Warszawska GPW raportuje wyniki, na które czekała od dawna. Indeks WIG poszybował zauważalnie powyżej 100 tysięcy punktów, a w KDPW zarejestrowano już 2,4 miliona kont maklerskich. Jednakże większa część kapitału Polaków wciąż pozostaje na nisko oprocentowanych depozytach.
– Rok temu rozważaliśmy, co się stanie, gdy liczba rachunków w KDPW przekroczy 2 miliony. Dziś mamy ich 2,4 miliona. Rozważaliśmy, kiedy WIG przebije 100 tysięcy punktów. Przebił ten pułap. Jesteśmy pod wrażeniem niesamowitej aktywności środowiska inwestorskiego, które podnosi się po bardzo wymagających latach – tymi słowami Tomasz Prusek, prezes Fundacji Przyjazny Kraj, w roli moderatora rozpoczął debatę na temat roli inwestorów indywidualnych na polskim rynku kapitałowym. To była pierwsza i prawdopodobnie kluczowa z dyskusji podczas pierwszego dnia Forum Finansów i Inwestycji.
Bankier.pl
Aktualne dane statystyczne prezentują się imponująco, szczególnie gdy uświadomimy sobie, że jeszcze dziesięć lat temu rynek borykał się z odpływem kapitału oraz brakiem zainteresowania ze strony społeczeństwa. Obecnie sytuacja wygląda inaczej, a zwyżka gospodarcza przyciąga kompletnie nowe segmenty inwestorów.
Młodzi na parkiecie i emerytura w perspektywie
Osoby biorące udział w panelu zaznaczyły, że kluczowym sygnałem wypływającym z najnowszego Ogólnopolskiego Badania Inwestorów, którego rezultaty zaprezentowano przed panelem, jest demografia.
– Dla mnie elementem numer jeden jest młodzież. Widać, że młodzi wchodzą na giełdę – zaakcentował Michał Kobza, członek zarządu Giełdy Papierów Wartościowych. Z bieżącego badania wśród inwestorów wynika, że ich średni wiek obniżył się do 39 lat i osiągnął najniższy poziom od wielu lat.
Co ważne, transformacji ulega także motywacja Polaków. Giełda przestaje być kojarzona jedynie z szybkim zarobkiem – lub błyskawicznymi stratami. Maciej Trybuchowski, prezes Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, dostrzegł, że polski inwestor indywidualny zdecydowanie wydoroślał. – Ponad 53 procent odpowiedzi jako motywację wskazuje oszczędzanie na emeryturę. To jest oszczędzanie rozważne, długofalowe, a nie spekulacja – komentował.
Na zdrowy rozsądek inwestorów indywidualnych zwracał też uwagę Jarosław Dominiak, prezes SII. Jego zdaniem inwestorzy indywidualni nierzadko odznaczają się większym spokojem niż spore instytucje finansowe. – Inwestor indywidualny podejmuje ryzyko „na własny rachunek”. Nie ma nad sobą gremiów inwestycyjnych. Jeżeli ma dobrze obrany cel, to wie, że tąpnięcie na akcjach, nawet o kilka procent, nie skłoni go do panicznej wyprzedaży – tłumaczył Dominiak.
Masa pieniędzy uwięziona w bankach
Pomimo optymizmu na parkiecie, struktura oszczędności polskich gospodarstw domowych wciąż pozostaje mocno zachowawcza. Polska plasuje się w europejskiej czołówce pod kątem udziału gotówki i lokat w zasobach finansowych – stanowią one aż 75 proc. funduszy. Przeciętna unijna jest zdecydowanie niższa. – Jesteśmy również ekspertami w przetrzymywaniu pieniędzy w gotówce. W domu, pod poduszką, w szufladzie, schowanych w słoiku na działce – zauważał Tomasz Prusek.
Maciej Trybuchowski spogląda na to jak na olbrzymi, niezagospodarowany potencjał. – To jak w historyjce o sprzedawcy obuwia w Afryce. Jeden widzi, że wszyscy chodzą boso i nie ma możliwości zarobku, drugi mówi: wszyscy chodzą boso, więc istnieje znakomity rynek – żartował prezes KDPW. – Pojawia się pytanie: jak uruchomić te 75 procent zalegające na lokatach? Jak sprawić, by uśrednić to przynajmniej do 50 procent? Byłby to ogromny sukces – podkreślał.
Przemieszczenie środków finansowych z banków na rynek kapitałowy jest fundamentalne dla innowacyjności całej ekonomii. Obecnie polski rynek kapitałowy zasila gospodarkę w zaledwie 8-10 proc., podczas gdy w USA jest to blisko 70 proc.
Paneliści akcentowali potrzebę kreowania kultury inwestowania, uświadamiania Polakom, jak funkcjonuje rynek kapitałowy. I oswajania ich z ryzykiem, którego unikają, a bez którego nie mają perspektyw na większe profity.
Belka nie zniknie, ale OKI coraz bliżej
Wielokrotnie wracał temat podatku od zysków kapitałowych jako tego czynnika, który mógłby zachęcać do częstszych inwestycji na giełdzie. Uczestnicy rynku od lat postulują jego zniesienie lub ograniczenie i takie nadzieje wyrazili również inwestorzy w ankiecie SII.
Jednakże w sytuacji, gdy budżet państwa jest napięty i objęty procedurą nadmiernego deficytu, tego typu oczekiwania są nierealne. Katarzyna Przewalska, dyrektor Departamentu Rozwoju Rynku Finansowego w Ministerstwie Finansów, potwierdziła, że likwidacja podatku byłaby obecnie bardzo trudna, ale przypomniała o trwających pracach nad alternatywnym rozwiązaniem – czyli kontami OKI.
– Pan minister Andrzej Domański ogłosił wprowadzenie produktu dla inwestorów indywidualnych – osobistych kont inwestycyjnych. Będą one dysponowały bardzo atrakcyjną preferencją podatkową dla aktywów do 100 tysięcy złotych, a powyżej tej kwoty – bardzo niski podatek od wartości aktywów – przypomniała Przewalska.
Według jej zapewnień aktualnie trwają ustalenia szczegółów OKI, w tym zasadniczej kwestii: czy ulgi będą dotyczyć tylko inwestycji na rynku polskim, czy także rynki zagraniczne. Projekt OKI ma zostać zaprezentowany w najbliższych tygodniach.
Orlen zapowiada zmiany w programie lojalnościowym
Jednym ze sposobów na przyciągnięcie i zatrzymanie inwestorów są programy lojalnościowe, proponujące akcjonariuszom zniżki na produkty czy usługi danej firmy. Jednak Polska w tym zakresie ma sporo do nadrobienia w porównaniu do bardziej rozwiniętych rynków. – W Japonii ponad 1000 spółek ma program lojalnościowy dla inwestorów. U nas – kilkanaście – mówił Michał Kobza.
Największy u nas w kraju jest program Orlen w Portfelu. Jak zakomunikował Jakub Frejlich, dyrektor ds. relacji inwestorskich Orlenu, w programie uczestniczy aktualnie około 35 tysięcy osób, spośród których 20 tysięcy aktywnie korzysta z rabatów. Frejlich zaznaczył, że obecny model, wymagający pośrednictwa domów maklerskich, ogranicza zasięg programu do około 60% rynku. Ale to ma się wkrótce zmienić.
– Pracujemy nad modyfikacją tego programu. Planujemy, by od stycznia uruchomić możliwość bezpośredniego dostępu, bez udziału brokerów – zadeklarował dyrektor Frejlich. Dzięki wykorzystaniu danych z KDPW spółka będzie mogła samodzielnie zweryfikować, czy dana osoba spełnia kryteria udziału w programie.
Jak przekonać 4 miliony „kryptowaluciarzy” do GPW
Rozważając przyszłość rynku, nie można pomijać konkurencji cyfrowych aktywów. Szacuje się, że nawet 4 miliony Polaków miało kontakt z kryptowalutami. To ogromna grupa, która często omija tradycyjną giełdę szerokim łukiem.
Michał Kobza uważa, że rynek kapitałowy nie powinien konkurować z krypto, lecz spróbować zagospodarować tę grupę poprzez edukację. – Musimy zaakceptować aktualny stan rzeczy. Skoro dysponujemy tymi 4 milionami osób, które zetknęły się z krypto, dlaczego poprzez dialog nie nakłonić ich, aby częścią swoich środków wsparły rozwój polskiej gospodarki – pytał przedstawiciel GPW.
Rolę mogą odegrać w tym nadchodzące regulacje dla rynku kryptoaktywów (polska ustawa wdrażająca dyrektywę MiCA). Wciągną rynek krypto pod nadzór KNF i przybliżą do świata tradycyjnych finansów.
Sama edukacja nie wystarczy
Z dyskusji można wywnioskować, że nie istnieje jeden uniwersalny sposób, który z dnia na dzień przekształci Polskę w kraj inwestorów. Nawet najlepsze kształcenie nie jest wystarczające. Niezbędna jest synergia różnorodnych działań, o czym mówił Jarosław Dominiak. – Jestem przekonany, że to nie jeden czynnik przesądza o przełomie. To koncepcja działań skojarzonych – oznajmił szef stowarzyszenia inwestorów.
Wiedza z zakresu finansów, racjonalne bodźce podatkowe (OKI), rozwój produktów, postęp technologiczny oraz budowanie relacji z akcjonariuszami przez spółki – dopiero połączenie tych działań może spowodować, że Polacy zaczną masowo transferować środki z lokat na rynek kapitałowy. Ale rekordowa liczba rachunków maklerskich sugeruje, że pierwszy krok został już uczyniony.
Forum Finansów i Inwestycji, zorganizowane przez Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych, ma miejsce w Warszawie na Stadionie Narodowym w dniach 22-23 listopada 2025 r. Bankier.pl pełni rolę głównego patrona medialnego wydarzenia.
