Niewielkie impulsy, takie jak kontakt fizyczny lub woń, mogą oddziaływać na procedury starzenia się
Paweł Rożyński
Reklama
Najświeższe badania zespołu pod kierownictwem Scotta Leisera z Zakładu Fizjologii Molekularnej i Integracyjnej na University of Michigan Medical School, przeprowadzane na nicieniach C. elegans – szeroko używanym organizmie modelowym – wskazują, że tak podstawowe bodźce, jak dotyk czy woń, mogą mieć wpływ na mechanizmy starzenia się, a nawet anulować efekty znanych taktyk przedłużania życia, takich jak restrykcyjna dieta niskokaloryczna.
Reklama Reklama
Dotyk, który przyśpiesza koniec życia. Jak sygnały z otoczenia blokują gen długowieczności
Badacze odkryli, że gen fmo-2, którego uruchomienie jest silnie związane z wydłużeniem życia u badanych robaków, można z łatwością „unieruchomić”. To w istocie ten gen umożliwia organizmowi włączenie korzystnych procesów metabolicznych charakterystycznych dla postu lub ograniczenia kalorycznego. Naukowcy udowodnili, że dotyk naśladujący obecność bakterii stanowiących pożywienie robaków, zapach pokarmu oraz inne impulsy sensoryczne są zdolne do zablokowania aktywacji tego genu, tym samym pozbawiając korzyści płynących z diety ograniczającej spożycie kalorii.
Tłumaczą, że zarówno ludzie, jak i nicienie uwalniają hormony – w tym adrenalinę czy dopaminę – w odpowiedzi na sygnały z otoczenia. Neurony robaków reagują na otoczenie w podobny sposób, powodując zmiany fizjologiczne.
Badacze wcześniej ustalili już, że stres związany z ograniczoną dostępnością pożywienia może poprawiać przeżywalność. Natomiast wcześniejsze analizy na muszkach pokazały, że samo wdychanie zapachu jedzenia może likwidować ten efekt podwyższonej przeżywalności.
Reklama Reklama Reklama
Rozważali, czy inne doznania sensoryczne – takie jak dotyk – mogą również osłabiać efekt przedłużającego życie ograniczenia kalorycznego, a jeśli tak, to jakie czynniki za tym stoją.
W celu zbadania tego zagadnienia, umieścili nicienie na warstwie paciorków, które imitowały dotyk bakterii E. coli, z którymi robaki regularnie wchodzą w interakcje podczas żerowania. Ten subtelny bodziec dotykowy był wystarczający, by zatrzymać aktywność genu długowieczności (fmo-2) w jelicie i zredukować wydłużenie życia, typowo zauważalne podczas restrykcji kalorycznej.
Mózg, jelita i metabolizm — nowa droga w badaniach nad procesem starzenia się
Eksperyment dowodzi, że dotyk aktywuje obwód nerwowy, który modyfikuje sygnały z komórek uwalniających dopaminę i tyraminę. To obniża aktywację jelitowego fmo-2 i zmniejsza korzyści związane z restrykcją kaloryczną.
Naukowcy akcentują, że ich odkrycie pokazuje, iż obwody nerwowe można regulować nie tylko u nicieni, ale także u ludzi – i to bez regulowania jedzenia oraz potrzeby stosowania bardzo wymagających diet lub okresowych postów. Zanim będzie to wykonalne, muszą jednak pojąć pozostałe role, jakie fmo-2 spełnia w organizmach.
Zespół Scotta Leisera zamierza kontynuować analizy nad tym, jak mózg, metabolizm, postępowanie i zdrowie wzajemnie na siebie wpływają, aby wesprzeć wytwarzanie leków nakierowanych na te naturalne szlaki biologiczne, gdyż badanie wszystkich sygnałów, na które reaguje mózg w komunikacji z jelitami, to aktualny, aczkolwiek wciąż niedostatecznie zbadany obszar.
