W okresie od 2025 do 2028 r. deficyt Narodowego Funduszu Zdrowia ma wynieść 249 mld zł, jak wskazano w raporcie zatytułowanym „Finanse ochrony zdrowia pod ścisłym nadzorem procedury nadmiernego deficytu”. Rząd, który zamierza rozwiązać ten deficyt, będzie musiał zrekompensować każdą złotówkę przeznaczoną na Narodowy Fundusz Zdrowia przychodami z podatków lub składek. Skomplikuje to wysiłki na rzecz rozwiązania problemów w systemie opieki zdrowotnej.
/ Piotr Kamionka / Reporter
Autorzy zaprezentowanego w środę raportu „ Finanse ochrony zdrowia pod ścisłym nadzorem procedury nadmiernego deficytu ” zwrócili uwagę, że uchwalona pod koniec ubiegłego roku ustawa o Radzie Budżetowej przewiduje, że Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) będzie związany nieustępliwym limitem stabilizującej reguły wydatkowej.
Deficyt finansowy Narodowego Funduszu Zdrowia rośnie
Według szczegółów raportu, do którego dotarła „Rzeczpospolita”, deficyt Narodowego Funduszu Zdrowia w 2025 r. ma wynieść 33,9 mld zł (0,9% PKB), a sytuacja będzie się nadal pogarszać:
Reklama
- 2026 – 54,2 mld zł (1 proc. PKB)
- 2027 – 70,8 mld zł (1,3% PKB)
- 2028 – 90 mld zł (1,7% PKB)
Łączna kwota środków, jakie trzeba będzie przekazać Narodowemu Funduszowi Zdrowia z budżetu państwa, w ciągu najbliższych kilku lat przekroczy 216 mld zł .
„W ubiegłym roku deficyt finansowy NFZ przekroczył 30 mld zł. Dwie trzecie tego niedoboru zostało pokryte cięciami innych wydatków na ochronę zdrowia w Ministerstwie Zdrowia, wzrostem deficytu budżetowego i ukrytą dotacją w formie obligacji, która nie znalazła odzwierciedlenia w deficycie budżetowym. Jedna trzecia tego deficytu zostanie sfinansowana z funduszu rezerwowego NFZ. Niestety, rezerwa ta nie jest już dostępna na rok 2025 i kolejne lata ” – stwierdza Sławomir Dudek, prezes zarządu i główny ekonomista Instytutu Finansów Publicznych.
Jednakże kwoty te mogą być znacznie wyższe, jeśli obniżona zostanie składka na ubezpieczenie zdrowotne dla jednoosobowych działalności gospodarczych. Inicjatywa rządowa przygotowana przez Ministerstwo Finansów zakłada obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców od 2026 r. Ta korekta zmniejszyłaby przychody ze składki na ubezpieczenie zdrowotne o 5,854 mld zł.
W efekcie mówimy o dodatkowych 18 mld zł i łącznie 249 mld zł w latach 2026-2028, których nie byłoby w budżecie Narodowego Funduszu Zdrowia, gdyby takie zmiany zostały wprowadzone.
Jakie są źródła narastających problemów Narodowego Funduszu Zdrowia?
Autorzy raportu podkreślają, że przyczyny deficytu finansowego pozostają niezmienne i wynikają ze zobowiązań, jakie Narodowy Fundusz Zdrowia zobowiązany jest finansować, a których nie można zrealizować za pośrednictwem przychodów ze składek ani w inny sposób.
„ Podwyżki wynagrodzeń personelu medycznego są finansowane poprzez eskalację wyceny usług. Tylko w latach 2023-2024 kolejni ministrowie zdrowia ustalili, że wzrosty wycen wyniosą odpowiednio 15 mld zł i 15,2 mld zł” – zauważa Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego przeciętne roczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wzrosło w 2024 r. o 14,3% , co będzie miało bezpośrednie przełożenie również na sytuację Narodowego Funduszu Zdrowia.
Zwiększanie środków na Narodowy Fundusz Zdrowia staje się coraz większym wyzwaniem
Sławomir Dudek, prezes Instytutu Finansów Publicznych (IFP) i współautor raportu, podkreślił, że luka finansowa Narodowego Funduszu Zdrowia będzie się powiększać, a obecna efektywność składkowa systemu ochrony zdrowia jest niższa w porównaniu do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych . Ekspert przewiduje, że w ciągu najbliższych trzech lat aż jedna trzecia wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia będzie finansowana z dotacji z budżetu państwa.
„W najbliższych latach musimy obniżyć deficyt sektora finansów publicznych do 3 proc. PKB. Jednocześnie luka finansowa w Narodowym Funduszu Zdrowia będzie stanowiła blisko dwie trzecie dopuszczalnego deficytu. Musimy przywrócić systemowi samofinansujący się charakter” – tłumaczy Kozłowski.
Jednak od przyszłego roku zwiększenie finansowania Narodowego Funduszu Zdrowia nie będzie już proste. Luka finansowa w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia nie może destabilizować finansów publicznych. Oznacza to zasadniczo, że jeśli rząd chce przeznaczyć dodatkowe środki na opiekę zdrowotną z budżetu państwa, musi dokonać równoważnych oszczędności w innych obszarach finansowanych ze środków publicznych lub wdrożyć środki, które trwale zwiększą dochody sektora finansów publicznych za pośrednictwem podatków i składek.
Niniejsze rozporządzenie wejdzie w życie 1 stycznia 2026 r. i będzie obowiązywać:
