Polski Kongres Klimatyczny odbył się w dniach 25-26 marca 2025 r. Zorganizowane przez Europejską Fundację na rzecz Zrównoważonych Inwestycji spotkanie zgromadziło kluczowych interesariuszy – przedstawicieli rządów, przedsiębiorstw, władz lokalnych, środowiska akademickiego i organizacji pozarządowych – aby wspólnie zająć się kluczowymi wyzwaniami i szansami związanymi z dekarbonizacją gospodarki i rozwojem zrównoważonych inwestycji.
Patronat i znaczenie kongresu
Honorowy patronat nad kongresem objęły Ministerstwo Przemysłu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Ministerstwo Rozwoju i Technologii . Ponadto wydarzenie odbyło się pod patronatem obecnej polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.
Kongres rozpoczął się przemówieniem Przewodniczącego Rady Programowej Polskiego Kongresu Klimatycznego Senatora Adama Szejnfelda. Przemówienia otwierające wygłosili: Minister Marzena Czarnecka, Minister Przemysłu i Pan Michał Baranowski, Sekretarz Stanu, Wiceminister Rozwoju i Technologii .
Senator Adam Szejnfeld, przewodniczący Rady Programowej Polskiego Kongresu Klimatycznego, zakończył wydarzenie, podkreślając jego główny wniosek: „Współpraca i partnerstwo w procesie zielonej transformacji to zasady przewodnie Polskiego Kongresu Klimatycznego, który po raz kolejny potwierdził swoją pozycję jako istotnej platformy dialogu i wymiany wiedzy między przedstawicielami świata nauki, biznesu, administracji publicznej i organizacji pozarządowych. Skala wyzwań związanych z naszą odpowiedzialnością za przyszłe pokolenia wymaga systemowych i kompleksowych działań opartych na wiedzy i doświadczeniu.
Chcę wyrazić wdzięczność wszystkim mówcom za ich analizy, spostrzeżenia i merytoryczne prezentacje, które wzbogaciły dyskusje i wskazały niezbędne kierunki działań dla wszystkich interesariuszy. Doceniam również uczestników Kongresu za ich poświęcenie, obecność i aktywne zaangażowanie w debaty. Szczególne podziękowania należą się partnerom wydarzenia za ich wsparcie i wspólne wysiłki w tworzeniu przestrzeni do konstruktywnego dialogu.
Jestem przekonany, że wyniki tegorocznego Kongresu staną się katalizatorem dalszej współpracy i konkretnych działań mających na celu zrównoważoną i odpowiedzialną przyszłość – lokalnie, krajowo i globalnie”.
Kongres przyciągnął licznych gości honorowych – ministrów, ambasadorów, burmistrzów i prezesów znaczących instytucji i firm , co podkreśliło jego znaczenie jako forum strategicznych dyskusji na temat przyszłości gospodarki europejskiej w kontekście zmian klimatycznych.
Pięć obszarów tematycznych
Tegoroczne dyskusje podzielono na pięć głównych ścieżek tematycznych, poruszających kluczowe kwestie:
– Przemysł – jaka powinna być rola dużych przedsiębiorstw w zielonej transformacji i dekarbonizacji gospodarki?
– Energetyka – jakie mechanizmy finansowe są niezbędne dla transformacji energetycznej i w jaki sposób można przyspieszyć rozwój gospodarki wodorowej i technologii magazynowania energii?
– Finanse i regulacje – w jaki sposób ramy prawne i system zamówień publicznych mogą wspierać zielone inwestycje?
– Inwestycje samorządowe – w jaki sposób władze centralne mogą wspierać samorządy w realizacji ambitnych celów klimatycznych?
– Technologie – w jaki sposób można wspierać skuteczną współpracę między sektorem publicznym i prywatnym oraz jakie innowacyjne rozwiązania mogą przyspieszyć osiągnięcie neutralności klimatycznej?
Kluczowe kwestie
Podczas 33 paneli dyskusyjnych eksperci poruszyli kluczowe tematy związane z zieloną transformacją. Dyskusje koncentrowały się na efektywnej współpracy między sektorem publicznym i prywatnym, roli rządów w pomaganiu władzom lokalnym oraz na regulacyjnych i finansowych przeszkodach, z którymi mierzą się zielone inwestycje. Poruszono również kwestie bezpieczeństwa energetycznego i cyberbezpieczeństwa w kontekście transformacji przemysłowej i energetycznej.
Paweł Łączkowski, radca prawny w kancelarii White&Case, podsumował, że podstawą sukcesu transformacji energetycznej w Polsce nie będzie konkurencja, ale współpraca i synchronizacja zróżnicowanych technologii i źródeł energii. „To nie zacięta konkurencja, ale współpraca i synchronizacja różnych typów źródeł produkcji i technologii będzie kluczowa dla sukcesu kolejnej znaczącej polskiej transformacji w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat, tym razem dotyczącej transformacji energetycznej. Powinny ją wspierać odważne decyzje i konsekwencja w działaniu. W tym kontekście warto śledzić rozwój proponowanych rewolucyjnych zmian w prawie energetycznym, które zostały opublikowane zaledwie kilka godzin przed Polskim Kongresem Klimatycznym. Propozycja ta niesie ze sobą duże nadzieje, szczególnie w odniesieniu do możliwości dywersyfikacji kontraktowania energii elektrycznej przez odbiorcę, nawet w jednym punkcie odbioru, uwalniając tym samym dodatkowe moce w Krajowym Systemie Energetycznym poprzez eliminację tzw. „projektów zombie”, a także szersze zastosowanie instytucji poolingu kablowego.
Pozostają jednak pewne wątpliwości, np. jak będą kształtowane wytyczne Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki dotyczące elastycznych umów przyłączeniowych, czy system aukcyjny na moce przyłączeniowe ostatecznie zastąpi obecny proces kolejkowania oraz jakie będą ostateczne koszty związane z przyłączeniem nowych źródeł do sieci.
Główne tematy towarzyszące panelom dyskusyjnym obejmowały: #konkurencyjność Unii Europejskiej, #deregulacja i #omnibus, #CzystyŁadPrzemysłowy, #bezpieczeństwoenergetyczne i #cyberbezpieczeństwo.
Pytanie o przyszłość zielonej transformacji nabiera nowych wymiarów w obliczu dynamicznych zmian w globalnym krajobrazie politycznym. Wcześniej była postrzegana jako katalizator innowacji, inwestycji i dobrobytu gospodarczego. Jednak obecnie napięcia geopolityczne, rosnące koszty surowców, bezpieczeństwo energetyczne i tempo wdrażania przepisów kształtują trajektorię i tempo zmian. Dr Anita Rodkiewicz-Ryżek z Santander Leasing, strategicznego partnera Polskiego Kongresu Klimatycznego, porusza tę kwestię: „Uważam, że nikt nie ma wątpliwości, że zielona transformacja nie zwalnia; czasami wykonuje ostre zakręty, a na tych zakrętach najłatwiej jest albo zboczyć z trasy, albo wyprzedzić konkurentów. Wszystko zależy od tego, kto steruje i czy ma jasno określony cel”. Wpływ globalnej polityki na wzrost zielonej gospodarki staje się coraz bardziej znaczący, zwłaszcza że czynniki geopolityczne, bezpieczeństwo energetyczne i tempo zmian regulacyjnych wywierają silny wpływ na transformację, która do niedawna była głównym motorem innowacji, inwestycji i wzrostu. Transformacja energetyczna nie jest jedynie celem środowiskowym; jest to kompleksowe przedsięwzięcie ekonomiczne, społeczne i geopolityczne. Nie wystarczy sama mapa drogowa, by je zrealizować; konieczne jest również paliwo, którym jest kapitał, zaufanie i przewidywalność. Europa wciąż ma szansę na globalne przywództwo, ale tylko wtedy, gdy nikt nie zostanie w tyle: ani Śląsk, ani sektor MŚP, ani konsument. Jako osoba odpowiedzialna za rozwój zielonego finansowania w Santander Bank Polska i Santander Leasing mogę potwierdzić
