Na rynku dostępne są dwa główne rodzaje pomp powietrzno-wodnych: dzielone i monoblokowe. Choć ich zasady działania są podobne, różnią się konstrukcją, technikami montażu i obszarami zastosowania. W jakich sytuacjach sprawdzają się najlepiej i jakie czynniki należy wziąć pod uwagę przy wyborze?
Czym jest pompa ciepła powietrze-woda i jak działa?
Pompa ciepła powietrze/woda to innowacyjne rozwiązanie grzewcze, które pobiera energię cieplną z powietrza otoczenia i przekazuje ją do instalacji wodnej budynku, efektywnie ogrzewając zarówno pomieszczenia mieszkalne, jak i ciepłą wodę użytkową.
System powietrze/woda integruje się z systemem ogrzewania wody, takim jak ogrzewanie podłogowe, grzejniki niskotemperaturowe lub zasobnik ciepłej wody użytkowej. Zapewnia to równomierne i stabilne ogrzewanie w całym domu, zapewniając komfort przez cały rok. Dodatkowo, wiele modeli oferuje funkcję chłodzenia w miesiącach letnich, co zwiększa ich wszechstronność.
Co istotne, proces ten może zachodzić nawet wtedy, gdy temperatura na zewnątrz spada poniżej zera. Średni sezonowy wskaźnik wydajności (SCOP), na który wpływają wahania sezonowe i temperatury zewnętrzne, zazwyczaj waha się od 3,5 do 4,5, co oznacza, że urządzenie może wytworzyć od 3,5 do 4,5 kWh ciepła z każdej zużytej 1 kWh energii elektrycznej.
Split i monoblok – różnice w konstrukcji i sposobie montażu
Mimo że zarówno pompy ciepła typu split, jak i monoblok zaliczają się do kategorii pomp powietrzno-wodnych, różnią się składem układu termodynamicznego i metodą przekazywania ciepła do systemu wodnego budynku.
Pompa ciepła typu split
System typu split składa się z dwóch odrębnych jednostek: jednostki zewnętrznej i jednostki wewnętrznej. Jednostka zewnętrzna zawiera główne elementy układu termodynamicznego – sprężarkę, parownik i zawór rozprężny – które odpowiadają za pobieranie energii z powietrza zewnętrznego. Jednostka wewnętrzna natomiast zawiera skraplacz (płytowy wymiennik ciepła), który przekazuje ciepło do systemu wodnego budynku.
Przewody czynnika chłodniczego łączą oba urządzenia, co wymaga specjalistycznej wiedzy instalatora z certyfikatem F-gazów do montażu pompy typu split. Zaletą takiego rozwiązania jest możliwość umieszczenia jednostki wewnętrznej w kotłowni lub pomieszczeniu technicznym, co zapewnia wygodny dostęp w celu konserwacji i lepszą ochronę podzespołów hydraulicznych.
Pompa ciepła monoblokowa
W systemie monoblokowym cały układ chłodniczy – w tym parownik, sprężarka, zawór rozprężny i skraplacz – znajduje się w szczelnej jednostce zewnętrznej. Taka konstrukcja eliminuje konieczność prowadzenia przewodów czynnika chłodniczego do budynku; zamiast tego rury wodne są prowadzone do wnętrza domu. W rezultacie instalacja pompy monoblokowej jest prostsza, szybsza i nie wymaga certyfikacji F-Gas, co zmniejsza ryzyko wycieku czynnika chłodniczego.
Warto wspomnieć, że monobloki mogą opcjonalnie zawierać jednostkę wewnętrzną, która służy do integracji systemu z domowym systemem ogrzewania, zasobnikiem ciepłej wody użytkowej lub systemem buforowym. Przykładem takiej konfiguracji jest model Alezio M R290 firmy De Dietrich.
Należy jednak pamiętać, że w przypadku systemu monoblokowego część instalacji wodnej znajduje się na zewnątrz budynku, co wymusza konieczność zastosowania odpowiednich zabezpieczeń przed zamarzaniem, np. poprzez zastosowanie zaworów glikolowych lub przeciwzamrożeniowych.
Firma De Dietrich oferuje wysokiej jakości urządzenia obu typów: Alezio M R290 jako nowoczesny monoblok wykorzystujący naturalny czynnik chłodniczy oraz Alezio S R32, HPI S i Strateo R32 jako zaawansowane modele typu split — dostępne w różnych mocach i konfiguracjach.
Pompa ciepła powietrze/woda – koszty inwestycyjne i eksploatacyjne
Planując zakup i instalację pompy ciepła, należy pamiętać, że oprócz ceny zakupu urządzenia, w ramach inwestycji należy uwzględnić również koszty instalacji. Pompy ciepła typu monoblok są umieszczone w jednej jednostce zewnętrznej, co upraszcza instalację i obniża koszty – instalatorzy nie muszą posiadać certyfikatu F-Gas, a cały proces przebiega sprawniej.
Z kolei systemy dzielone wymagają nieco bardziej skomplikowanej instalacji, obejmującej połączenie dwóch jednostek przewodami czynnika chłodniczego i przeprowadzenie testu szczelności. Tego typu instalację musi przeprowadzić licencjonowana firma, co może podwyższyć początkowy koszt.
Jakie są koszty eksploatacji pomp ciepła?
Pompy ciepła powietrze/woda — niezależnie od rodzaju — znane są z wysokiej efektywności energetycznej, zwłaszcza w dobrze izolowanych domach wyposażonych w niskotemperaturowe systemy grzewcze.
Według analizy POBE (czerwiec 2025 r.), w nowym domu jednorodzinnym o powierzchni 150 m², wybudowanym w standardzie programu „Moje Ciepło”, roczny koszt ogrzewania (ogrzewanie podłogowe) i przygotowania ciepłej wody użytkowej pompą powietrzno-wodną wynosi około 2380 zł (w taryfie G12w). Dla porównania, ogrzewanie kotłem na pellet kosztuje około 3150 zł, a kotłem elektrycznym do 6950 zł.
W budynkach zmodernizowanych do standardu WT 2017 koszty są wyższe, ale nadal konkurencyjne – ok. 3790 zł rocznie za pompy powietrze/woda z ogrzewaniem podłogowym (taryfa G12w), co i tak jest znacznie niższe od wydatków związanych z ogrzewaniem elektrycznym lub kotłami na biomasę.
Należy jednak pamiętać, że ostateczne koszty ogrzewania zależą od :
– ocieplanie budynków,
– taryfy za energię elektryczną,
– sposób eksploatacji instalacji i ilość mieszkańców.
Dotacje – jak obniżyć koszty inwestycji?
Koszt zakupu i instalacji pompy ciepła można obniżyć dzięki dostępnym programom dopłat, które promują ekologiczne i energooszczędne rozwiązania grzewcze. Inwestorzy budujący nowe domy lub remontujący istniejące budynki mogą skorzystać z programów takich jak „Czyste Powietrze”, „Moje Ciepło” oraz lokalnych inicjatyw wspierających transformację energetyczną.
Inicjatywa „Moje Ciepło” skierowana jest do właścicieli nowych domów jednorodzinnych o podwyższonych standardach energetycznych i umożliwia im otrzymanie dofinansowania do pomp ciepła powietrze-woda – zarówno typu split, jak i monoblok.
Program „Czyste Powietrze” z kolei koncentruje się na renowacjach – ułatwia wymianę przestarzałych pieców na ekologiczne źródła ciepła. Pompy ciepła De Dietrich, takie jak Alezio M R290, Alezio S R32, Strateo R32 i HPI S, spełniają kryteria efektywności energetycznej programów i można je łatwo ubiegać się o dofinansowanie. Warto również pamiętać, że profesjonalni instalatorzy i autoryzowani partnerzy De Dietrich często oferują pomoc w przygotowaniu wniosków, co zwiększa prawdopodobieństwo ich zatwierdzenia i przyspieszenia.
