To może brzmieć jak żart? Jednak to rzeczywistość – mówimy o inicjatywie „Cyberbezpieczne Wodociągi”, nowym projekcie wsparcia mającym zabezpieczyć kran przed atakami hakerskimi. Ministerstwo Cyfryzacji ogłosiło program grantowy o wartości przekraczającej 300 milionów złotych, którego celem jest walka z cyberzagrożeniami dla infrastruktury wodno-kanalizacyjnej.
/Dawid Wolski/East News /East News
W erze cyfrowych ryzyk nawet podstawowe czynności – jak nalanie wody w kuchni – mogą być uzależnione od sprawności zabezpieczeń IT. Rosnąca liczba ataków na kluczową infrastrukturę w kraju sprawia, że branża wodno-kanalizacyjna przekształca się w obszar strategicznej walki o ochronę obywateli. W reakcji na te wyzwania Ministerstwo Cyfryzacji zainicjowało projekt „Cyberbezpieczne Wodociągi”, mający efektywnie wzmocnić ochronę systemów informatycznych i operacyjnych w firmach wodociągowych.
Reklama
Cyfrowa tarcza dla infrastruktury dostarczającej wodę
Niewielu kojarzy wodociągi z technologiami cyfrowymi. Tymczasem za pozornie prostą usługą kryje się zaawansowana infrastruktura – automatyka, sensory, systemy sterowania oraz algorytmy. Gdzie pojawia się technologia, tam rodzą się też nowe ryzyka: awarie, celowe zakłócenia czy działania hakerskie.
Jak podano w komunikacie ministerstwa kierowanego przez Krzysztofa Gawkowskiego, w ostatnim czasie odnotowano próby naruszeń systemów oczyszczania wody oraz zarządzania ściekami. Cyberprzestępcy nie ograniczali się do penetracji systemów – manipulowali również ustawieniami urządzeń, stanowiąc zagrożenie dla zdrowia mieszkańców. „Liczba cyberataków na krajowe podmioty nieustannie wzrasta – blokujemy 99% z nich, ale jedna udana próba może pozbawić miasta wody i wywołać chaos” – alarmuje minister.
Milionowe inwestycje w zabezpieczenia IT i OT
Na tego typu wyzwania nie wystarczy reagować doraźnie. Konieczne są środki finansowe, ekspercka wiedza i działania prewencyjne. Odpowiedzią na te potrzeby stał się program „Cyberbezpieczne Wodociągi”.
Od początku września do 2 października 2025 r. podmioty mogą składać wnioski o dofinansowanie w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Budżet wynosi 313 mln zł, przy czym maksymalne wsparcie dla jednej organizacji sięga 1,2 mln zł (300 tys. euro). Aplikacje przyjmowane są poprzez platformę LSI z wykorzystaniem podpisu elektronicznego Podpis GOV. Projekt adresowany jest do trzech grup:
- operatorów usług kluczowych w sektorze wodno-ściekowym,
- spółek komunalnych realizujących zadania publiczne,
- instytucji sektora finansów publicznych.
Na co przeznaczyć środki? Budowa fundamentów bezpieczeństwa
Program wykracza poza modernizację sprzętu czy wdrożenie oprogramowania antywirusowego. Zakłada kompleksowe wzmacnianie ochrony – od strategii i procedur, przez technologię, po rozwój kadr. Zgodnie z zapisami Ministerstwa Cyfryzacji, finansowanie obejmuje:
- działania organizacyjne – np. kontrole systemów zarządzania bezpieczeństwem,
- wdrożenia technologiczne – jak modernizacja infrastruktury IT/OT,
- rozwój kompetencji – szkolenia podnoszące świadomość pracowników.
„Kluczowe jest inwestowanie w cyfrową odporność – zarówno przez unowocześnianie systemów, jak i kształcenie zespołów odpowiedzialnych za ich funkcjonowanie” – podkreśla wiceminister Paweł Olszewski.
Od cyberincydentu do przerw w dostawach – realne konsekwencje
Słowo „cyberatak” zwykle przywodzi na myśl wyciek danych, zablokowane serwery czy paraliż systemów szpitalnych. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że efektem może stać się brak wody w gospodarstwach domowych. Wodociągi stanowią element infrastruktury krytycznej – ich poprawne funkcjonowanie jest fundamentem zdrowia publicznego i stabilności społecznej. Przerwy w dostawach lub manipulacja jakością wody mogą wywołać konsekwencje porównywalne z przerwami w dostawie prądu.
Bezpieczeństwo cybernetyczne musi współistnieć z fizyczną ochroną – to nie preferencja, lecz wymóg. Zabezpieczenie sektora wodociągowego nie odbywa się w izolacji. Za realizację programu odpowiadają instytucje od lat zaangażowane w ochronę cyfrową Polski. Centrum Projektów Polska Cyfrowa oraz NASK opracowały inicjatywę łączącą finansowanie z systemowym podejściem do bezpieczeństwa. Cel wykracza poza reakcję na incydenty – kluczowa jest prewencja i budowa długotrwałej odporności.
Choć sformułowanie „cyberbezpieczne wodociągi” brzmi niecodziennie, rzeczywistość udowadnia, że ochrona cyfrowa wykracza poza mury działów IT. Podmioty wodociągowe, jednostki samorządowe i instytucje publiczne otrzymały szansę nie tylko na unowocześnienie systemów, ale też na zapewnienie obywatelom podstawowego komfortu – tego, który zaczyna się od czystej wody w kranie.
Agata Siwek
Odtwarzacz wideo wymaga uruchomienia obsługi JavaScript w przeglądarce. INTERIA.PL
