Ministerstwo Klimatu i Środowiska intensyfikuje prace nad nowymi reformami wsparcia w programie „Czyste Powietrze”, planując wprowadzenie istotnych ograniczeń dotyczących pomp ciepła – w związku z lokalizacją produkcji urządzeń oraz ich komponentów. Trzy wiodące organizacje, które reprezentują producentów i importerów sprzętu grzewczego w Polsce – PORT PC, SPIUG oraz APPLiA Polska – uznają propozycje ministerstwa w tej sprawie za nieakceptowalne. Mogą one zaszkodzić zarówno branży, jak i konsumentom. Istnieje ryzyko, że skutkiem tych zmian będzie zablokowanie dostępu do nowoczesnych technologii, wzrost cen oraz poważne zakłócenia na rynku.
W odpowiedzi na zaprezentowane zmiany, Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych (SPIUG) oraz APPLiA Polska – Związek Pracodawców AGD i HVAC wysłały wspólne stanowisko do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, w którym zdecydowanie sprzeciwiają się nowym kryteriom wsparcia dla pomp ciepła oraz apelują o wstrzymanie prac nad zmianami.
Organizacje zwracają uwagę na chaos regulacyjny oraz nierówne traktowanie technologii grzewczych w programie „Czyste Powietrze”. W ostatnich miesiącach MKiŚ wielokrotnie zmieniało zasady programu, wprowadzając nowe restrykcje, głównie dotyczące pomp ciepła. To ogromne obciążenie dla rozwijającego się sektora tych urządzeń w Polsce, a także wyraźny sygnał dla inwestorów, że technologia pomp ciepła nie cieszy się zaufaniem decydentów. To wszystko pomimo uznania jej przez Unię Europejską za priorytetową technologię w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kontynentu. Z pewnością nie takie cele powinny przyświecać programowi „Czyste Powietrze” oraz transformacji energetycznej budynków w Polsce. Dodatkowe ograniczenia, nad którymi obecnie pracuje ministerstwo, mogą jedynie pogłębić już widoczne problemy na rynku i zwiększyć niepewność wśród inwestorów oraz producentów pomp ciepła w Polsce.
Organizacje podkreślają również, że proponowane kryteria pomijają jeden z kluczowych celów programu „Czyste Powietrze” – rzeczywistą poprawę efektywności energetycznej budynków. Nie koncentrują się na wyborze najefektywniejszych technologii i nie prowadzą do oszczędności energii ani redukcji emisji. Wprowadzają natomiast dodatkowe bariery administracyjne i formalne, stanowiąc jedynie czystą biurokrację. Tymczasem efektywność energetyczna powinna pozostać jednym z głównych kryteriów oceny technologii w programie.
Główne zastrzeżenia branży do nowych propozycji MKiŚ:
- Ograniczenie wsparcia jedynie do pomp ciepła produkowanych w Unii Europejskiej.
Branża podkreśla, że decyzja uzależniająca dofinansowanie od lokalizacji produkcji urządzenia nie ma podstaw prawnych i jest sprzeczna z zasadami jednolitego rynku Unii Europejskiej. Wiele kluczowych komponentów pomp ciepła – takich jak sprężarki czy wentylatory – jest produkowanych poza Europą, nawet w przypadku urządzeń montowanych w krajach UE. Wprowadzenie takiego kryterium może skutkować ograniczeniem dostępności na rynku, wzrostem cen urządzeń oraz ryzykiem rozwoju szarej strefy.
− Obecne propozycje zmian mogą zagrozić fundamentom rynku pomp ciepła w Polsce – alarmuje Paweł Lachman, prezes zarządu PORT PC. − Dlatego apelujemy o zatrzymanie tego procesu i powrót do dialogu z branżą, aby opracować rozwiązania, które będą korzystne zarówno dla inwestorów, jak i dla środowiska.
- Naruszenie zasad konkurencji i ryzyko działań protekcjonistycznych.
Zdaniem organizacji branżowych, planowane zmiany mogą być uznane za protekcjonizm i wywołać reakcję ze strony innych państw członkowskich UE, a także ograniczyć dostęp polskich producentów do rynków europejskich.
Wojciech Konecki, prezes APPLiA Polska, mówi bez ogródek − Te rozwiązania są oderwane od rzeczywistości rynkowej i wprowadzają nieuzasadnione preferencje, które mogą zaszkodzić zarówno wielu firmom inwestującym w Polsce, jak i polskim producentom, którzy pragną działać na rynkach europejskich. Tak samo uważa Janusz Starościk, prezes SPIUG − Wymogi planowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska są sprzeczne z kierunkiem działań całej Unii Europejskiej i mogą nas wykluczyć z jednolitego rynku.
- Brak spójności z polityką UE i trwającymi pracami Komisji Europejskiej.
Obecnie Komisja Europejska intensywnie pracuje nad jednolitymi zasadami wsparcia pomp ciepła w ramach tzw. Clean Industrial Deal (planu na rzecz czystego przemysłu). Propozycja Ministerstwa Klimatu i Środowiska wyprzedza te regulacje i powstaje w oderwaniu od prac KE, co stwarza ryzyko sprzeczności z przyszłym prawem europejskim.
- Wyśrub
