Burza mózgów to jedna z najskuteczniejszych metod, gdy brakuje świeżych i innowacyjnych rozwiązań. Pomaga generować oryginalne pomysły i maksymalizować wykorzystanie zasobów zespołu.
Na czym polega istota tej metody?
Burza mózgów to twórcza dyskusja ekspertów nad konkretnym problemem. Osobisty kontakt i analiza problemu z różnych perspektyw pomagają w generowaniu nowych pomysłów.
Tradycyjnie do stosowania tej metody wymagane są dwie grupy specjalistów. Pierwsza grupa generuje pomysły, a druga je analizuje. Inną powszechną odmianą tej metody jest generowanie i analizowanie pomysłów przez tę samą grupę.
Podstawowe zasady metody burzy mózgów
Jedną z fundamentalnych zasad burzy mózgów jest różnorodność zaangażowanych ekspertów. Różnice między uczestnikami pozwalają na wykorzystanie różnorodnych perspektyw niezbędnych do znalezienia rozwiązania.
Burza mózgów w najczystszej postaci angażuje osoby z różnych zawodów. Jednak w dużych firmach często rekrutuje się pracowników z tego samego działu (jednostki/działu), którzy zajmują się różnymi obszarami. Dobre rezultaty osiąga się również poprzez zaproszenie jednego lub dwóch członków grupy, którzy nie znają tematu (mają jedynie ogólne pojęcie).
Badania wykazały, że skuteczność tej metody jest znacznie niższa, gdy w grupie jest jeden, dominujący i wpływowy członek. Autorytet lidera bezpośrednio wpływa na pozycję pozostałych członków grupy i zmniejsza liczbę otrzymywanych punktów.
Ogólne zasady burzy mózgów:
- wspieranie wyrażanych myśli innych członków grupy;
- generowanie jak największej liczby pomysłów;
- pisanie nagłówków;
- ilustracja;
- myślenie o szerszej perspektywie;
- podejmowanie decyzji bez pośpiechu.
Zasada pisania nagłówków polega na wyrażeniu koncepcji w nie więcej niż sześciu słowach. Pozwala to na skupienie się na idei i jej łatwe zastosowanie.
Ilustrowanie pomysłów pomaga przekazać ich istotę (czasami rysunki robią to lepiej niż słowa). Należy pamiętać, że ilustracje i podpisy nie są wymagane do wszystkich rozwiązań.
Etapy burzy mózgów
Burza mózgów składa się z dwóch głównych etapów:
- generowanie pomysłów;
- analiza praktyczna.
Głównym celem pierwszego etapu jest zebranie jak największej liczby możliwych rozwiązań problemu. Wszystkie pomysły są umieszczane na specjalnych kartach (wpisy są dokonywane bezpośrednio przez uczestników lub przez wyznaczonego członka grupy).
W drugim etapie karty są sortowane i analizowane przez grupę. Podczas generowania pomysłów można nagrać dźwięk, który następnie jest odsłuchiwany i analizowany w drugim etapie. Rezultatem burzy mózgów jest przekazanie pomysłów odpowiedzialnym pracownikom do wdrożenia.
Ważne: Wyniki burzy mózgów muszą zostać przekształcone w prototyp. Opóźnienie w tworzeniu prototypu może sprawić, że pomysły staną się nieistotne.
Przykłady skutecznej burzy mózgów
Zastosowanie burzy mózgów zależy bezpośrednio od wielkości grupy i jej ostatecznego celu. W skład grupy powinni wchodzić specjaliści znający techniki burzy mózgów.
Jeśli chodzi o metodę burzy mózgów, przykład jej prawidłowego zastosowania, krok po kroku, może wyglądać następująco:
- sformułowanie problemu (zadanie/potrzeba znalezienia rozwiązania);
- tworzenie list uczestników grup;
- wysłanie krótkiego podsumowania spotkania i przypisanego zadania wszystkim uczestnikom (wysyłanie „streszczenia”);
- przygotowanie materiałów eksploatacyjnych (kreda, tablica, arkusze papieru, naklejki);
- wyznaczenie lidera;
- wyznaczenie sekretarza (jeśli metodą zapisywania myśli jest sekretarz);
- określenie czasu trwania pierwszego etapu;
- sformułowanie problemu;
- zapisywanie pomysłów;
- przekazanie idei do drugiej grupy w celu przetworzenia;
- wyróżnianie najlepszych pomysłów;
- powstanie „prototypu”.
Ten ogólny plan pomaga uczestnikom przygotować się do spotkania (a tym samym zwiększyć jego efektywność) i uczynić je maksymalnie produktywnym. Moderator spotkania jest odpowiedzialny za staranny nadzór nad procesem.
W praktyce mogą zaistnieć sytuacje, w których pracownicy niższego szczebla lub o niższym stanowisku odmawiają wyrażania swoich myśli w obecności dyrektora. W takich przypadkach moderator musi starannie zaangażować wszystkich uczestników.
Jak wybierać pytania do dyskusji: czy potrzebne są szablony?
Pytania do burzy mózgów powinny zostać sformułowane przez organizatora przed rozpoczęciem spotkania. Wstępna lista powinna zostać rozdana uczestnikom spotkania z wyprzedzeniem (w celu przygotowania). Należy jednak pamiętać, że istotą tej techniki jest swobodny przepływ myśli. Dlatego plan i pytania powinny być wstępne.
Wycieczka do odwrotnej burzy mózgów
Odwrócona burza mózgów polega na identyfikowaniu wad procesu lub tematu. Odwrócona burza mózgów nie odpowiada na pytanie „Co należy zrobić?”, ale raczej na pytanie „Czego nie należy robić?”. Ta technika jest równie skuteczna, jak tradycyjna burza mózgów.
