Sporządzenie testamentu umożliwia testatorowi ustalenie losu jego majątku po jego śmierci. Zgodnie z prawem polskim, jak określono w Kodeksie cywilnym, testament musi spełniać określone kryteria formalne, aby mógł zostać uznany za ważny. Wyjaśniamy, jak prawidłowo sporządzić testament, czy to w formie odręcznej, czy notarialnej, aby zapobiec potencjalnym problemom w przyszłości.
/ 123RF/PICSEL
Jak sporządzić testament, aby zachować jego ważność?
Testament uznaje się za ważny, jeżeli został sporządzony w jednej z form przewidzianych przez prawo. Najbardziej powszechną i prostą opcją jest testament sporządzony ręcznie , którego wymagania zostały określone w artykule 949 § 1 Kodeksu cywilnego. Musi on spełniać trzy podstawowe kryteria:
Reklama
- ręcznie : cały tekst musi być napisany własnoręcznie przez testatora – spisanie testamentu na komputerze, maszynie do pisania lub zlecenie tego innej osobie jest niedozwolone i skutkuje nieważnością;
- data : testament powinien zawierać datę jego sporządzenia (dzień, miesiąc, rok), choć w niektórych przypadkach brak daty nie unieważnia dokumentu (art. 949 § 2 Kodeksu cywilnego). Zaleca się jednak podanie daty, zwłaszcza w przypadku istnienia wielu testamentów, aby ustalić ich kolejność;
- podpis : testator musi podpisać dokument osobiście, najlepiej swoim pełnym imieniem i nazwiskiem, aby potwierdzić jego autentyczność.
Niedostosowanie się do tych wymagań może doprowadzić do uznania testamentu za nieważny w postępowaniu prawnym. Alternatywą jest testament notarialny (art. 950 Kodeksu cywilnego), który jest sporządzany przez notariusza w formie aktu notarialnego . Takie podejście nie wymaga pisma odręcznego, ale wiąże się z honorariami notarialnymi i wizytą w kancelarii.
Czy testament sporządzony bez udziału notariusza jest ważny?
Testament sporządzony własnoręcznie, bez udziału notariusza, jest w pełni ważny, o ile spełnia warunki formalne określone w art. 949 § 1 Kodeksu cywilnego, tj. jest sporządzony własnoręcznie , opatrzony datą i podpisany przez testatora . Taki dokument może służyć jako podstawa do wszczęcia procedur spadkowych, podobnie jak testament notarialny. Niemniej jednak warto rozważyć zalety testamentu notarialnego:
- legalność : notariusz czuwa nad formalną i merytoryczną poprawnością dokumentu;
- bezpieczeństwo : oryginał testamentu przechowywany jest w biurze, co zmniejsza ryzyko jego zgubienia lub uszkodzenia;
- wiarygodność : łatwiej jest ustalić autentyczność w przypadku sporów rodzinnych.
Ręcznie sporządzony testament może być przechowywany w domu, u zaufanej osoby lub złożony u notariusza (bez konieczności sporządzania aktu notarialnego). Ręcznie sporządzone testamenty są częściej wybierane ze względu na brak kosztów, podczas gdy testamenty notarialne są preferowane w przypadkach obejmujących większe majątki lub złożone sytuacje rodzinne.
Co powinien zawierać dobrze napisany testament?
Dobrze sporządzony testament, niezależnie od jego formy, powinien jasno wyrażać intencje testatora i zawierać elementy ułatwiające jego wykonanie . Oto kilka aspektów, które należy wziąć pod uwagę:
- dane testatora : imię, nazwisko, adres, a najlepiej także numer PESEL – dla jednoznacznej identyfikacji;
- identyfikacja spadkobierców : precyzyjna identyfikacja osób lub podmiotów, które mają dziedziczyć, np. „Cały swój majątek zapisuję mojej córce Marii Kowalskiej, zamieszkałej w Poznaniu”;
- dyspozycje majątkowe : jasne opisy tego, co jest przekazywane i komu, np. „Dom położony przy ul. Lipowej 5 w Łodzi zostawiam mojemu synowi Piotrowi Nowakowi, a oszczędności na moim koncie bankowym córce Annie Kowalskiej”;
- postanowienia fakultatywne : wskazanie wykonawcy testamentu (art. 986 k.c.), który zapewni wykonanie woli testatora. Wskazane jest również zawarcie w testamencie uwag dotyczących zachowku (art. 991 k.c.), jeśli testator chce ograniczyć roszczenia ustawowych spadkobierców.
Jeśli zdecydujesz się na testament pisany ręcznie, możesz również poprosić świadków o podpisanie go. Chociaż nie jest to wymagane przez prawo, może to pomóc w zweryfikowaniu autentyczności dokumentu, jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości. Testament powinien być sporządzony w języku polskim lub innym języku znanym testatorowi, w którym może on wyrazić swoje życzenia – w razie potrzeby sąd może zażądać tłumaczenia. Ważne jest również, aby pamiętać, że testament może zostać odwołany lub zmieniony w dowolnym momencie poprzez utworzenie nowego dokumentu ze stwierdzeniem: „Niniejszym odwołuję wszystkie poprzednie testamenty” (art. 946 Kodeksu cywilnego).
Przeczytaj także:
Kto ma prawo do dziedziczenia, jeśli istnieje testament? Te zasady regulują podział majątku
Czech
English
Estonian
German
Italian
Polish
Portuguese
Spanish
Ukrainian
Uzbek