PFAS wiążą się z wyższym ryzykiem niektórych nowotworów i innych schorzeń
Urszula Lesman
Związki PFAS są w użyciu od połowy XX wieku. Ze względu na swoje właściwości takie jak odporność na wodę i tłuszcz są bardzo szeroko wykorzystywane w przemyśle jak również w przedmiotach życia codziennego. Znajdziemy je m.in. w opakowaniach do przechowywania żywności, w farbach, klejach, izolacjach przewodów elektrycznych, detergentach, nieprzywierających powłokach, np. na patelniach czy garnkach, w materiałach ognioodpornych, tkaninach wodoodpornych, a także w niektórych kosmetykach.
W 2009 roku PFAS zostały wpisane na listę trwałych zanieczyszczeń organicznych ze względu na ich wszechobecność, bioakumulatywność i toksyczność. Naukowcy odkryli bowiem, że wiążą się one z wyższym ryzykiem niektórych nowotworów i innych schorzeń.
Światło ultrafioletowe uratuje planetę
Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside i Uniwersytetu Clarkson w Poczdamie w stanie Nowy Jork odkryli nową i skuteczna metodę neutralizacji PFAS w środowisku naturalnym.
Metodę opisali w czasopiśmie „Nature Water”. Polega na uzdatnianiu silnie zanieczyszczonej wody światłem ultrafioletowym (UV), siarczynem oraz procesem zwanym utlenianiem elektrochemicznym. „W tej pracy prowadziliśmy badania nad uzdatnianiem wody w oparciu o promieniowanie UV, ale tym razem nawiązaliśmy współpracę z ekspertem ds. utleniania elektrochemicznego na Uniwersytecie Clarkson” – powiedział profesor nadzwyczajny UCR Jinyong Liu, który opublikował prawie 20 artykułów na temat usuwania zanieczyszczeń PFAS z wody. „Połączyliśmy te dwie metody i osiągnęliśmy niemal całkowite zniszczenie PFAS w różnych próbkach wody zanieczyszczonej piankami gaśniczym zawierającymi te chemikalia” – wyjaśnił.
Dzięki współpracy z zespołem kierowanym przez adiunkta Yang Yanga w Clarkson odkryli, że utlenianie elektrochemiczne również rozkłada te substancje. Ich procedura pozwala na zachodzenie tych reakcji w temperaturze pokojowej bez potrzeby dodatkowego ogrzewania lub wysokiego ciśnienia w celu stymulacji reakcji.
Związki PFAS stosowano nie tylko w przedmiotach codziennego użytku, ale także od dziesięcioleci są używane do gaszenia pożarów paliwa lotniczego w setkach wojskowych obiektów oraz lotnisk komercyjnych. Pianki te były również rutynowo stosowane w przypadku mniejszych wycieków paliwa jako środek zapobiegawczy zapobiegający pożarom. Niestety w trakcie gaszenia przedostawały się łatwo do wód gruntowych.
Wynalezione przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych w latach 60. XX wieku pianki tworzą wokół spalającej się benzyny i innych łatwopalnych cieczy wodny filtr, który szybko pozbawia ogień tlenu i gasi go.
Amerykańska metoda oczyszczania
Profesor Liu powiedział, że metoda opracowana wspólnie z Yangiem doskonale nadaje się do oczyszczania silnie zanieczyszczonej wody używanej do płukania zbiorników, węży i innego sprzętu gaśniczego. Metodę można również zastosować do utylizacji resztek pojemników po piankach zawierających PFAS.
Ich metoda może również pomóc przedsiębiorstwom wodociągowym uporać się z zanieczyszczeniem wód gruntowych. Zanieczyszczona woda gruntowa jest często oczyszczana za pomocą technologii wymiany jonowej, w której cząsteczki PFAS osiadają na kulkach żywicy w zbiornikach do oczyszczania. Światło UV i metoda utleniania elektrochemicznego opracowana przez Liu i Yanga może efektywniej oczyszczać wodę z „wiecznych chemikaliów”.
