System poboru opłat drogowych w Polsce przeszedł w ostatnich latach istotną transformację. Zastąpienie viaTOLL nowoczesnym e-TOLL miało na celu uproszczenie procesu rozliczeń, wprowadzenie wygodnych narzędzi cyfrowych oraz dostosowanie polskich rozwiązań do europejskich standardów. W praktyce oznacza to, że kierowcy ciężarówek, autobusów oraz właściciele flot transportowych muszą korzystać z technologii satelitarnej GNSS, aby automatycznie opłacać przejazdy po drogach płatnych. W tym artykule wyjaśniamy, jak działa system e-TOLL, kto ma obowiązek z niego korzystać, jakie są opłaty oraz dlaczego dedykowane urządzenia okazują się lepszym wyborem niż aplikacja mobilna.
Czym jest system e-TOLL?
e-TOLL PL to elektroniczny system poboru opłat za przejazd drogami krajowymi, autostradami i niektórymi drogami ekspresowymi. Funkcjonuje od 2021 roku i zastąpił dotychczasowy system viaTOLL, który opierał się na technologii radiowej DSRC.
Najważniejsza różnica polega na tym, że e-TOLL działa w oparciu o technologię satelitarną GNSS (Global Navigation Satellite System). Oznacza to, że położenie pojazdu i jego trasa są śledzone na podstawie sygnałów satelitarnych, a następnie system automatycznie nalicza opłatę za przejazd.
Dzięki temu kierowcy nie muszą zatrzymywać się przy bramkach, a pobór opłat odbywa się w tle. To szczególnie istotne dla firm transportowych, które każdego dnia pokonują setki kilometrów po płatnych odcinkach dróg.
Kto musi korzystać z e-TOLL?
System nie dotyczy wszystkich uczestników ruchu drogowego. Obowiązek korzystania z e-TOLL mają:
- pojazdy ciężarowe i zestawy pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony,
- autobusy niezależnie od ich wagi.
Warto wyraźnie podkreślić, że samochody osobowe nie muszą korzystać z e-TOLL na autostradach państwowych. Od lipca 2023 roku przejazdy nimi są całkowicie darmowe. Na prywatnych odcinkach autostrad wciąż obowiązują inne formy płatności, ale nie są one powiązane z systemem e-TOLL.
Jak działa e-TOLL w praktyce?
Aby korzystać z systemu, właściciel pojazdu musi zarejestrować się w e-TOLL i przypisać do konta konkretny samochód. Proces rejestracji można przeprowadzić online, w aplikacji e-TOLL PL lub u partnerów systemu. Po aktywacji usługi kierowca ma do wyboru kilka metod naliczania opłat:
- Aplikacja mobilna e-TOLL PL – dostępna na smartfony, pozwala rejestrować przejazdy i pobierać opłaty automatycznie.
- OBU (On-Board Unit) – urządzenie pokładowe montowane w pojeździe, komunikujące się z systemem satelitarnym.
- ZSL (Zewnętrzny System Lokalizacyjny) – rozwiązanie stosowane w większych flotach, integrujące lokalizację GPS pojazdu z systemem e-TOLL.
Choć aplikacja mobilna jest darmowa, praktyka pokazuje, że najlepszym rozwiązaniem jest korzystanie z dedykowanego urządzenia. Telefon może się rozładować, stracić sygnał lub połączenie z Internetem, a wtedy kierowca naraża się na mandat za brak wniesienia opłaty. Urządzenie OBU lub ZSL działa niezależnie od smartfona, zapewnia stabilność i eliminuje ryzyko błędów.
Kontrole poprawności wniesienia opłat e-TOLL przeprowadzają funkcjonariusze Krajowej Administracji Skarbowej oraz Inspekcji Transportu Drogowego. Jeśli system wykryje brak płatności, nakładane są wysokie kary finansowe.
Dlaczego samochody osobowe nie muszą korzystać z e-TOLL?
Wielu kierowców wciąż zadaje sobie to pytanie, zwłaszcza że wcześniej planowano włączenie aut osobowych do systemu. Ostatecznie jednak zdecydowano, że od lipca 2023 roku wszystkie państwowe autostrady są darmowe dla samochodów osobowych i motocykli.
To rozwiązanie miało na celu usprawnienie ruchu i likwidację korków przed bramkami. Na odcinkach prywatnych autostrad nadal obowiązują opłaty, lecz są one pobierane w tradycyjny sposób lub przez aplikacje mobilne operatorów, a nie przez system e-TOLL.
e-TOLL a transport ciężki i floty
Największe znaczenie system ma dla branży transportowej. Firmy zajmujące się przewozem towarów muszą dbać o to, aby każdy pojazd w ich flocie był prawidłowo zarejestrowany i miał sprawny system naliczania opłat.
W praktyce oznacza to konieczność wyposażenia ciężarówek w urządzenia OBU lub ZSL. Daje to przedsiębiorstwom szereg korzyści: automatyczne rozliczanie przejazdów, możliwość integracji z systemami telematycznymi, kontrolę kosztów oraz minimalizację ryzyka kar.
Data System jako dostawca technologii wspiera firmy transportowe, oferując rozwiązania umożliwiające łatwą integrację e-TOLL z systemami zarządzania flotą. Dzięki temu kierowcy mogą skupić się na pracy, a właściciele firm na optymalizacji kosztów i bezpieczeństwie rozliczeń.
Jak naliczane są opłaty w e-TOLL?
Opłaty e-TOLL w systemie zależą od kilku czynników:
- rodzaju pojazdu (ciężarowy, autobus),
- dopuszczalnej masy całkowitej,
- klasy emisji spalin (im wyższa, tym niższa stawka),
- długości przejechanego odcinka płatnej drogi.
W przypadku autobusów obowiązuje taryfikacja niezależna od wagi, natomiast w przypadku ciężarówek istotna jest zarówno masa, jak i spełniana norma emisji spalin. Opłaty e-TOLL są pobierane automatycznie i odliczane od salda konta e-TOLL.
Samochody osobowe i motocykle, jak wspomniano wcześniej, nie podlegają opłatom na autostradach państwowych.
Zalety korzystania z urządzeń e-TOLL zamiast aplikacji
Choć aplikacja mobilna kusi brakiem kosztów zakupu urządzenia, to w codziennej praktyce bywa zawodne. Profesjonalne urządzenia pokładowe mają kilka kluczowych zalet:
- zapewniają stabilne połączenie satelitarne,
- działają niezależnie od smartfona i Internetu,
- eliminują ryzyko rozładowania telefonu,
- automatyzują proces rejestracji przejazdów,
- ułatwiają rozliczenia w firmach transportowych.
Dlatego większość firm transportowych wybiera właśnie urządzenia OBU i ZSL. To inwestycja, która zwraca się w postaci bezpieczeństwa, oszczędności czasu i braku nieprzewidzianych kar.
Najczęstsze problemy i jak ich uniknąć
Mimo zaawansowanej technologii system e-TOLL nie jest wolny od problemów. Kierowcy najczęściej skarżą się na awarie aplikacji mobilnej, utratę sygnału satelitarnego lub problemy z poprawnym naliczeniem opłaty. Brak wniesienia opłaty e-TOLL może skutkować karą finansową w wysokości nawet kilku tysięcy złotych.
Aby uniknąć problemów, najlepiej korzystać z urządzeń OBU lub ZSL, które działają niezależnie od telefonu i nie wymagają dodatkowej obsługi. Firmy takie jak Data System zapewniają wsparcie techniczne, integrację z systemami flotowymi oraz monitoring poprawności działania urządzeń.
Przyszłość systemu e-TOLL w Polsce
System jest stale rozwijany i modernizowany. Planuje się jego integrację z innymi europejskimi systemami poboru opłat, co w przyszłości pozwoli kierowcom korzystać z jednego urządzenia na wielu rynkach.
Cyfryzacja transportu w Polsce postępuje dynamicznie, a e-TOLL to dopiero początek zmian. W kolejnych latach możemy spodziewać się jeszcze większej automatyzacji, uproszczenia procesów i integracji z rozwiązaniami telematycznymi.
Podsumowanie
System e-TOLL to krok w stronę cyfryzacji transportu w Polsce. Obowiązuje pojazdy ciężarowe i autobusy, a jego działanie opiera się na technologii satelitarnej GNSS. Choć istnieje możliwość korzystania z aplikacji mobilnej, praktyka pokazuje, że najlepszym wyborem są dedykowane urządzenia OBU i ZSL, które gwarantują stabilność i bezpieczeństwo.
Firmy transportowe, które chcą uniknąć problemów i kar, powinny zadbać o profesjonalne rozwiązania. Jeśli chcesz mieć pewność, że Twoja flota korzysta z e-TOLL bez komplikacji, sprawdź rozwiązania Data System – technologię, która wspiera transport w Polsce i Europie.
