Portal Axios ujawnił w czwartek 28-punktowy amerykański projekt pokojowy dla Ukrainy. W myśl jego założeń Kijów miałby się zobowiązać między innymi do rezygnacji z aspiracji do NATO, zredukowania stanu osobowego wojska i przekazania Rosji fragmentu obszaru. W naszym kraju miałyby stacjonować europejskie samoloty bojowe.
Prezydent USA Donald Trump przyznał w piątek, że dał Ukrainie czas do czwartku na aprobatę planu zakończenia konfliktu w Ukrainie, jaki zaproponowali Amerykanie.
"Miałem wiele ostatecznych terminów, jednak gdy sprawy idą pomyślnie, terminy graniczne są prolongowane. Ale to czwartek. Uważamy, że to właściwy moment" – oznajmił Trump w konwersacji z radiem Fox News.
Akcentował, że w Ukrainie trwa „jatka” oraz że Ukraina „traci ziemie”. Zapewnił, że Władimir Putin „nie chce dalszych wojen”.
Portal Axios przedstawił również w piątek kompletny tekst amerykańskiego projektu poręczeń bezpieczeństwa dla Ukrainy.
Ukraina, Francja, Niemcy i Wielka Brytania opracowują propozycję alternatywną dla amerykańskiego 28-punktowego planu pokojowego – przekazała w piątek agencja Reutera, powołując się na trzy źródła.
Szczegóły planu
Poniżej prezentujemy wersję planu upublicznioną przez serwis Axios, który sprawdził ją z przedstawicielami władz z Ukrainy i USA oraz ze źródłem obeznanym z tą materią. Administracja komunikuje, że projekt może podlegać korektom po konsultacji ze stronami.
1. Suwerenność Ukrainy zostanie bezzwłocznie zatwierdzona.
2. Między Rosją, Ukrainą i Europą zostanie zawarta obszerna umowa o nieagresji. Wszelkie niejasności z ostatnich 30 lat zostaną uznane za objaśnione.
3. Spodziewa się, że Rosja nie dokona agresji na kraje ościenne, a NATO nie będzie się poszerzać.
4. Rosja i NATO – za pośrednictwem USA – będą prowadzić rozmowy, aby uregulować wszystkie kwestie dotyczące bezpieczeństwa i stworzyć okoliczności do deeskalacji w celu zapewnienia globalnego bezpieczeństwa oraz powiększenia możliwości kooperacji i przyszłego rozwoju gospodarczego.
5. Ukraina dostanie mocne gwarancje bezpieczeństwa.
6. Wielkość Sił Zbrojnych Ukrainy będzie ograniczona do 600 tys.
7. Ukraina godzi się na wpisanie do swojej konstytucji, że nie przystąpi do NATO, a NATO wyraża zgodę na zapis, że Ukraina nie zostanie przyjęta do Sojuszu w przyszłości.
8. NATO akceptuje, by jego żołnierze nie kwaterowali w Ukrainie.
9. Europejskie samoloty bojowe będą stacjonować w Polsce.
10. USA obiecują:
– USA otrzymają rekompensatę za zapewnienie (bezpieczeństwa); – Jeżeli Ukraina dokona napaści na Rosję, utraci gwarancje; – Jeżeli Rosja dokona napaści na Ukrainę, oprócz stanowczej skoordynowanej reakcji militarnej, zostaną na nią ponownie nałożone wszystkie globalne sankcje, anulowane zostanie uznanie nowego terytorium i wszystkie inne profity wynikające z tego porozumienia; – Jeżeli Ukraina wystrzeli pocisk w Moskwę albo Petersburg bez powodu, gwarancja bezpieczeństwa będzie uznana za nieobowiązującą.
11. Ukraina może przystąpić do UE i otrzyma krótkoterminowy uprzywilejowany dostęp do rynku europejskiego, dopóki ta materia będzie rozpatrywana.
12. Zostanie uruchomiony potężny globalny pakiet środków mających na celu restytucję Ukrainy, obejmujący między innymi: – Utworzenie Funduszu Rozwoju Ukrainy, który będzie lokował kapitał w prężnie rozwijające się gałęzie przemysłu, w tym technologię, centra danych i sztuczną inteligencję. – Stany Zjednoczone będą współpracować z Ukrainą w zakresie wspólnej odbudowy, rozwoju, modernizacji i eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazowej, obejmującej rurociągi i obiekty magazynowe. – Wspólne działania na rzecz odnowy terenów dotkniętych wojną w celu odbudowy i modernizacji miast i obszarów mieszkalnych. – Rozwój infrastruktury. – Pozyskiwanie minerałów i zasobów naturalnych. – Bank Światowy opracuje szczególny pakiet finansowy, by przyspieszyć te działania.
13. Rosja zostanie z powrotem zintegrowana z globalną gospodarką: – Uchylenie sankcji będzie omawiane i uzgadniane etapami, w każdym przypadku indywidualnie. – USA zawrą długoterminową umowę o współpracy gospodarczej na rzecz wzajemnego rozwoju w obszarach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, projektów wydobycia metali ziem rzadkich w Arktyce i innych korzystnych dla obu stron możliwości biznesowych. – Rosja otrzyma zaproszenie z powrotem do G8.
14. Zamrożone środki będą wykorzystane w następujący sposób: – 100 miliardów dolarów w zamrożonych rosyjskich aktywach zostanie zainwestowane w prowadzone przez USA działania na rzecz odbudowy i inwestycji na Ukrainie; – Stany Zjednoczone otrzymają 50 proc. zysków z tego przedsięwzięcia. Europa dołoży 100 miliardów dolarów, aby zwiększyć kwotę inwestycji dostępnych na odbudowę Ukrainy. Zamrożone fundusze europejskie zostaną odmrożone. Pozostała część zamrożonych funduszy rosyjskich zostanie zainwestowana w oddzielny amerykańsko-rosyjski fundusz inwestycyjny, który będzie realizował wspólne projekty w określonych obszarach. Celem tego funduszu będzie zacieśnienie stosunków i wzmocnienie wspólnych interesów, aby stworzyć silną zachętę do unikania ponownego konfliktu.
15. Zostanie ustanowiona wspólna amerykańsko-rosyjska grupa robocza ds. bezpieczeństwa, której zadaniem będzie promowanie przestrzegania wszystkich postanowień tej umowy i czuwanie nad nim.
16. Rosja formalnie usankcjonuje swoją politykę nieagresji wobec Europy i Ukrainy.
17. USA i Rosja wyrażą zgodę na prolongowanie ważności traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym traktatu START I.
18. Ukraina zgadza się być państwem nieposiadającym broni nuklearnej zgodnie z Układem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
19. Uruchomienie Zaporoskiej Elektrowni Atomowej odbędzie się pod nadzorem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wyprodukowana energia elektryczna będzie dzielona równo między Rosję i Ukrainę.
20. Oba kraje zobowiązują się do wdrażania programów edukacyjnych w szkołach i w społeczeństwie, których celem jest promowanie zrozumienia i tolerancji wobec różnych kultur oraz eliminowanie rasizmu i uprzedzeń: – Ukraina przyjmie zasady UE dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych. – Oba kraje zgodzą się na zniesienie wszelkich środków dyskryminacyjnych i zagwarantowanie praw ukraińskich i rosyjskich mediów i edukacji. – Wszelka ideologia i działalność nazistowska muszą zostać odrzucone i zakazane.
21. Terytoria: – Krym, obwody ługański i doniecki będą uznane za de facto rosyjskie, w tym przez USA. – Obwody chersoński i zaporoski będą zamrożone wzdłuż linii kontaktowej, co oznaczać będzie de facto uznanie (terytorium) wzdłuż linii kontaktowej. – Rosja odstąpi od innych uzgodnionych terytoriów, które kontroluje poza tymi pięcioma regionami. – Ukraińskie siły wycofają się z części obwodu donieckiego, którą obecnie kontrolują, a strefa wycofania będzie uznana za neutralną zdemilitaryzowaną strefę buforową, uznaną na arenie międzynarodowej za terytorium należące do Federacji Rosyjskiej. Rosyjskie siły nie wkroczą do tej zdemilitaryzowanej strefy.
22. Po uzgodnieniu przyszłych ustaleń terytorialnych zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do niezmieniania tych ustaleń siłą. Gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.
23. Rosja nie będzie przeszkadzać Ukrainie w użytkowaniu Dniepru w celach handlowych, osiągnięte zostaną także porozumienia w sprawie swobodnego transportu zboża przez Morze Czarne.
24. Powołana będzie komisja humanitarna w celu rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii: – Wszyscy pozostali więźniowie i ciała będą wymienione na zasadzie "wszyscy na wszystkich". – Wszyscy zatrzymani cywile i zakładnicy, w tym dzieci, będą uwolnieni. – Wdrożony zostanie program łączenia rodzin. – Podjęte będą kroki, by ulżyć cierpieniu ofiar konfliktu.
25. Ukraina przeprowadzi wybory w ciągu 100 dni.
26. Wszystkie strony zaangażowane w ten konflikt objęte zostaną pełną amnestią za czyny popełnione podczas wojny i zgodzą się, by nie wysuwać żadnych roszczeń ani rozpatrywać żadnych skarg w przyszłości.
27. Porozumienie to będzie prawnie wiążące. Jego wdrażanie będzie monitorowane i gwarantowane przez Radę Pokoju, na której czele stanie prezydent Donald J. Trump. Za naruszenia będą nakładane sankcje.
28. Gdy wszystkie strony wyrażą zgodę na to memorandum, zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po tym, jak obie strony wycofają się do uzgodnionych punktów, by rozpocząć wdrażanie porozumienia.
Premier: Decyzje dotyczące Polski podejmować będą Polacy
Premier Donald Tusk podkreślił w piątek, że w kwestii pokoju w Ukrainie wszelkie rokowania powinny się odbywać z udziałem tego państwa. Dodał, że uchwały dotyczące Polski będą podejmowane przez Polaków.
Portal Axios napisał w czwartek, że amerykański projekt poręczeń bezpieczeństwa został przekazany Ukrainie wraz z 28-punktowym planem pokojowym. Wedle tego planu Kijów miałby zobowiązać się m.in. do wykluczenia przystąpienia do NATO (stosowny zapis miałby się znaleźć w konstytucji Ukrainy), zmniejszenia liczebności wojsk oraz przekazania Rosji części terytorium. W Polsce – zgodnie z tym planem – miałyby stacjonować europejskie myśliwce.
„Decyzje dotyczące Polski podejmować będą Polacy. Nic o nas bez nas. W kwestii pokoju wszelkie rozmowy powinny się odbywać z udziałem Ukrainy” – napisał premier na X.
Portal Axios oznajmił, powołując się na źródła w administracji USA, że propozycje pokojowe zakładają przyznanie Ukrainie gwarancji bezpieczeństwa podobnych do tych, jakie obowiązują w NATO, które zobowiązywałyby USA i europejskich sojuszników do traktowania ewentualnego ataku na Ukrainę jak napaści na całą wspólnotę transatlantycką.
W czwartek portal przedstawił plan pokojowy USA dla Ukrainy, zgodnie z którym Kijów miałby się zobowiązać m.in. do nieprzystępowania do NATO, zredukowania liczebności armii do 600 tys. oraz przekazania Rosji części terytorium. Jednocześnie w planie zapisano, że „suwerenność Ukrainy zostanie bezzwłocznie zatwierdzona” i że może ona przystąpić do UE oraz uzyskać krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, w okresie rozważania tej kwestii.
Według portalu projekt gwarancji ma być przedyskutowany z państwami europejskimi i może być modyfikowany. Poręczeń dla Ukrainy miałyby udzielić państwa członkowskie NATO, w tym Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Polska i Finlandia.
Inny z punktów planu zakłada, że wszystkie strony uwikłane w konflikt zostaną objęte pełną amnestią za uczynki popełnione podczas wojny i wyrażą zgodę, by nie wysuwać jakichkolwiek roszczeń ani rozpatrywać jakichkolwiek zażaleń w przyszłości.
Przedstawicielka Ukrainy w ONZ Chrystyna Hajowyszyn oświadczyła w czwartek na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa ONZ, że Kijów nie zaakceptuje swoich terytoriów jako rosyjskich, nie zgodzi się na ograniczenie swego prawa do samoobrony i nie uzna ograniczeń w wyborze sprzymierzeńców. (PAP)
wni/ mro/
Z Waszyngtonu Natalia Dziurdzińska (PAP)
ndz/ san/
