Danina od smartfonów, inaczej opłata kompensacyjna, raz jeszcze wywołuje poruszenie, mimo że nowe regulacje jeszcze nie weszły w życie. Reprezentanci artystów i wytwórców skierowali list otwarty do pani minister kultury Marty Cienkowskiej, w którym wnoszą o szybkie wprowadzenie zmian w rozporządzeniu i powierzenie rozdziału opłat zweryfikowanym organizacjom.
Pod petycją podpisali się szefowie i dyrektorzy 19 organizacji kulturalnych, m.in. Polskiej Gildii Reżyserów Polskich, Izby Wydawców Prasy, Polskiej Izby Książki, Związku Producentów Audio-Video czy Związku Kompozytorów Polskich. W piśmie zaznaczono, że Polska jako jeden z niewielu krajów od kilkunastu lat nie uaktualniła wykazu sprzętów służących do kopiowania dzieł, a także nośników do ich rejestrowania w ramach "prywatnego użytku".
Kultura wytwarza 4% PKB
Sygnatariusze listu przychylnie oceniają projekt Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, podkreślając rolę gałęzi kulturalnej zarówno w podtrzymywaniu polskiej tożsamości narodowej, jak i dla bezpieczeństwa przez zwalczanie dezinformacji. Ten obszar generuje ok. 4% PKB i daje zatrudnienie ponad 300 tys. osób, a w mniemaniu organizacji "Inwestycja w kulturę to zatem nie tylko postanowienie o charakterze symbolicznym, ale również strategiczny wybór rozwojowy państwa, stąd też ww. rozporządzenie potrzebuje natychmiastowej aktualizacji."
Zobacz takżeTylko dla naszych Czytelników: możesz dostać Apple Watcha w prezencie do karty kredytowej. Sprawdź, jak zgarnąć nagrodę
Fundusze z opłaty kompensacyjnej według autorów apelu zapewnią realne wsparcie artystom i wytwórcom, a dzięki tzw. mechanizmowi solidarnościowemu nie obciążą budżetu państwa. Branża kultury wnioskuje, by uprawnienia do poboru i podziału posiadały wiarygodne i sprawdzone organizacje, które będą bazować na danych rynkowych.
Co to jest opłata kompensacyjna?
Zmiana rozporządzenia MKiDN ma odnosić się do wyszczególnienia kategorii urządzeń i nośników służących do zapisu utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów, czyli opłaty kompensacyjnej. Jest ona wypłacana twórcom jako gratyfikacja za kopiowanie ich dzieł na własne potrzeby użytkowników, lecz od 2008 r. nie była odświeżana i dotyczyła dość przestarzałego sprzętu, np. magnetowidów, nagrywarek DVD czy faksów. Ministerstwo kultury w projekcie zaktualizowało wykaz urządzeń, wprowadzając na nią np. telewizory czy telefony komórkowe, przez co opłata kompensacyjna została nazwana "podatkiem od smartfonów".
Od 1 stycznia 2026 r., kiedy nowe rozporządzenie ma zacząć obowiązywać, daninę w wysokości 1% poniosą producenci i importerzy smartfonów i tabletów o pojemności od 32GB, komputerów, telewizorów z wbudowaną pamięcią, dyski twarde i karty pamięci, natomiast dla pozostałych urządzeń ustalono maksymalnie 2% opłatę. Wpływy z "podatku od smartfonów" mogą osiągnąć nawet 150 – 200 mln zł i – jak zapewnia ministerstwo – nie zostaną przeniesione na nabywców.
