Portal Axios ujawnił w czwartek 28-punktową amerykańską koncepcję pokojową dla Ukrainy. Zgodnie z nią, władze w Kijowie mają się zobowiązać między innymi do rezygnacji z aspiracji dołączenia do NATO, zredukowania stanu liczebnego wojsk oraz przekazania Rosji fragmentu obszaru. Na terenie Polski mają być rozmieszczone europejskie samoloty bojowe.
Prezydent USA Donald Trump oznajmił w piątek, że dał Ukrainie termin do czwartku na zaakceptowanie zaproponowanej przez Amerykanów koncepcji zakończenia konfliktu zbrojnego w Ukrainie.
"Miałem liczne terminy, lecz jeżeli sprawy zmierzają ku dobremu, terminy się przedłużają. Ale to czwartek. Uważamy, że to właściwy moment" – powiedział Trump w rozmowie z radiem Fox News.
Zaznaczył, że w Ukrainie trwa „masakra” i Ukraina „traci obszar”. Zagwarantował, że Władimir Putin „nie pragnie więcej konfliktów zbrojnych”.
Portal Axios upublicznił również w piątek pełny tekst amerykańskiego projektu dotyczącego gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy.
Ukraina, Francja, Niemcy oraz Wielka Brytania pracują nad alternatywną propozycją dla amerykańskiej 28-punktowej koncepcji pokojowej – podała w piątek agencja Reutera, powołując się na trzy źródła.
Detale planu
Poniżej prezentujemy wersję planu, którą opublikował serwis Axios, który skonsultował ją z urzędnikami z Ukrainy i USA oraz ze źródłem, zaznajomionym z tym tematem. Administracja akcentuje, że projekt może podlegać zmianom po konsultacji ze stronami.
1. Suwerenność Ukrainy zostanie utwierdzona.
2. Między Rosją, Ukrainą i Europą zostanie zawarty obszerny układ o nieagresji. Wszystkie dwuznaczności ostatnich 30 lat zostaną uznane za rozstrzygnięte.
3. Spodziewane jest, że Rosja nie zaatakuje państw sąsiadujących, a NATO nie będzie się dalej rozszerzać.
4. Rosja i NATO – za pośrednictwem USA – będą prowadzić dialog, aby rozwiązać wszelkie zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa oraz stworzyć warunki do deeskalacji w celu zapewnienia bezpieczeństwa globalnego i zwiększenia możliwości współpracy oraz przyszłego rozwoju ekonomicznego.
5. Ukraina otrzyma mocne zapewnienia dotyczące bezpieczeństwa.
6. Stan osobowy Sił Zbrojnych Ukrainy będzie ograniczony do 600 tys.
7. Ukraina godzi się na umieszczenie w swojej konstytucji zapisu, że nie wstąpi do NATO, a NATO godzi się na umieszczenie zapisu, że Ukraina nie zostanie przyjęta do Sojuszu w przyszłości.
8. NATO akceptuje, że jego żołnierze nie będą stacjonować w Ukrainie.
9. Europejskie samoloty myśliwskie będą stacjonować w Polsce.
10. USA gwarantują:
– USA otrzymają rekompensatę za gwarancję (bezpieczeństwa); – Jeśli Ukraina dokona ataku na Rosję, utraci gwarancje; – Jeśli Rosja dokona napaści na Ukrainę, poza zdecydowaną skoordynowaną ripostą militarną, ponownie zostaną nałożone na nią wszystkie globalne sankcje, cofnięte zostanie uznanie nowego terytorium i wszystkie inne korzyści wynikające z tej umowy; – Jeśli Ukraina wystrzeli pocisk na Moskwę albo Petersburg bez powodu, gwarancja bezpieczeństwa zostanie uznana za niewiążącą.
11. Ukraina może przyłączyć się do UE i otrzyma krótkoterminowy uprzywilejowany dostęp do rynku europejskiego, dopóki ta kwestia będzie rozpatrywana.
12. Potężny globalny pakiet środków mających na celu rekonstrukcję Ukrainy, obejmujący między innymi: – Utworzenie Funduszu Rozwoju Ukrainy, który będzie inwestował w szybko rozwijające się branże przemysłu, w tym technologię, centra przetwarzania danych i sztuczną inteligencję. – Stany Zjednoczone będą współpracować z Ukrainą w zakresie wspólnej odbudowy, rozwoju, modernizacji i eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazowej, obejmującej rurociągi i obiekty magazynowe. – Wspólne kroki na rzecz odnowy obszarów dotkniętych wojną w celu rekonstrukcji i unowocześnienia miast i obszarów mieszkalnych. – Rozwój infrastruktury. – Wydobycie minerałów i bogactw naturalnych. – Bank Światowy opracuje specjalny pakiet finansowy, by przyśpieszyć te działania.
13. Rosja zostanie ponownie włączona do światowej gospodarki: – Zniesienie sankcji będzie analizowane i ustalane etapami, w każdym przypadku indywidualnie. – USA zawrą długoterminową umowę o kooperacji gospodarczej na rzecz obopólnego rozwoju w sferach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów przetwarzania danych, projektów wydobycia metali ziem rzadkich w Arktyce i innych korzystnych dla obu stron szansach biznesowych. – Rosja otrzyma zaproszenie z powrotem do G8.
14. Zamrożone środki zostaną wykorzystane w następujący sposób: – 100 miliardów dolarów w zamrożonych rosyjskich aktywach zostanie zainwestowane w prowadzone przez USA działania na rzecz odbudowy i inwestycji na Ukrainie; – Stany Zjednoczone otrzymają 50 proc. zysków z tego przedsięwzięcia. Europa dołoży 100 miliardów dolarów, aby podwyższyć kwotę inwestycji dostępnych na rekonstrukcję Ukrainy. Zamrożone fundusze europejskie zostaną odblokowane. Pozostała część zamrożonych funduszy rosyjskich zostanie zainwestowana w oddzielny amerykańsko-rosyjski fundusz inwestycyjny, który będzie realizował wspólne projekty w określonych dziedzinach. Celem tego funduszu będzie zacieśnienie relacji i wzmocnienie wspólnych interesów, aby wykreować silną motywację do unikania ponownego konfliktu.
15. Powołana zostanie wspólna amerykańsko-rosyjska grupa robocza ds. bezpieczeństwa, której zadaniem będzie promowanie respektowania wszystkich postanowień tej umowy i czuwanie nad nim.
16. Rosja prawnie usankcjonuje swoją politykę nieagresji wobec Europy i Ukrainy.
17. USA i Rosja zgodzą się na prolongatę obowiązywania traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym traktatu START I.
18. Ukraina godzi się być państwem nieposiadającym broni nuklearnej zgodnie z Układem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
19. Uruchomienie Zaporoskiej Elektrowni Atomowej odbędzie się pod nadzorem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wytworzona energia elektryczna będzie dzielona równo między Rosję i Ukrainę.
20. Oba państwa zobowiązują się do wdrażania programów edukacyjnych w szkołach i w społeczeństwie, których celem jest promowanie zrozumienia i tolerancji dla odmiennych kultur oraz eliminowanie rasizmu i uprzedzeń: – Ukraina przyjmie zasady UE dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych. – Oba państwa zgodzą się na zniesienie wszelkich środków dyskryminacyjnych i zagwarantowanie praw ukraińskich i rosyjskich mediów oraz edukacji. – Wszelka ideologia i aktywność nazistowska muszą zostać odrzucone i zakazane.
21. Terytoria: – Krym, obwody ługański i doniecki będą uznane za de facto rosyjskie, w tym przez USA. – Obwody chersoński i zaporoski będą zamrożone wzdłuż linii kontaktowej, co oznaczać będzie de facto uznanie (terytorium) wzdłuż linii kontaktowej. – Rosja odstąpi od innych uzgodnionych terytoriów, które kontroluje poza tymi pięcioma regionami. – Ukraińskie siły wycofają się z części obwodu donieckiego, którą aktualnie kontrolują, a strefa wycofania zostanie uznana za neutralną zdemilitaryzowaną strefę buforową, uznaną na arenie międzynarodowej za terytorium należące do Federacji Rosyjskiej. Rosyjskie siły nie wkroczą do tej zdemilitaryzowanej strefy.
22. Po uzgodnieniu przyszłych ustaleń terytorialnych zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do niezmieniania tych ustaleń siłą. Gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.
23. Rosja nie będzie utrudniać Ukrainie korzystania z Dniepru w celach handlowych, osiągnięte zostaną także porozumienia w sprawie swobodnego transportu zboża przez Morze Czarne.
24. Powołana będzie komisja humanitarna w celu rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii: – Wszyscy pozostali więźniowie i ciała zostaną wymienione na zasadzie "wszyscy na wszystkich". – Wszyscy zatrzymani cywile i zakładnicy, w tym dzieci, będą uwolnieni. – Wdrożony zostanie program łączenia rodzin. – Podjęte będą działania, by uśmierzyć cierpienie ofiar konfliktu.
25. Ukraina przeprowadzi wybory w ciągu 100 dni.
26. Wszystkie strony zaangażowane w ten konflikt zostaną objęte pełną amnestią za czyny popełnione podczas wojny i zgodzą się, by nie wysuwać żadnych roszczeń ani nie rozpatrywać żadnych skarg w przyszłości.
27. Umowa ta będzie prawnie wiążąca. Jej wdrażanie będzie monitorowane i gwarantowane przez Radę Pokoju, na której czele stanie prezydent Donald J. Trump. Za naruszenia będą nakładane sankcje.
28. Gdy wszystkie strony wyrażą akceptację dla tego memorandum, zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po tym, jak obie strony wycofają się do uzgodnionych punktów, by rozpocząć realizację porozumienia.
Premier: Decyzje dotyczące Polski podejmować będą Polacy
Premier Donald Tusk zaznaczył w piątek, że w kwestii pokoju w Ukrainie wszelkie rokowania powinny być prowadzone z udziałem tego państwa. Dodał, że postanowienia dotyczące Polski będą podejmowane przez Polaków.
Portal Axios doniósł w czwartek, że amerykański projekt dotyczący gwarancji bezpieczeństwa został przekazany Ukrainie wraz z 28-punktową koncepcją pokojową. Zgodnie z tym planem Kijów miałby zobowiązać się m.in. do rezygnacji z aspiracji wejścia do NATO (odpowiedni zapis miałby znaleźć się w konstytucji Ukrainy), zredukowania stanu liczebnego wojsk oraz przekazania Rosji części terytorium. W Polsce – zgodnie z tym planem – miałyby bazować europejskie samoloty bojowe.
„Decyzje dotyczące Polski będą podejmowane przez Polaków. Nic o nas bez nas. W sprawie pokoju wszelkie negocjacje powinny być prowadzone z udziałem Ukrainy” – napisał premier na X.
Portal Axios poinformował, powołując się na źródła w administracji USA, że propozycje pokojowe przewidują zapewnienie Ukrainie gwarancji bezpieczeństwa zbliżonych do tych, jakie obowiązują w NATO, które obligowałyby USA i europejskich sojuszników do traktowania ewentualnego ataku na Ukrainę jak ataku na całą wspólnotę transatlantycką.
W czwartek portal ujawnił koncepcję pokojową USA dla Ukrainy, zgodnie z którą Kijów miałby zobowiązać się m.in. do rezygnacji z dążenia do NATO, ograniczenia liczby żołnierzy do 600 tys. oraz oddania Rosji fragmentu terytorium. Jednocześnie w planie zapisano, że „suwerenność Ukrainy zostanie potwierdzona” i że może ona wstąpić do UE i otrzymać krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, w okresie rozważania tej kwestii.
Według portalu projekt gwarancji ma być omówiony z krajami europejskimi i może być modyfikowany. Zapewnienia dla Ukrainy miałyby dać państwa członkowskie NATO, w tym Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Polska i Finlandia.
Inny z punktów planu zakłada, że wszystkie strony uwikłane w konflikt zostaną objęte całkowitą amnestią za czyny popełnione podczas wojny i zgodzą się, by nie wnosić żadnych roszczeń ani nie uwzględniać żadnych skarg w przyszłości.
Przedstawicielka Ukrainy w ONZ Chrystyna Hajowyszyn oznajmiła w czwartek na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa ONZ, że Kijów nie uzna swoich terytoriów za rosyjskie, nie zgodzi się na ograniczenie swojego prawa do samoobrony i nie zaakceptuje ograniczeń w wyborze sprzymierzeńców. (PAP)
wni/ mro/
Z Waszyngtonu Natalia Dziurdzińska (PAP)
ndz/ san/
