Pracownicy o niższych dochodach, którzy chcą zmaksymalizować swoje „dochody netto”, mogą zdecydować się na zmniejszenie swoich składek bez opuszczania PPK, nadal otrzymując pełne płatności zarówno od swojego pracodawcy, jak i państwa. Z tej opcji korzysta tylko niewielka liczba osób. Nasuwa się pytanie, czy jest to świadomy wybór, brak świadomości na temat tej opcji, czy też presja ze strony pracodawcy. Ci, którzy zdecydują się opuścić PPK, tracą znaczące roczne korzyści.
/ 123RF/PICSEL
Pracownicy są automatycznie zapisywani do PPK, ale uczestnictwo jest dobrowolne, co pozwala im zrezygnować w dowolnym momencie. Liczba osób, które uznają, że pozostanie w programie zapewnia „podwyżkę” od pracodawcy, stale rośnie, a zaangażowanie w program rośnie. W ciągu ostatnich kilku lat Polacy zgromadzili 37 mld zł w PPK, a oszczędza blisko 4 mln osób.
Jednocześnie dane z Portalu PFR PPK wskazują, że niewielu pracowników o niskich dochodach zdaje sobie sprawę, że zamiast wypłacać środki, mogą obniżyć wpłaty do kwoty zaledwie 25 zł miesięcznie i otrzymają znacznie wyższą kwotę zarówno od pracodawcy, jak i państwa .
Reklama
PPK zapewnia co najmniej kilkaset złotych rocznie
Średnio z tej opcji korzysta nieco ponad 3-4 tys. osób. W 2024 r. średnia wyniosła 3,4 tys. Najwięcej, choć nadal ograniczonych, osób skorzystało w styczniu 2022 r., kiedy to 4,3 tys. osób zdecydowało się na zmniejszenie swoich wpłat. „Liczba takich uczestników pozostaje niska i stabilna, z tendencją spadkową” – podaje Portal PFR PPK.
Przepis ten wprowadzono, aby zmotywować osoby o niższych zarobkach do dalszego uczestnictwa w programie, ponieważ pozwala im oszczędzać przy minimalnych składkach. Chociaż nie ma danych dotyczących uczestników w oparciu o przedziały dochodowe, niewielka liczba osób korzystających z opcji zmniejszenia składek sugeruje, że wiele z nich może zrezygnować z programu .
– Osoby zarabiające najmniej starają się teraz maksymalizować swój dochód rozporządzalny, ponieważ zdają sobie sprawę, że żyją „od wypłaty do wypłaty” . OPZZ aktywnie uczestniczyło w tworzeniu ustawodawstwa i wyraźnie pamiętam, że pracownicy o niskich dochodach wyrażali swoją niezdolność do oszczędzania dodatkowych środków. Dlatego obniżenie składek dla osób zarabiających najmniej , przy jednoczesnym zachowaniu nienaruszalności składek pracodawcy, było dla nas kluczowe, ale wydaje się, że nie rozwiązało to problemu. Innym problemem jest to, że osoby te często pracują w mniejszych firmach o niższych standardach, gdzie często są nieoficjalnie zniechęcane do uczestnictwa. W większych firmach, gdzie związki zawodowe są powszechne, a płace są zazwyczaj wyższe, częstość naruszeń przepisów PPK jest minimalna – mówi w wywiadzie dla Interii Sebastian Koćwin, wiceprzewodniczący OPZZ.
Zarabiasz niewiele ponad płacę minimalną? Możesz zmniejszyć swoje składki
Nasuwa się pytanie, czy niewielka liczba osób korzystających z obniżki składek to świadoma decyzja osób o niższych dochodach, czy też po prostu brak informacji o tej możliwości?
– Jeśli chodzi o kampanie informacyjne, to wydaje się, że inicjatyw jest rzeczywiście wiele — nasz związek organizował wielokrotnie szkolenia dla naszych członków we współpracy z PFR — stwierdza wiceprzewodniczący OPZZ. Dodaje, że praktyczne doświadczenie pokazuje, że tym, czego najbardziej potrzebują jednostki, jest sprawnie działający publiczny system emerytalny , oparty na solidarności międzypokoleniowej. — Jest to najbardziej opłacalny, łatwy do dostosowania i sprawiedliwy system, który zapewnia osobom starszym środki utrzymania. Należy jednak przyznać, że rozwiązania takie jak PPK stanowią cenne uzupełnienie — dodaje.
PPK to inicjatywa oszczędnościowa, a nie program emerytalny. Jest tak skonstruowany, że środki gromadzone w czasie mogą uzupełniać przyszłe dochody emerytalne, chociaż uczestnicy mogą wycofać swoje środki w dowolnym momencie (co skutkowałoby utratą niektórych premii).
Kto kwalifikuje się do obniżenia swoich składek? Standardowa składka pracownika wynosi 2%, podczas gdy pracodawca wpłaca 1,5%, wraz z roczną premią państwową w wysokości 240 zł. Możliwość obniżenia składki do zaledwie 0,5% jest dostępna dla osób zarabiających mniej niż 120% płacy minimalnej (przy obecnej płacy minimalnej w 2025 r. próg kwalifikowalności wynosi 5599 zł ).
Jak to działa? Uczestnicy PPK zarabiający nie więcej niż 120% minimalnego wynagrodzenia ze wszystkich źródeł mogą obniżyć kwotę swojej składki, nadal otrzymując pełną składkę 1,5% od swojego pracodawcy. – Mechanizm ten ma na celu zachęcenie osób o niższych dochodach do pozostania w PPK , zamiast rezygnacji z niego, jeśli pełna składka 2% okaże się zbyt dużym obciążeniem finansowym. Analiza danych PFR ujawnia, że rezygnacja z obniżenia składki podstawowej pozostaje stosunkowo rzadka. Uważam, że ważne jest, aby często przypominać osobom o tej opcji, aby osoby o niższych dochodach mogły skorzystać z tego rozwiązania zamiast wycofywać się z PPK. Należy pamiętać, że osoby, które obniżą swoją składkę podstawową, nadal otrzymują pełną składkę pracodawcy” — wyjaśnia Oskar Sobolewski, prawnik i ekspert ds. emerytur i
