Mimo że Europa przeżywa obecnie falę upałów, która stwarza zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa, Komisja Europejska nadal przypomina nam o problemie ubóstwa energetycznego, który staje się szczególnie widoczny zimą, gdy w domach i mieszkaniach jest niewystarczające ogrzewanie. Jak podkreśla Polski Instytut Ekonomiczny (PIE), w 2023 r. 48 milionów Europejczyków zgłosiło, że nie są w stanie odpowiednio ogrzać swoich domów.
/ 123RF/PICSEL
W latach 2022–2023 odsetek obywateli UE, którzy nie są w stanie odpowiednio ogrzać swoich domów, wzrósł o 17% – z 41 milionów w 2022 r. do 48 milionów w 2023 r. (10,6% obywateli UE) – wynika z badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego, który powołuje się na badania przeprowadzone przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej.
W kilku krajach UE koszty energii stanowią wysoki odsetek dochodów gospodarstw domowych
Bułgaria, Czechy i Słowacja odnotowują najwyższy średni udział wydatków na energię w całkowitych wydatkach wśród krajów UE – stwierdza PIE, zauważając, że przekracza on 12% i stanowi znaczne obciążenie dla finansów gospodarstw domowych.
Reklama
Ubóstwo energetyczne wydaje się nieproporcjonalnie dotykać osoby zamieszkujące obszary wiejskie . „Kraje UE o najwyższym udziale wydatków na energię wykazują również największe dysproporcje między obszarami miejskimi i wiejskimi. W Bułgarii, Czechach i Słowacji różnica między miastami a obszarami wiejskimi przekracza 4 punkty procentowe. Średnio w UE wydatki na energię stanowią 7,1% na obszarach wiejskich, 6,2% w małych miasteczkach i na przedmieściach oraz 5% w ośrodkach miejskich” — podaje PIE.
Jak wygląda sytuacja w Polsce pod tym względem? Wydaje się, że jest stosunkowo lepiej. Pomimo wyższego średniego udziału wydatków na energię wynoszącego 9% w całkowitych wydatkach, różnica na obszarach wiejskich jest zaledwie o 1 punkt procentowy większa niż w obszarach miejskich.
„Ta niewielka różnica w wydatkach na energię elektryczną i paliwo grzewcze pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi sprawia, że Polska stanowi wyjątek na tle innych krajów UE” – podsumowuje PIE w swojej analizie.
Wykres. Średni udział miesięcznych wydatków na energię w wydatkach gospodarstw domowych ogółem w Polsce w latach 2019-2023 według grup społeczno-ekonomicznych (w procentach)
/ .
Ubóstwo energetyczne ma wiele nazw
Ubóstwo energetyczne występuje w różnych formach , a wnioski z badań różnych organizacji mogą się różnić.
Według analizy PIE przeprowadzonej w 2023 r., wskaźnik ubóstwa energetycznego w Polsce w 2022 r. wahał się od 3% do 40% w zależności od zastosowanych kryteriów.
„ Walka z ubóstwem energetycznym w Polsce i UE wymaga stałego monitorowania i oceny tego problemu w różnych grupach społecznych i za pomocą różnych wskaźników, takich jak: brak możliwości utrzymania odpowiedniej temperatury w domu; rozpowszechnienie zaległych rachunków za media czy ryzyko ubóstwa, definiowane jako odsetek gospodarstw domowych z dochodem rozporządzalnym poniżej 60% średniej krajowej” – podkreśla Polski Instytut Ekonomiczny. Warto zauważyć, że chociaż odsetek wydatków na energię w wydatkach ogółem wzrósł najbardziej (o 2,1 punktu procentowego) wśród osób samozatrudnionych w latach 2019–2023, to w tym samym okresie emeryci odnotowali najwyższy średni odsetek (około 14%).
***
