Polska Agencja Kosmiczna straciła możliwość kooperacji z partnerami, następują redukcje etatów doświadczonych pracowników, występuje stagnacja organizacyjna i komunikacyjna, a ekspedycja IGNIS była niefachowo przygotowana – to fragment twierdzeń zawartych w anonimowym piśmie przesłanym do mediów. MRiT zapewnia, że analizuje te doniesienia.
Pismo dotyczące sytuacji w POLSA dotarło w czwartkowy wieczór do skrzynek mailowych niektórych dziennikarzy zajmujących się tematyką przestrzeni kosmicznej. Jego kompletną treść opublikował na Facebooku propagator astronomii, autor bloga „Z głową w gwiazdach” Karol Wójcicki.
Resort zawsze dogłębnie analizuje wszelkie sygnały, w tym napływające zażalenia, dotyczące jednostek podległych – zapewniło w piątek Ministerstwo Rozwoju i Technologii w reakcji na zapytania PAP.
Autorzy pisma wspomnieli, że w marcu bieżącego roku z funkcji prezesa POLSA odwołano prof. dr. hab. Grzegorza Wrochnę, a w kwietniu powołano na to stanowisko dr Martę Wachowicz – według autorów nieposiadającą doświadczenia w dowodzeniu dużymi instytucjami i zarządzaniu międzynarodowymi projektami.
Odnośnie powołania nowej prezes MRiT przekazało, że wybór jej osoby dokonał się zgodnie z zapisami ustawy o POLSA – spośród osób wybranych w drodze otwartego i konkurencyjnego konkursu. „Powołanie następuje po uzyskaniu opinii Rady Agencji, Ministra Obrony Narodowej oraz ministra właściwego do spraw nauki i szkolnictwa wyższego. Rada Agencji, Minister Obrony Narodowej oraz minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki wyrazili pozytywną opinię o dr Marcie Ewie Wachowicz” – zaznaczył resort rozwoju.
Wśród licznych pretensji wobec Ministerstwa Rozwoju i Technologii, do którego należy nadzór nad POLSA i które podjęło decyzję o zmianie prezesa, znajdują się m.in. zwolnienia kompetentnych pracowników POLSA w kluczowym okresie – przygotowań do misji IGNIS z udziałem Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego oraz do zbliżającej się Rady Ministerialnej Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), która będzie dotyczyć m.in. rozdysponowania składki Polski na programy ESA w latach 2026-2028.
Jak przekazano w piśmie, rzeczniczka POLSA Agnieszka Gapys została zwolniona dwa tygodnie przed planowanym rozpoczęciem misji Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, a w ostatnich dniach zwolniono również ze skutkiem natychmiastowym kierującą misją IGNIS z ramienia POLSA dr Aleksandrę Bukałę. Dr Bukała, dyrektor Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej POLSA, kierowała również trwającą do 19 grudnia trasą „IGNIS – Polska sięga gwiazd” Uznańskiego-Wiśniewskiego. Jak zauważyli sygnaliści, ta decyzja „pozostawia bezmyślnie” debriefing (podsumowanie – przyp. PAP) misji i popularyzację jej rezultatów bez osoby odpowiedzialnej. Wobec braku działań POLSA „post-flight tour” (z ang. trasę po locie – przyp. PAP), czyli spotkania polskiego astronauty m.in. ze studentami i uczniami, miało ostatecznie zainicjować Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Autorzy pisma podkreślają również, że prowadzona przez POLSA komunikacja i promocja misji polskiego astronauty została ograniczona do minimum, co zaprzepaściło szansę na wykorzystanie tego wydarzenia do umocnienia pozycji Polski na europejskim i światowym rynku kosmicznym.
W piśmie wyszczególniono również m.in. niekompetencję POLSA „w kwestii współpracy z kimkolwiek”, w tym brak podpisania umowy o współpracy polsko-japońskiej. Z kolei nieobecność polskiej delegacji na spotkaniu sygnatariuszy Artemis Accords podczas Międzynarodowego Kongresu Astronautycznego (IAC) w Sydney miała doprowadzić „do realnego wycofania Polski z międzynarodowego dialogu dotyczącego rozwoju technologii kosmicznych”.
Artemis Accords to zbiór porozumień pomiędzy rządem Stanów Zjednoczonych a innymi państwami, określających normy pokojowej, cywilnej eksploracji i użytkowania przestrzeni kosmicznej.
Według autorów pisma Uznański-Wiśniewski z winy POLSA nie pojechał na kongres do Australii, pomimo że w wydarzeniu brali udział wszyscy pozostali uczestnicy misji AX-4.
W kręgach naukowych, przemysłowych i popularyzatorskich nasila się przeświadczenie o braku kompetencji obecnego kierownictwa POLSA, braku zdolności decyzyjnych oraz lekceważącym podejściu do przedstawicieli sektora – napisano.
Dodali, że prezes POLSA dr Marta Wachowicz ociąga się ze spotkaniami, anuluje je lub pojawia się na nich nieprzygotowana, a niemal każdą decyzję konsultuje z resortem, co prowadzi do paraliżu organizacyjnego.
Autorzy pisma do dziennikarzy zarzucają również obecnej prezes POLSA, że „aktywnie torpedowała” propozycje przedstawicieli polskiego sektora kosmicznego (zrzeszonych m.in. w Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego) zorganizowania cyklu otwartych spotkań z udziałem polskiego astronauty we wszystkich miastach wojewódzkich.
„Środowisko naukowe, przemysłowe i edukacyjne zgodnie stwierdza, że obecne kierownictwo Polskiej Agencji Kosmicznej cechuje się brakiem kwalifikacji, popełnia kardynalne błędy i ignoruje głos sektora. (…) Obecna sytuacja jest odbierana jako poważne niebezpieczeństwo dla rozwoju polskiego sektora kosmicznego i zmarnowanie dorobku ostatnich lat” – podsumowali autorzy pisma.
O ustosunkowanie się do zawartych w piśmie zarzutów PAP poprosiła także Polską Agencję Kosmiczną. Do chwili publikacji depeszy nie otrzymaliśmy odpowiedzi.
Anna Bugajska (PAP)
abu/ bar/ mhr/
