Wnioski o tzw. rentę wdowią, umożliwiającą beneficjentowi otrzymywanie podwójnych świadczeń po śmierci współmałżonka – połączenia własnej emerytury i części renty rodzinnej (lub odwrotnie), są przyjmowane od stycznia 2025 roku. Ten nowy środek ma na celu złagodzenie obciążeń związanych z utratą partnera i poprawę sytuacji finansowej osób starszych. Jednak nie każda wdowa lub wdowiec automatycznie kwalifikuje się do renty wdowiej. Kto zatem nie będzie uprawniony do renty wdowiej od lipca (i później)? Jakie są podstawowe wymagania, aby uzyskać to świadczenie? Jakie czynniki formalne i osobiste mogą spowodować odmowę wypłaty świadczenia przez ZUS lub KRUS? Wyjaśniamy.
/ 123RF/PICSEL
Czym jest renta wdowia?
Renta wdowia to świadczenie wynikające z połączenia uprawnień – w szczególności sytuacja, w której po śmierci współmałżonka dana osoba kwalifikuje się zarówno do własnego świadczenia (takiego jak emerytura lub renta inwalidzka), jak i do renty rodzinnej po zmarłym. Takie osoby mogą otrzymywać:
- 100% renty rodzinnej wraz z 15% własnego świadczenia lub
- 100% własnego świadczenia plus 15% renty rodzinnej.
W praktyce prowadzi to do wzrostu dochodów ogółem, ale tylko w przypadku osób spełniających warunki określone w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Reklama
Kto nie kwalifikuje się do renty wdowiej? Kluczowe wyłączenia
1. Osoby nie spełniające wymogu wiekowego
Zgodnie z przepisami renta wdowia lub wdowiec przysługuje wyłącznie w przypadku, gdy wdowa lub wdowiec osiągnął określony wiek w chwili śmierci współmałżonka:
- kobiety muszą mieć ukończone 55 lat,
- mężczyźni muszą mieć ukończone 60 lat.
Jeśli w chwili śmierci współmałżonka dana osoba była młodsza, nie nabywa prawa do renty wdowiej, nawet jeśli później spełni wymóg wiekowy.
2. Osoby, które ponownie zawarły związek małżeński
Prawo do renty wdowiej przysługuje na podstawie ostatniego małżonka, z którym dana osoba pozostawała w związku małżeńskim. Jeśli osoba owdowiała, a następnie ponownie wyszła za mąż i ponownie owdowiała, świadczenie będzie przyznawane na podstawie ostatniego zmarłego małżonka, a nie wcześniejszego. W związku z tym wybór jest ograniczony i uzależniony od stanu cywilnego.
3. Osoby nie będące wspólnością majątkową i życiową
Warunkiem otrzymania renty wdowiej jest istnienie wspólności majątkowej i pożycia między małżonkami aż do śmierci. Oznacza to, że osoby, które:
- są oddzielone,
- rozwiedziony,
- mieszkać osobno, nie prowadząc wspólnego gospodarstwa domowego
renta wdowia może zostać odmówiona, jeżeli ZUS lub KRUS ustali, że wspólnota majątkowa ustała przed śmiercią małżonka.
4. Osoby, którym nie przysługuje renta rodzinna ani świadczenie własne
Aby kwalifikować się do renty wdowiej lub wdowca, należy spełniać kryteria co najmniej jednego świadczenia: emerytury, renty inwalidzkiej lub renty rodzinnej . Osoby, które nie kwalifikują się do żadnego z tych świadczeń, nie mogą ubiegać się o świadczenie łączone (tj. rentę wdowią lub wdowią), dopóki nie spełnią kryteriów co najmniej jednej formy pomocy.
Kiedy ZUS może odmówić wypłaty renty wdowiej?
Oprócz wyłączeń formalnych, ZUS (lub inny organ emerytalny) może odmówić wypłaty renty wdowiej w kilku innych sytuacjach:
- błędnie wypełniony wniosek – brak informacji, brak oświadczenia o braku zawarcia nowego związku małżeńskiego,
- naruszenie limitów świadczeń – jeżeli całkowita kwota wypłaty przekracza limity ustawowe (choć te są zazwyczaj dość wysokie),
- nieuprawnione pobieranie świadczeń z zagranicy – może wymagać dodatkowej weryfikacji i dokumentacji.
Jakie kroki mogę podjąć, aby uniknąć utraty prawa do renty wdowiej?
Aby mieć pewność, że nie zostaniesz wykluczona z otrzymywania renty wdowiej , zaleca się:
- złożyć wniosek do właściwego organu – ZUS lub KRUS, w zależności od miejsca, w którym aktualnie pobierane są świadczenia,
- zweryfikować wymagania formalne – zwłaszcza dotyczące wieku, stanu cywilnego i związku,
- dostarczyć niezbędne dokumenty – akty małżeństwa, akty zgonu, decyzje o przyznaniu świadczeń, oświadczenia,
- śledź przebieg procesu – w razie wątpliwości skontaktuj się z ZUS-em lub złóż wniosek o interpretację indywidualną.
W razie pytań dotyczących prawa do renty wdowiej, warto skontaktować się bezpośrednio z ZUS-em lub złożyć wniosek i poczekać na oficjalną decyzję. Warto również wypełnić kwestionariusz dostępny na stronie internetowej.