W październiku 2025 roku wskaźnik inflacji bazowej zanotował najniższy poziom od 6 lat, jednakże i tak przewyższył prognozy większości specjalistów. Nadal również utrzymuje się poza zakresem docelowym NBP, wynoszącym 2,5%.
Zgodnie z danymi opublikowanymi 17 listopada przez Narodowy Bank Polski, inflacja w ujęciu rocznym w październiku 2025 roku prezentowała się następująco:
- po odjęciu cen artykułów spożywczych i energii osiągnęła poziom 3,0 proc., w porównaniu do 3,2 proc. zarejestrowanych we wrześniu. Analitycy prognozowali jej spadek do 2,9 proc.
- po wyłączeniu cen regulowanych (kontrolowanych przez państwo) wyniosła 2,3 proc., wobec 2,5 proc. w poprzednim miesiącu,
- po wyłączeniu cen o największej zmienności wyniosła 3,4 proc., w porównaniu do 3,7 proc. w miesiącu wcześniejszym;
- tzw. 15-proc. średnia obcięta, która eliminuje wpływ 15 proc. koszyka cen o najmniejszej i największej dynamice, wyniosła 2,6 proc., wobec 2,9 proc. w poprzednim miesiącu.
– Najczęściej stosowanym przez ekspertów wskaźnikiem jest miara inflacji po odjęciu cen żywności i energii. Ukazuje on tendencje cen tych dóbr i usług, na które polityka monetarna prowadzona przez bank centralny wywiera stosunkowo duży wpływ. Bowiem ceny energii (w tym paliw) są ustalane nie na rynku krajowym, ale na rynkach globalnych, a niekiedy również pod wpływem spekulacji. Ceny żywności w znacznej mierze zależą m.in. od warunków pogodowych i aktualnej sytuacji na krajowym oraz światowym rynku rolnym – dodano w komunikacie Narodowego Banku Polskiego.
Inflacja bazowa w końcu spadła do 3%
Po raz pierwszy od listopada 2019 roku inflacja bazowa w Polsce osiągnęła pułap 3%. Ponadto, październik był siódmym kolejnym miesiącem, w którym inflacja bazowa CPI mieściła się w przedziale dopuszczalnych odchyleń (tj. +/- 1 pkt proc.) od 2,5-procentowego celu Narodowego Banku Polskiego. Poza samym celem NBP jest nieprzerwanie od 6 lat. Ostatni raz inflacja bazowa znajdowała się w granicach celu w październiku 2019 roku. To znacznie dłużej niż inflacja CPI, która była w celu w maju minionego roku.
Z kolei „szeroki” wskaźnik inflacji konsumenckiej (CPI) w perspektywie rocznej w październiku wyniósł 2,8 proc. i był to trzeci z rzędu miesiąc z wynikiem poniżej 3%. Z raportu o inflacji opublikowanego przez GUS wynika, że w ujęciu rocznym wciąż szybko rosły ceny żywności i napojów bezalkoholowych, które były średnio o 3,4 proc. droższe niż rok wcześniej, a przede wszystkim usługi, ze wzrostem o 5,4 proc. rdr.
„Krajowa” inflacja wciąż przekracza cel NBP
Wskaźniki inflacji bazowej służą do oceny średnioterminowego i długoterminowego trendu wzrostu ogólnego poziomu cen. Zazwyczaj zakłada się, że inflacja bazowa jest tą częścią inflacji, która wiąże się z oczekiwaniami inflacyjnymi i presją popytową oraz która nie jest bezpośrednio zależna od wstrząsów podażowych, wyłączając ceny artykułów spożywczych i napojów bezalkoholowych oraz energii, które są szczególnie podatne na wewnętrzne i zewnętrzne wstrząsy, napisano w metodologii miar inflacji bazowej NBP.
– Narodowy Bank Polski co miesiąc oblicza cztery wskaźniki inflacji bazowej, co ułatwia zrozumienie charakteru inflacji w Polsce. Wskaźnik CPI pokazuje średnią zmianę cen całego, obszernego koszyka dóbr nabywanych przez konsumentów. Podczas kalkulacji wskaźników inflacji bazowej analizowane są zmiany cen w różnych segmentach tego koszyka. To pozwala lepiej rozpoznawać źródła inflacji i trafniej prognozować jej przyszłe tendencje. Umożliwia również określenie, w jakim stopniu inflacja jest trwała, a w jakim jest kształtowana np. przez krótkotrwałe zmiany cen wywołane nieprzewidywalnymi czynnikami – czytamy w komunikacie NBP.
Żywność i napoje bezalkoholowe jako kategoria towarów w gusowskim koszyku CPI stanowiły w 2025 r. 25,9 proc. (w porównaniu do 27,6 proc. w 2024 r.). Natomiast ceny energii stanowiły 16,6 proc. wagi indeksu inflacji konsumenckiej (w stosunku do 17,9 proc. w 2024 r.). W 2025 r. łączny udział cen żywności i energii wynosi 42,4 proc. koszyka CPI. Z kolei inflacja bazowa mierzy zmiany cen w pozostałej (czyli ok. 60%) części koszyka inflacyjnego.
