Rodzice i opiekunowie prawni będą mogli wkrótce mieć możliwość zachowania poufności numeru PESEL swoich dzieci. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) formalnie zwrócił się do Ministra Cyfryzacji z wnioskiem o wprowadzenie zmian legislacyjnych. Działanie to jest odpowiedzią na rosnące ryzyko kradzieży tożsamości dzieci.
/ 123RF/PICSEL
Czy dane dzieci są bez ochrony? Dyskusja na temat potrzeby reformy nabiera tempa. W dobie cyfrowej, w której rośnie liczba przypadków kradzieży danych osobowych, ochrona numerów PESEL ewoluuje z konieczności w obowiązek – nawet dla najmłodszych członków społeczeństwa. Obecne przepisy zezwalają na zatajanie numerów PESEL wyłącznie osobom pełnoletnim . Jednak wkrótce może się to zmienić. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych ( UODO ) oficjalnie zaapelował do Ministra Cyfryzacji o wszczęcie procesu legislacyjnego w tej sprawie.
Reklama
UODO mówi „dość”: numer PESEL dziecka wymaga ochrony
Jak wynika z najnowszego komunikatu Urzędu Ochrony Danych Osobowych, prezydent Mirosław Wróblewski wysłał pismo do wicepremiera i ministra cyfryzacji Krzysztofa Gawkowskiego , w którym podkreślił konieczność umożliwienia rodzicom i opiekunom prawnym blokowania numerów PESEL osób niepełnoletnich .
Interwencja ta została wywołana zgłoszeniami do Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO), wskazującymi na nieskuteczne mechanizmy ochrony dzieci przed kradzieżą tożsamości . Wróblewski przypomniał również, że poruszył ten temat w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w 2023 roku, opiniując projekt ustawy mający na celu zapobieganie kradzieży tożsamości.
„Zignorowanie możliwości zablokowania numeru PESEL małoletnich byłoby niesłusznym pozbawieniem ich możliwości skorzystania z proponowanych środków przeciwko kradzieży tożsamości , tym bardziej że Kodeks cywilny pozwala małoletnim na dokonywanie określonych czynności prawnych” – podkreślił Wróblewski.
PESEL zabezpieczony… ale tylko dla dorosłych
Zgodnie z ustawą o ewidencji ludności z 2010 roku, wyłącznie osoby pełnoletnie mają prawo do bezpłatnego anulowania lub cofnięcia anulowania numeru PESEL . W przypadku osób dorosłych nieposiadających pełnej zdolności do czynności prawnych, anulowania może dokonać pełnomocnik, opiekun prawny lub kurator – pod warunkiem, że istnieją ważne powody, takie jak choroba, niepełnosprawność lub inne przeszkody uniemożliwiające złożenie wniosku.
Dzieci nie mają jednak takiego poziomu ochrony . Ich dane formalnie pozostają niechronione, mimo że potencjalnie są podatne na oszustwa.
Skoro istnieją ograniczenia dotyczące dowodów osobistych i paszportów, to dlaczego nie ma ich w przypadku PESEL-u?
W swoim wystąpieniu Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zauważa, że w różnych sektorach prawa opiekunowie prawni i rodzice mają już zapewnioną możliwość działania w imieniu swoich dzieci . Świadczy o tym ustawa o paszportach i dowodach osobistych – rodzice mogą wnioskować o wydanie dokumentów, a także mogą je unieważnić w przypadku ich utraty lub zniszczenia.
„Obowiązujące przepisy ustawy o ewidencji ludności wykazują istotną lukę w ochronie danych osobowych małoletnich w zakresie nadawania numerów PESEL , którą należy w szczególności uzupełnić” – ocenił Wróblewski. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) zobowiązał się do pełnego wsparcia merytorycznego dla wszelkich działań legislacyjnych mających na celu wdrożenie mechanizmów ochrony danych dzieci.
„Sformułowanie przepisów zapewniających ochronę danych osób nieletnich jest szczególnie ważne w dobie rosnącej cyfryzacji i wzrostu liczby przypadków kradzieży danych” – zauważył.
Na czym polega zablokowanie numeru PESEL?
Od czerwca 2024 roku w Polsce będzie można blokować numery PESEL, co ma na celu zapobieganie oszustwom w zakresie pożyczek i usług uzyskanych za pomocą danych osób trzecich . Mechanizm ten, jak informuje Ministerstwo Cyfryzacji na stronie Gov.pl, polega na wpisaniu numeru PESEL do rejestru blokad, weryfikowanego przez banki , operatorów telekomunikacyjnych i notariuszy. Proces ten zapobiega wykorzystaniu numeru do zaciągnięcia pożyczki lub uzyskania duplikatu karty SIM.
Jak podkreślił TVN24, zablokowanie numeru PESEL nie ogranicza dostępu do opieki zdrowotnej ani usług rządowych, dzięki czemu codzienne funkcjonowanie pozostaje bez zmian . Procedura blokowania jest prosta i bezpłatna. Można ją przeprowadzić za pośrednictwem aplikacji mObywatel , strony internetowej gov.pl lub osobiście w urzędzie. Efekt jest natychmiastowy, a odblokowanie wymaga 30-minutowego okresu oczekiwania przed ponownym zablokowaniem.
Eksperci z ChronPESEL.pl podkreślają, że choć mechanizm ten znacznie utrudnia oszustom wykorzystywanie danych, nie chroni on przed wszystkimi zagrożeniami , takimi jak dane z rejestrów firmowych. Niemniej jednak stanowi on istotny krok w kierunku poprawy bezpieczeństwa danych osobowych w Polsce.
Agata Jaroszewska
Do odtworzenia wideo wymagana jest obsługa JavaScript
