Do strefy euro należy 19 państw Unii Europejskiej. Pozostałe państwa UE są na różnych etapach przygotowań do wprowadzenia wspólnej waluty. Wyjątkami są obecnie Dania i Szwecja. W okresie swojej przynależności do UE, przyjęcia euro odmówiła również Wielka Brytania. Co było powodem podjęcia takich decyzji?
/123RF/PICSEL
Wspólnota waluty
Euro jest walutą stworzoną na potrzeby Unii Europejskiej. Do strefy euro należy ponad dwie trzecie państw tworzących Wspólnotę. Reszta państw na razie nie może przyjąć euro lub nie chce się jeszcze na to decydować.
Historycznie odmowy wejścia do strefy euro dokonały jedynie trzy państwa: Wielka Brytania, Szwecja i Dania. Każde z tych państw miało swoje własne powody. Do strefy euro należą również państwa, które nie znajdują się w Unii: Andora, Czarnogóra, Monako, San Marino i Watykan.
Jakie są warunki przystąpienia do strefy euro?
Przystąpienie do strefy euro odbywa się na mocy specjalnych układów i sprecyzowanych warunków, które nazywa się kryteriami konwergencji. Wskaźnikami branymi pod uwagę są stabilność cen, stabilny kurs walutowy, stabilne długoterminowe stopy procentowe oraz długotrwała równowaga finansów publicznych.
Reklama
W państwach, które starają się o przyjęcie do strefy euro, nie może zatem panować wysoka inflacja oraz nie mogą one posiadać dużego długu publicznego.
Warunki przystępowania do strefy euro zostały opisane w Traktacie z Maastricht, w którym ustanowiono jednocześnie Europejski Bank Centralny i Europejski System Banków Centralnych wraz z opisaniem ich celów.
Skąd „nie” dla euro?
Unia pozostawia furtkę państwom, które nie chcą przyjąć wspólnej waluty. To tzw. opcja opt-out. Do tej pory skorzystały z niej jedynie dwa państwa – Dania i Wielka Brytania. Szwecja ostatecznie nie zdecydowała się na wypisanie się z możliwości uczestniczenia we wspólnocie monetarnej, ale odsuwa swoje wejście do strefy euro, chociaż spełnia warunki pozwalające na przyjęcie tej waluty.
Dania zdecydowała się na podpisanie klauzuli opt-out głównie ze względu na chęć zachowania suwerenności monetarnej, czyli zachowanie kontroli nad kursem walutowym i polityką monetarną.
Zdaniem ekonomistów duńskich, państwo mogłoby stracić na przyjęciu mniej stabilnej od korony duńskiej waluty. Dodatkowo, w referendum w 2000 roku Duńczycy jednoznacznie odrzucili tę możliwość.
Kryzys zadłużenia strefy euro, trwający od 2009 roku, umocnił Duńczyków w swoich postanowieniach. Mimo to kraj ten pozostaje częścią Unii Gospodarczej i Walutowej i utrzymuje ścisłą współpracę z Europejskim Bankiem Centralnym.
Jeśli chodzi o Brytyjczyków, powodem nieprzyjęcia euro był wysoki sceptycyzm dotyczący wspólnej waluty. Decyzja o nieprzyjmowaniu euro jest uważana za jeden z czynników, które przyczyniły się ostatecznie do brexitu w 2020 roku.
Kiedy Polska przyjmie euro?
Na ten moment nie ma ustalonej daty przyjęcia wspólnej waluty przez Polskę. Nasz kraj jest zobowiązany do przyjęcia euro, ale dopiero, gdy spełnimy wszystkie warunki zapisane w Traktacie z Maastricht. Na ten moment mamy zbyt wysoką inflację i nie spełniamy oczekiwań odnośnie do stabilności gospodarczej.
Przyjęcie euro wymaga również zgody społeczeństwa, a to jest sceptycznie nastawione do zmiany waluty ze złotego na euro. Z pewnością ostatecznie decyzja ta będzie wymagała szerokiej debaty politycznej i publicznej, w tym również referendum.
KO
