Umowa zlecenie: kompletny przewodnik.

Umowa-zlecenie to jedna z powszechnie stosowanych form zatrudnienia. Wyróżnia się ona większą swobodą, brakiem obowiązku regulowania składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz możliwością realizowania obowiązków poza lokalizacją pracodawcy. 

Na wstępie trzeba podkreślić, że umowa-zlecenie jest umową o charakterze cywilnoprawnym. Oznacza to, że w trakcie jej konstruowania, realizacji, rozwiązywania oraz w przypadku jakichkolwiek sporów obowiązują regulacje Kodeksu cywilnego (dokładniej art. 734-751), a nie Kodeksu pracy. Przez umowę-zlecenie należy rozumieć zobowiązanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do zrealizowania konkretnej czynności prawnej (np. pracy) dla innej strony (zleceniodawcy), na warunkach opisanych w umowie.

fot. / / Pexels

Sprawdź, gdzie otrzymasz najtańszą gotówkę »

ReklamaZobacz takżeWybrane dla Ciebie: 10% zniżki na szkolne ubezpieczenie NNW, z kodem 02346

Pracodawcy nagminnie wykorzystują umowę-zlecenie jako substytut umowy o pracę, ponieważ generuje ona dla nich mniejsze wydatki. Jeśli z treści umowy wynika wymóg osobistego realizowania obowiązków, za wynagrodzeniem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zleceniodawcę, to realnie mamy do czynienia z realizacją umowy o pracę. Jeżeli mimo to pracujemy na podstawie umowy-zlecenia, to takie działanie pracodawcy może skutkować nałożeniem na niego kary grzywny w przedziale od 1000 do 30 000 zł zgodnie z art. 281 Kodeksu pracy, jak również wytoczeniem sprawy sądowej o ustalenie charakteru prawnego w formie umowy o pracę, co implikuje dodatkowe uprawnienia dla pracownika.

Różnice między umową-zleceniem a umową o pracę

W obecnej sytuacji gospodarczej nie zawsze jest prosto rozstrzygnąć, czy dana osoba wykonuje zadania na mocy umowy o pracę, czy umowy-zlecenia. Od umowy o pracę umowę-zlecenie wyróżniają następujące aspekty:

• osoba wykonująca zlecenie nie musi realizować go w konkretnym miejscu i czasie, nie jest także zależna od pracodawcy,
• zlecenie może być wykonane przez inną osobę,
• umowa-zlecenie niekoniecznie musi być płatna,
• wynagrodzenie nie musi być wypłacane co miesiąc,
• zleceniobiorca odpowiada całym swoim majątkiem za szkodę wyrządzoną pracodawcy lub osobom trzecim w związku z realizowanym zleceniem.

Jakie elementy powinna zawierać umowa-zlecenie?

W umowie-zleceniu muszą być zawarte następujące aspekty, które zostaną omówione poniżej: identyfikacja stron umowy, opis zlecenia i zasad współpracy, data realizacji zlecenia i wynagrodzenie oraz regulacje dotyczące odpowiedzialności. 

• Identyfikacja stron umowy

Jeśli umowa jest zawierana między osobami fizycznymi, to w umowie powinny się znaleźć imiona, nazwiska, daty urodzenia, imiona rodziców, adresy zamieszkania i numery dokumentów tożsamości obu stron oraz numery PESEL stron. Jeżeli osoby fizyczne będące stronami umowy prowadzą działalność gospodarczą, niezbędna będzie nazwa działalności oraz Numer Identyfikacji Podatkowej. W przypadku, gdy jedną ze stron umowy jest spółka, konieczne będzie wskazanie nazwy spółki, adresu jej siedziby, numeru wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, a także osób upoważnionych do reprezentowania spółki. Na umowie-zleceniu powinny również znajdować się miejsce i data zawarcia umowy.

• Opis zlecenia i określenie zakresu współpracy

Strony powinny precyzyjnie opisać, na czym ma polegać realizowane zlecenie. Im dokładniejszy będzie ten opis, tym prościej będzie dochodzić ewentualnych roszczeń i rozwiązywać konflikty. Ponadto, w umowie powinny znaleźć się obowiązki zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy, w tym dostarczenie koniecznych materiałów do realizacji zlecenia.

• Termin i wynagrodzenie

Umowa powinna regulować również czas trwania zlecenia, z uwzględnieniem dnia jego rozpoczęcia i zakończenia (lub informację, że umowa obowiązuje na czas nieokreślony). Oczywiście, umowę można rozwiązać w trakcie jej trwania. 

Od 2018 obowiązuje minimalna stawka godzinowa przy wykonywaniu pracy na podstawie zlecenia. Od 1 stycznia 2019 roku wynosi ona 14,70 zł brutto, dlatego też wynagrodzenie za godzinę pracy nie może być niższe od tej kwoty. Jeśli jednak strony ustaliły niższą stawkę, powinna ona zostać podniesiona do minimalnej. Aby ustalić adekwatną wysokość, trzeba zawrzeć w umowie zapis określający sposób potwierdzania liczby przepracowanych godzin. 

• Odpowiedzialność

W umowie-zleceniu powinien figurować również zapis, który określa sytuację niedotrzymania warunków umowy. Może to dotyczyć nieterminowego wykonania zlecenia oraz wykonania go w sposób nieprawidłowy lub niedbały. W tym miejscu należy również sprecyzować konsekwencje takich sytuacji – np. anulowanie zlecenia lub obniżenie wynagrodzenia.

Dodatkowo, w umowie strony mogą zagwarantować, że nie dopuszcza się przekazywania zleconych zadań osobom trzecim. Można także dopisać, że w kwestiach nieuregulowanych umową zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego (co jest jedynie potwierdzeniem), a także, że wszelkie modyfikacje w umowie mogą być wprowadzane jedynie w formie pisemnej, pod rygorem nieważności. Umowa oczywiście powinna być własnoręcznie podpisana przez obie strony.

Należy jednak zaznaczyć, że umowa-zlecenie, w przeciwieństwie do umowy o pracę, nie musi być sporządzona na piśmie. Strony mogą zawrzeć umowę-zlecenie także ustnie, a wszelkie zmiany umowy zawartej w tej formie również mogą być wprowadzane w ten sam sposób. Dodatkowo, jeśli umowa-zlecenie nie stanowi inaczej, to nie obejmują nas m.in. przepisy ochronne dotyczące czasu pracy, minimalne wynagrodzenie, prawo do urlopu, prawo do przerw w pracy ani okres wypowiedzenia.

Kredyt hipoteczny z umową-zlecenie? Sprawdź oferty banków »

Kiedy warto zawrzeć umowę-zlecenie?

Podobnie jak umowa o pracę, umowa-zlecenie jest umową starannego działania. Oznacza to, że w tej formie zatrudnienia kluczowe jest wykonywanie danej pracy, a nie jej rezultat. Inaczej jest np. w przypadku umowy o dzieło, gdzie istotny będzie jej efekt, a nie sam fakt wykonywania. Zawarcie umowy zlecenia będzie więc uzasadnione przykładowo w poniższych pracach:

• dystrybucja ulotek lub telemarketing,
• usługi ochrony,
• catering, sprzątanie,
• opieka nad dzieckiem, osobą starszą lub niepełnosprawną,
• outsourcingowe usługi prawne, księgowe, IT.

Składki odprowadzane od umowy-zlecenia

Od wynagrodzenia brutto wynikającego z umowy-zlecenia pobierane są składki na ubezpieczenie społeczne i rentowe (nie są pobierane, jeśli zleceniobiorca ma status studenta) oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne. Dodatkowo zleceniobiorca ma możliwość, aby dobrowolnie obciążyć swoje wynagrodzenie składką na ubezpieczenie chorobowe.

Przeczytaj także

Umowa-zlecenie a umowa o pracę – różnice

Od każdej umowy-zlecenia, podobnie jak od umowy o pracę, trzeba odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 18 proc. świadczenia pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu, a następnie pomniejszoną o kwotę pobranej składki na ubezpieczenie zdrowotne nieprzekraczającej 7,75 proc. podstawy wymiaru składki.

Chwilówki, pożyczki bez BIK – wyszukiwarka ofert szybkich pożyczek online »

Różnica w kosztach zatrudnienia pojawia się, gdy zleceniobiorcą jest student do 26. roku życia lub osiąga w innej firmie przychód równy minimalnemu wynagrodzeniu lub wyższy – wówczas pracodawca nie odprowadza od zleceniodawcy swojej części składek do ZUS oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Jest to jeden z powodów, dla których umowy cywilnoprawne są tak popularne.

Kluczowe cechy umowy-zlecenia

Zatrudnienie w formie umowy-zlecenia dla niektórych osób może być bardziej korzystne niż praca na umowie o pracę, aczkolwiek osoby poszukujące stałego zatrudnienia mogą nie być z niej usatysfakcjonowane. Umowa-zlecenie odznacza się przede wszystkim:

• znaczną swobodą zarówno w zawieraniu, jak i rozwiązywaniu umowy, ale z drugiej strony ryzyko natychmiastowego zerwania dla obu stron
• brakiem składek od zleceniobiorcy, który jest studentem, a także brakiem obowiązku opłacania składki chorobowej
• brakiem stałego nadzoru zleceniodawcy nad zleceniobiorcą
• wyższym wynagrodzeniem netto i niższymi kosztami pracownika dla pracodawcy
• brakiem przywilejów wynikających z umowy o pracę, jednak zleceniobiorca, pod warunkiem zawarcia stosownych zapisów w umowie, może uzyskiwać podobne świadczenia jak pracownik, np. urlop w okresie wakacyjnym, zwrot kosztów podróży służbowych, itp.

Lokaty i konta oszczędnościowe – najlepiej oprocentowane oferty »

Podsumowując, umowa-zlecenie cechuje się większą elastycznością, może być delegowana osobom trzecim, a wykonywana może być poza siedzibą firmy. Wynagrodzenie nie może być jednak niższe od minimalnej stawki godzinowej, która w 2019 roku wynosi 14,70 zł brutto.

Jak rozwiązać umowę-zlecenie

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, rozwiązanie umowy-zlecenia może nastąpić bez względu na okres, na jaki została ona zawarta. Oznacza to, że po wypowiedzeniu umowa przestaje obowiązywać ze skutkiem natychmiastowym. Strony mają jednak możliwość zawarcia w dokumencie zapisu dotyczącego okresu wypowiedzenia, co nie wyklucza możliwości jej rozwiązania z ważnych przyczyn.  

Zasadniczo, rozwiązanie umowy-zlecenia nie musi być sporządzone na piśmie, ale musi być przedstawione w taki sposób, aby strony nie miały wątpliwości co do charakteru czynności prawnej. Dodatkowo, wypowiedzenie powinno zostać przedstawione w formie, w której została zawarta umowa. 

Co musi zawierać rozwiązanie umowy-zlecenie? Przede wszystkim datę i miejsce sporządzenia wypowiedzenia, identyfikację stron – imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres siedziby firmy lub miejsce zamieszkania. Ponadto, powinna zawierać informację o tym, kto rozwiązuje umowę-zlecenie oraz, jeżeli powód był istotny, wskazać uzasadnienie. Na końcu obie strony muszą złożyć swoje podpisy. 

Marcin Lekki, Weronika Szkwarek

Źródło