Polski sektor węglowy przeżywa poważny kryzys – wydobycie i sprzedaż węgla spadają, koszty rosną, branża ponosi miliardowe straty, a rząd zapewnia dodatkowe wsparcie finansowe. W okresie od stycznia do maja 2025 roku wydobycie węgla kamiennego wyniosło łącznie 17,3 mln ton, co oznacza spadek o 5% w porównaniu z rokiem poprzednim.
/ 123RF/PICSEL
W środę, podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki, Transformacji Energetycznej i Górnictwa w Polsce, tematem spotkania była umowa społeczna dla branży oraz „obecna trudna sytuacja w górnictwie ”. Z powodu rekonstrukcji rządu , w spotkaniu nie uczestniczyli ministrowie klimatu i środowiska, rozwiązane Ministerstwo Przemysłu ani nowo utworzone Ministerstwo Energii.
Reklama
Produkcja węgla w polskich kopalniach spada
Podczas dyskusji Mirosław Skibski, dyrektor katowickiego oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu (ARP), przedstawił statystyki wskazujące, że od stycznia do maja 2025 roku wydobycie węgla wyniosło łącznie 17,3 mln ton, co oznacza spadek o 5% w porównaniu z rokiem poprzednim . Tymczasem sprzedaż węgla krajowego spadła w 2024 roku o 45,4% w porównaniu z rokiem 2011.
Zasoby węgla kamiennego pozostają znaczne po pierwszych pięciu miesiącach 2025 roku. Zasoby węgla energetycznego wynoszą 5 milionów ton, a węgla koksowego 300 000 ton, co daje łącznie 5,3 miliona ton . „Zasoby składają się głównie z węgla drobnego” – zauważył Skibski.
W latach 2016-2019 średnie dzienne wydobycie z wyrobiska ścianowego nieznacznie wzrosło, przekraczając 3000 ton dziennie. Pandemia COVID-19 spowodowała jednak znaczny spadek. Obecnie, po pięciu miesiącach 2025 roku, wartość ta rośnie , ponownie zbliżając się do poprzednich poziomów.
Ceny węgla spadają, koszty wydobycia rosną
W okresie od stycznia do maja średnia cena węgla była o 25 procent niższa niż w tym samym okresie roku poprzedniego: ceny węgla energetycznego spadły o 22 procent, a węgla koksującego o 30,2 procent.
Jak donosi Skibski, w latach 2011–2024 widoczny był negatywny trend: pomimo spadku wydobycia węgla, jego całkowite koszty rosną . Oczekuje się, że trend ten utrzyma się do 2025 roku. „Oceniając to zjawisko, należy uwzględnić wpływ inflacji – koszty wydobycia wzrosły o 45%, a skumulowana inflacja od 2011 do 2024 roku osiągnęła 63,6%. W tym samym okresie wydobycie węgla spadło o 41,9%” – zauważył.
Wynik finansowy netto sektora za 2024 rok wyniósł stratę w wysokości 13,4 mld zł, natomiast po pierwszych pięciu miesiącach 2025 roku wyniósł minus 3,1 mld zł . Zobowiązania sektora są jednak niższe o około 11% w porównaniu z rokiem ubiegłym.
Wyniki finansowe branży górnictwa węgla kamiennego uległy znacznej poprawie w latach 2022-2023, głównie dzięki wzrostowi cen węgla w tym okresie. „Jednak sytuacja znacznie się pogorszyła w 2024 roku – przychody ze sprzedaży węgla spadły, a koszty pozostały wysokie, co przełożyło się na znaczną stratę ” – stwierdził dyrektor oddziału ARP w Katowicach. Tendencja ta utrzymuje się. W latach 2013-2024 przychody ze sprzedaży węgla wzrosły o 12,2%, a koszty sprzedanego węgla wzrosły aż o alarmujące 36,4%.
Zatrudnienie w górnictwie spada
Według stanu na maj 2025 r. zatrudnienie w sektorze górniczym spadło o prawie 1300 osób w porównaniu z końcem 2024 r. Ponad 12 000 pracowników skorzystało ze środków ochronnych ( urlopów górniczych , urlopów dla pracowników zakładów przeróbki węgla, jednorazowych odpraw) w latach 2015–2024. „ Ogólne zatrudnienie spadło o 38,6% od 2011 r. do maja 2025 r. ” – obliczył Skibski. Prawie 80% siły roboczej jest obecnie zatrudnionych pod ziemią.
Spadają również inwestycje kapitałowe. „W latach 2023-2024 przekraczały one kilka miliardów złotych, ale teraz inwestujemy znacznie mniej – w górnictwo, zakłady przeróbki mechanicznej, ochronę środowiska i inne sektory. Spadek przychodów wynika z ograniczeń inwestycyjnych. Maleją również zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych” – dodał.
Kupujemy mniej węgla z UE
Import i wewnątrzunijne zakupy węgla kamiennego przez Polskę w pierwszych pięciu miesiącach 202 r.
