Europejscy przywódcy zareagowali w niedzielę na amerykańską propozycję pokojową dla Ukrainy, prezentując własną wersję planu. Projekt między innymi rewiduje wymóg dotyczący redukcji ukraińskiej armii i przewiduje gwarancje zbliżone do tych z art. 5 NATO – poinformowała agencja Reutera.
Agencja Reutera udostępniła treść europejskiej kontrpropozycji dla projektu amerykańskiego, 28-punktowego planu pokojowego dla Ukrainy, opracowanego przez państwa E3: Wielką Brytanię, Francję i Niemcy. Dokument bazuje na propozycji USA, analizując go punkt po punkcie i proponując modyfikacje.
Kompletny tekst propozycji:
1. Uznanie niezawisłości Ukrainy.
2. Zostanie wypracowane pełne i kompleksowe porozumienie o braku agresji pomiędzy Rosją, Ukrainą i NATO. Zostaną wyjaśnione wszelkie dwuznaczności z ostatnich trzech dekad.
(Punkt 3. planu USA został pominięty. Projekt planu, do którego dotarła agencja Reutera, mówił: „Oczekuje się, że Rosja nie będzie najeżdżać na swoich sąsiadów, a NATO nie będzie się dalej powiększać”).
4. Po podpisaniu paktu pokojowego zostanie zainicjowany dialog między Rosją a NATO, aby przedyskutować wszystkie aspekty bezpieczeństwa i stworzyć warunki deeskalacji, gwarantujące globalne bezpieczeństwo oraz zwiększające możliwości kontaktów i przyszłe perspektywy ekonomiczne.
5. Ukraina otrzyma solidne gwarancje bezpieczeństwa.
6. Wielkość ukraińskich sił zbrojnych zostanie zredukowana do 800 tys. w czasie pokoju.
7. Wejście Ukrainy do NATO jest uzależnione od zgody członków NATO, której aktualnie brak.
8. NATO zobowiązuje się nie lokować na stałe wojsk pod swoim dowództwem na terytorium Ukrainy w czasie pokoju.
9. Samoloty bojowe NATO będą bazować w Polsce.
10. Gwarancja USA, która odwzorowuje art. 5.:
a. USA otrzyma rekompensatę za gwarancję,
b. jeśli Ukraina zaatakuje Rosję, utraci gwarancję,
c. Jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, poza stanowczą i skoordynowaną reakcją militarną, zostaną przywrócone wszystkie globalne sankcje, a wszelkie uznania nowego terytorium i wszelkie inne korzyści płynące z tej umowy zostaną anulowane.
11. Ukraina kwalifikuje się do członkostwa w UE i otrzyma krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, na okres jego oceny.
12. Stabilny Globalny Program Rewitalizacji dla Ukrainy, zawierający między innymi:
a. utworzenie Funduszu Rozwoju Ukrainy w celu inwestowania w branże o wysokim potencjale wzrostu, w tym technologie, centra danych i rozwiązania sztucznej inteligencji,
b. Stany Zjednoczone będą współdziałać z Ukrainą w celu wspólnej odbudowy, rozbudowy, modernizacji i użytkowania ukraińskiej infrastruktury gazowej, w tym rurociągów i magazynów,
c. wspólne działania na rzecz odbudowy obszarów dotkniętych działaniami wojennymi, mające na celu odbudowę, przebudowę i unowocześnienie miast i osiedli,
d. rozwój infrastruktury,
e. eksploatację bogactw mineralnych i naturalnych,
f. Bank Światowy przygotuje dedykowany pakiet finansowy, który umożliwi finansowanie przyspieszenia tych działań.
13. Stopniowa reintegracja Rosji z gospodarką globalną:
a. zniesienie sankcji będzie rozważane i zatwierdzane etapami i oddzielnie dla każdego przypadku,
b. Stany Zjednoczone zawrą długoterminową umowę o kooperacji gospodarczej, aby dążyć do obopólnego rozwoju w sektorach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, metali ziem rzadkich, wspólnych przedsięwzięć w Arktyce, jak również różnorodnych innych, wzajemnie opłacalnych możliwości biznesowych,
c. Rosja zostanie ponownie zaproszona do G8.
14. Ukraina zostanie w całości odbudowana i otrzyma rekompensaty finansowe, w tym za pomocą rosyjskich aktywów, które pozostaną zablokowane do czasu, aż Rosja zrekompensuje szkody wyrządzone Ukrainie.
15. Powołana zostanie wspólna grupa robocza ds. bezpieczeństwa z udziałem USA, Ukrainy, Rosji i państw europejskich, której celem będzie wspieranie i egzekwowanie wszystkich punktów niniejszej umowy.
16. Rosja prawnie wprowadzi politykę braku agresji wobec Europy i Ukrainy.
17. Stany Zjednoczone i Rosja zgadzają się na prolongowanie traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym Fair Start.
18. Ukraina zgadza się utrzymać status państwa nieposiadającego broni jądrowej w ramach Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
19. Zaporoska Elektrownia Jądrowa zostanie ponownie uruchomiona pod kontrolą Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wyprodukowana energia będzie dzielona po połowie między Rosją a Ukrainą.
20. Ukraina zaadaptuje unijne zasady dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych.
21. Ukraina zobowiązuje się nie odzyskiwać okupowanych terytoriów suwerennych środkami militarnymi. Negocjacje w sprawie terytoriów rozpoczną się od Linii Kontaktowej.
22. Po uzgodnieniu przyszłych ustaleń terytorialnych, zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do niezmieniania tych ustaleń siłą. Wszelkie gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.
23. Rosja nie będzie blokować Ukrainie korzystania z Dniepru do celów handlowych i zostaną wypracowane porozumienia dotyczące swobodnego transportu zboża przez Morze Czarne.
24. Zostanie powołany komitet humanitarny w celu rozwiązania otwartych kwestii:
a. wszyscy pozostali jeńcy i ciała zostaną wymienione na zasadzie „wszyscy za wszystkich”,
b. wszyscy cywilni więźniowie i zakładnicy zostaną uwolnieni, w tym dzieci,
c. będzie realizowany program łączenia rodzin,
d. zostaną podjęte działania mające na celu zmniejszenie cierpienia ofiar konfliktu.
25. Ukraina przeprowadzi wybory tak szybko, jak to możliwe po podpisaniu porozumienia pokojowego.
26. Zostaną podjęte działania mające na celu zmniejszenie cierpienia ofiar konfliktu.
27. Niniejsze porozumienie będzie prawnie wiążące. Jego realizacja będzie monitorowana i gwarantowana przez Radę Pokoju, której przewodzi prezydent Donald J. Trump. Za jego naruszenie będą nakładane sankcje.
28. Po zaakceptowaniu niniejszego memorandum przez wszystkie strony, zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po wycofaniu się obu stron z ustalonych punktów, które umożliwią rozpoczęcie wdrażania porozumienia. Warunki zawieszenia broni, w tym monitoring, zostaną uzgodnione przez obie strony pod nadzorem USA.
W niedzielę w Genewie w Szwajcarii odbywa się spotkanie doradców ds. bezpieczeństwa z państw wchodzących w skład nieformalnej grupy E3 – Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec z przedstawicielami Ukrainy, Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych.
USA są reprezentowane m.in. przez specjalnego wysłannika Steve'a Witkoffa i sekretarza stanu Marco Rubio. Rosja nie uczestniczy w rozmowach w Genewie, lecz USA zamierzają wkrótce zorganizować bilateralne spotkanie z delegacją rosyjską.
Portal Axios opublikował w czwartek detale 28-punktowego planu pokojowego dla Ukrainy, negocjowanego przez USA i Rosję. Zgodnie z nim Kijów ma zobowiązać się m.in. do nieprzystępowania do NATO, redukcji liczebności wojsk do 600 tys. żołnierzy oraz przekazania Rosji części terytorium.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oznajmił, że nie zdradzi Ukrainy, tak jak nie zdradził jej w lutym 2022 r. – Obecnie jest jeden z najtrudniejszych momentów naszej historii. Obecnie Ukraina może stanąć przed bardzo trudnym wyborem: albo utrata honoru, albo ryzyko utraty kluczowego partnera. Albo trudne 28 punktów, albo wyjątkowo ciężka zima — najtrudniejsza — oraz dalsze zagrożenia. Życie bez wolności, godności i sprawiedliwości. I żebyśmy ufali temu, kto zaatakował już dwukrotnie. Będą od nas oczekiwać decyzji – zadeklarował w piątek w wystąpieniu szef państwa ukraińskiego. (PAP)
jbw/ rtt/
