Rekompensata za opóźnienie pociągu przysługuje tylko w określonych przypadkach
Małgorzata Krzystała
Opóźnienie pociągu może przysporzyć wielu problemów, zwłaszcza jeśli pasażerowie mają w planach dłuższą podróż i to różnymi środkami transportu. Nie wszyscy wiedzą, że w określonych przypadkach można ubiegać się o wypłatę rekompensaty, a także o odszkodowanie z tytuły naprawy szkody powstałej w wyniku opóźnienia pociągu.
Kiedy należy się rekompensata za opóźnienie pociągu?
Kwestia rekompensat jest regulowana w art. 19 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/782 dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym. Unijne rozporządzenie zakłada, że wypłaty należą się tylko w określonych przypadkach. Rekompensata przysługuje w sytuacji, gdy minimalny czas opóźnienia przyjazdu pociągu do stacji końcowej, na której wysiadł podróżny, wyniósł 60 minut. Te przepisy dotyczą wyłącznie krajowych pociągów dalekobieżnych oraz połączeń międzynarodowych w obrębie UE. W Polsce są to połączenia następujących przewoźników:
- Express Intercity Premium (EIP),
- Express InterCity (EIC),
- InterCity (IC),
- Twoje Linie Kolejowe (TLK),
- interREGIO (IR),
- ŁKA Sprinter (ŁS).
Jeśli przewoźnik udowodni, że opóźnienie miało miejsce poza granicami Unii Europejskiej, nie musi wypłacać rekompensaty. Opóźnień poza terytorium UE nie uwzględnia się też w obliczaniu ogólnego czasu opóźnienia pociągu.
Zgodnie z unijnym rozporządzeniem minimalne kwoty rekompensat są następujące:
- 25 proc. ceny biletu jednorazowego – jeśli opóźnienie pociągu wyniosło od 60 do 119 minut,
- 50 proc. ceny biletu jednorazowego – jeśli opóźnienie pociągu wyniosło 120 minut lub więcej.
Rekompensata jest zazwyczaj realizowana w formie bonu, który uprawnia do zakupu biletu w niższej cenie. Jeśli jednak pasażer wyraźnie to zaznaczy, przewoźnik ma obowiązek wypłacić rekompensatę w formie pieniężnej za pomocą przelewu lub przekazu pocztowego. Należy jeszcze zaznaczyć, że rekompensata zostanie wypłacona, jeśli wartość odszkodowania w przeliczeniu na każdą osobę przekracza minimalny próg ustanowiony przez przewoźnika – z zastrzeżeniem, że próg nie może być wyższy niż 4 euro.
Jak ubiegać się o rekompensatę za opóźnienie pociągu?
W przypadku opóźnienia pociągu konieczne jest wypełnienie i wysłanie do przewoźnika wniosku o przyznanie rekompensaty. Można to zrobić przez internet (informacji na ten temat należy szukać na stronie przewoźnika), pocztą lub osobiście w kasie biletowej. We wniosku należy wpisać dane umożliwiające identyfikację umowy przewozu (numer pociągu, nazwę stacji, dzień przejazdu), dane osobowe pasażera, a także określić formę realizacji rekompensaty (bon, przekaz pocztowy lub przelew). Konieczne jest też załączenie oryginału biletu. Pasażer ma określony czas na wysłanie wniosku licząc od daty przejazdu. Termin może różnić się w zależności od regulaminu przyjętego przez określonego przewoźnika.
Osoby, które domagają się rekompensaty, nie muszą dołączać do wniosku żadnego zaświadczenia o opóźnieniu, bowiem przewoźnik sprawdza dokładny czas przyjazdu w swoim systemie informatycznym. Czas na rozpatrzenie reklamacji wynosi 30 dni.
W jakich przypadkach nie przysługuje rekompensata?
Pomimo opóźnienia przekraczającego 60 minut w niektórych sytuacjach przewoźnik może odmówić wypłaty odszkodowania. Dotyczy to przypadków, gdy opóźnienie, utrata połączenia lub odwołanie pociągu nastąpiły z niżej wymienionych powodów.
- Wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności niezwiązanych z ruchem kolei. Zalicza się do nich m.in. ekstremalną pogodę, katastrofy naturalne i kryzysy w dziedzinie zdrowia publicznego, których skutkom przewoźnik nie był w stanie zapobiec.
- Wina podróżnego.
- Zachowanie osoby trzeciej, którego przewoźnik nie mógł uniknąć mimo zachowania najwyższej staranności. Dotyczy to takich przypadków jak kradzież elementów infrastruktury kolejowej, pojawienie się osoby na torach, wystąpienie sytuacji nadzwyczajnej w pociągu, działanie organów ścigania, terroryzm lub sabotaż.
Z rekompensat wyłączone są też opóźnienia pociągów miejskich, podmiejskich i regionalnych.
Odszkodowanie z tytułu poniesienia szkody. Kiedy przysługuje?
Oprócz rekompensaty pasażerowie mają prawo ubiegać się również o odszkodowanie z tytułu poniesienia szkody, odwołując się do ogólnych przepisów Kodeksu cywilnego oraz do ustawy Prawo przewozowe. Zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy Prawo przewozowe przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkodę, jaką poniósł pasażer z powodu opóźnienia pociągu lub jego odwołania.
Aby móc otrzymać odszkodowanie, pasażer musi udowodnić poniesioną stratę. Dowodem mogą być np. rachunki z hotelu. Każda sprawa jest indywidualnie rozpatrywana przez przewoźnika. Może on odrzucić roszczenie, obniżyć je lub uznać w całości. Przewoźnik może również uwolnić się od odpowiedzialności i odmówić wypłaty odszkodowania, jeśli opóźnienie pociągu i tym samym szkoda były spowodowane zaistnieniem zdarzeń nadzwyczajnych, na powstanie których przewoźnik nie miał wpływu, nie mógł ich przewidzieć i których skutkom nie był w stanie zapobiec. W razie odmowy uznania roszczenia lub gdy pasażer nie czuje się usatysfakcjonowany rozwiązaniem, ma prawo wystąpić do sądu. Inną drogą jest złożenie wniosku do Rzecznika Praw Pasażera Kolei przy Prezesie Urzędu Transportu Kolejowego z prośbą o pomoc w polubownym rozwiązaniu sporu. Należy dodać, że pasażerowie, którzy otrzymali rekompensatę za opóźnienie, nadal mogą ubiegać się o odszkodowania z tytułu poniesionej straty.
