zawierać wypowiedzenie umowy-zlecenie? Przede wszystkim datę i miejsce złożenia wypowiedzenia, określenie stron – imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres siedziby firmy lub miejsce zamieszkanie. Dodatkowo powinna zawierać informację o tym, kto wypowiada umowę-zlecenie oraz, jeśli powód był ważny, wskazać ku temu podstawy. Na końcu obie strony muszą złożyć swoje podpisy. 

Marcin Lekki, Weronika Szkwarek

Źródło