Wiele osób błędnie uważa, że mają prawo do dziedziczenia po zmarłym dziecku, co prowadzi do zaniedbania dochodzenia swoich roszczeń lub niedotrzymania kluczowych terminów. Brak zrozumienia przepisów i procedur dotyczących dziedziczenia może skutkować przydzieleniem majątku dalekim krewnym lub nawet powrotem do Skarbu Państwa.
/ 123rf.com / 123RF/PICSEL
- Rodzice mogą dziedziczyć po swoim dziecku, ale wymaga to spełnienia określonych warunków.
- Uprawnieni do zachowku muszą zgłosić swoje prawa w ciągu 5 lat od dnia otwarcia spadku, w przeciwnym razie roszczenie staje się bezskuteczne.
- Rodzice tracą prawo do dziedziczenia oraz prawo do zachowku, jeśli wcześniej zawarli umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia, odrzucili dziedziczenie lub zostali wydziedziczeni.
Dziedziczenie majątku po dziecku: kto jest uprawniony?
Podstawowym czynnikiem przy ustalaniu spadkobierców zmarłego dziecka jest ustalenie, czy dziecko pozostawiło po sobie zstępnych . Zgodnie z art. 931 § 1 Kodeksu cywilnego, dzieci i wnuki zmarłego mają pierwszeństwo w dziedziczeniu, co oznacza, że w ich obecności rodzice testatora nie są uprawnieni do dziedziczenia. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy zmarły pozostawił testament określający inny podział majątku. Jednakże, jeśli zmarły nie miał zstępnych, dziedziczenie ustala się na podstawie następujących zasad prawnych — po pierwsze, małżonek i rodzice mają prawo do dziedziczenia , a majątek jest dzielony według wyznaczonych proporcji.
Reklama
Jeżeli dziecko było w związku małżeńskim, ale nie pozostawiło potomków, majątek dzielony jest między małżonka i rodziców. Zgodnie z art. 932 § 1 Kodeksu cywilnego, w tym scenariuszu małżonek dziedziczy połowę majątku, podczas gdy każdy z rodziców otrzymuje jedną czwartą . Jeżeli jeden z rodziców zmarł przed otwarciem spadku, jego udział przechodzi na rodzeństwo testatora (art. 932 § 4 Kodeksu cywilnego), a następnie na ich dzieci. Istotną kwestią jest to, że charakter relacji rodziców ze zmarłym dzieckiem nie wpływa na ich prawo do dziedziczenia — nawet jeśli ich kontakt został ograniczony lub zerwany, nie powoduje to utraty praw do dziedziczenia , z wyjątkiem wyjątkowych okoliczności, takich jak wydziedziczenie .
Jeżeli spadkodawca nie pozostawił potomków ani małżonka, cały spadek przypada rodzicom . W takim przypadku, zgodnie z artykułem 932 § 3 Kodeksu cywilnego, dziedziczą oni po równo. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje, jego udział przechodzi na rodzeństwo spadkodawcy lub, jeżeli to rodzeństwo również nie żyje, na jego dalszych zstępnych. Inna istotna kwestia pojawia się, gdy oboje rodzice i rodzeństwo zmarłego dziecka nie żyją — wówczas uprawnieni do dziedziczenia są dziadkowie, a jeżeli oni również nie żyją, prawo do dziedziczenia przechodzi na dalszych krewnych zgodnie z artykułem 934 Kodeksu cywilnego. Jeżeli jednak nie ma ustawowych spadkobierców, spadek wraca do gminy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub do Skarbu Państwa (art. 935 Kodeksu cywilnego).
Przeczytaj także: Kto dziedziczy, gdy istnieje rozdzielność majątkowa? Dziedziczenie i umowa przedmałżeńska
Jaki jest ustawowy udział po dziecku?
Rodzice mogą znaleźć się w sytuacji, w której ich zmarłe dziecko zdecyduje się zapisać cały swój majątek innej osobie w testamencie, wykluczając ją jako spadkobiercę . W takich przypadkach możliwe jest roszczenie o zachowek, ale jest to uzależnione od tego, czy rodzice są uprawnieni do dziedziczenia ustawowego, co ma miejsce, gdy zmarłe dziecko nie miało zstępnych. Zgodnie z artykułem 991 § 1 Kodeksu cywilnego, zachowek służy jako zabezpieczenie dla bliskich krewnych, którzy zostali wykluczeni z testamentu lub nie otrzymali należnej im części spadku. Zasadniczo wynosi on połowę udziału, który zostałby przydzielony danej osobie w przypadku dziedziczenia ustawowego; jednak w szczególnych sytuacjach — takich jak gdy chodzi o osobę małoletnią lub osobę trwale niezdolną do pracy — przysługują im 2/3 tej wartości .
Aby obliczyć wysokość udziału obowiązkowego, należy ustalić tzw. substrat udziału obowiązkowego, który stanowi wartość netto majątku po odliczeniu wszystkich długów i zobowiązań , a następnie skorygować go o konkretne darowizny i zapisy windykacyjne dokonane za życia testatora. Ważne jest, aby pamiętać, że nie każdy dar jest uwzględniany w tym wyliczeniu — prawo wyklucza m.in. darowizny o charakterze symbolicznym lub te dokonane na rzecz osób spoza grupy spadkobierców, jeśli od ich przekazania upłynęło więcej niż dziesięć lat .
Nie każda osoba uprawniona do dziedziczenia ma automatyczne prawo do zachowku . Jeśli rodzice zmarłego zawarli umowę notarialną zrzekającą się praw do dziedziczenia lub świadomie odrzucili spadek, tracą prawo do roszczenia o zachowek. Ponadto przepisy nie zezwalają na wykorzystanie tej instytucji w przypadkach wydziedziczenia lub gdy dana osoba zostanie uznana za niegodną dziedziczenia .
Przeczytaj także:
