Dnia 30 września 2025 roku Sąd Najwyższy ogłosił postanowienie, które zamyka wieloletnią dyskusję w obszarze zabezpieczenia okresu przedemerytalnego. Według najnowszego poglądu SN, zakaz zakończenia umowy o pracę z osobą w wieku przedemerytalnym obejmuje także kontrakty zawarte na czas określony. To kluczowa modyfikacja, która umacnia pozycję pracobiorców w czasie poprzedzającym emeryturę oraz wprowadza większą stabilność prawną dla firm i osłonę dla załogi.
Uchwała Sądu Najwyższego likwiduje niepewności, które od lat występowały w działaniach z zakresu prawa pracy. Dotychczas część instancji sądowych oraz pracodawców uznawała, że opieka przedemerytalna, wspomniana w art. 39 Kodeksu pracy, dotyczy tylko osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę na czas nieokreślony.
W rezultacie pracownicy w wieku przedemerytalnym, zatrudnieni na umowach terminowych, byli pozbawieni realnego zabezpieczenia przed rozwiązaniem stosunku pracy. Najnowsza uchwała SN orzeka, że zamiarem prawodawcy było objęcie ochroną wszystkich pracowników spełniających wymogi wiekowe i dotyczące stażu pracy – niezależnie od formy zatrudnienia. To oznacza, że pracodawca nie może zwolnić pracownika w wieku przedemerytalnym, nawet jeśli posiada on umowę na czas określony, co stanowi znaczące podniesienie bezpieczeństwa zatrudnienia dla tej kategorii osób.
Ochrona przedemerytalna
Zgodnie z art. 39 Kodeksu pracy, pracodawca nie ma prawa rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, pod warunkiem, że z otrzymanych dokumentów wynika, iż po tym okresie uzyska on uprawnienie do emerytury. Przepis jest klarowny, jednak od lat powodował kłopoty interpretacyjne.
Kwestią sporną było szczególnie to, czy ochrona ta obejmuje także osoby pracujące na umowie na czas określony, która wygasa przed momentem uzyskania wieku emerytalnego.
Rozbieżności w orzecznictwie – skąd brały się wątpliwości?
W sądach dotychczas panowała niejednolitość
- część wyroków sugerowała, że art. 39 k.p. dotyczy również „czasówek”,
- inne twierdziły, że ochrona przysługuje tylko tym, których umowa trwałaby aż do momentu osiągnięcia wieku emerytalnego.
Taki zamęt interpretacyjny utrudniał sytuację obu stronom – pracodawcom, którzy nie mieli pewności, kiedy mogą zakończyć współpracę, i pracownikom, którzy nie byli pewni, czy ich umowa faktycznie chroni ich przed zwolnieniem tuż przed przejściem na emeryturę.
Uchwała Sądu Najwyższego chroni pracowników w wieku przedemerytalnym
Sprawa, która stała się fundamentem uchwały, dotyczyła pracownika zatrudnionego na czas określony, któremu pracodawca wręczył wypowiedzenie, motywując to spadkiem liczby zamówień. Pracownik – mający 61 lat – zauważył, że wypowiedzenie naruszyło jego prawo do zabezpieczenia okresu przedemerytalnego.
Sąd I instancji przyznał mu rację i nakazał wypłatę odszkodowania.
Sąd II instancji zauważył jednak różnice w orzecznictwie i skierował do Sądu Najwyższego zapytanie prawne:
- czy zakaz rozwiązania umowy wynikający z art. 39 k.p. odnosi się także do pracowników zatrudnionych na czas określony, jeśli termin zakończenia umowy przypada przed momentem osiągnięcia wieku emerytalnego?
Uchwała Sądu Najwyższego z 30 września 2025 r. (III PZP 6/24)
W dniu 30 września 2025 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów bezsprzecznie rozstrzygnął spór:
„Zakaz rozwiązania umowy o pracę wynikający z art. 39 Kodeksu pracy dotyczy także umów zawieranych na czas określony, nawet jeśli dobiegają one końca przed momentem osiągnięcia wieku emerytalnego”.
To oznacza, że pracownik objęty ochroną przedemerytalną nie może być zwolniony przez wypowiedzenie, bez względu na to, czy jest zatrudniony na czas nieokreślony, czy określony.
Znaczenie uchwały dla pracowników i pracodawców
Dzięki uchwale SN należy uznać, że:
- Ochrona dotyczy wszystkich pracowników, którzy są w okresie czterech lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego – niezależnie od formy zatrudnienia.
- Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy terminowej pracownikowi objętemu ochroną, nawet jeśli umowa skończyłaby się wcześniej.
- Umowa może jednak dobiec końca wraz z upływem czasu, na jaki została zawarta – ochrona nie powoduje samoczynnego jej przedłużenia.
- Uchwała nie wprowadza więc „dożywotniego” zatrudnienia, ale precyzyjnie określa ramy ochrony i zasady jej stosowania.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 30 września 2025 roku zaznaczył, że ostatnie lata przed emeryturą to czas szczególnej delikatności zawodowej. Osoby po 60-tym roku życia często napotykają trudności ze znalezieniem nowej posady, a utrata pracy może oznaczać długotrwałe bezrobocie lub brak uprawnień do pełnej emerytury. Ujednolicenie orzecznictwa to zatem nie tylko zmiana prawna, ale także realne wsparcie dla tysięcy pracowników w wieku przedemerytalnym.
Uchwała nie pozbawia pracodawców możliwości rozwiązania stosunku pracy w wyjątkowych sytuacjach.
Zakaz wypowiedzenia nie dotyczy przypadków:
- likwidacji lub bankructwa przedsiębiorstwa,
- rozwiązania umowy dyscyplinarnego (art. 52 k.p.),
- rozwiązania z powodu długotrwałej absencji pracownika (art. 53 k.p.),
- rozwiązania za wspólnym porozumieniem.
Innymi słowy – ochrona dotyczy wyłącznie jednostronnego wypowiedzenia przez pracodawcę bez uzasadnionego powodu. Z perspektywy praktyki prawa pracy, uchwała Sądu Najwyższego z 30 września 2025 roku to decyzja, która reguluje system i wprowadza jasność w jednym z najbardziej kontrowersyjnych zagadnień Kodeksu pracy. Ochrona przedemerytalna to nie uprzywilejowanie, lecz mechanizm, który ma przeciwdziałać marginalizacji zawodowej osób starszych.
Nowa interpretacja SN wzmacnia pewność prawa i eliminuje ryzyko błędnych decyzji kadrowych.
Uchwała Sądu Najwyższego z 30 września 2025 r. (III PZP 6/24) zamyka lata niepewności i wprowadza jednoznaczną regułę:
- ochrona przedemerytalna przysługuje wszystkim pracownikom, bez względu na formę zatrudnienia.
To nie tylko przełom w prawie pracy, ale także jasny sygnał, że polski system prawny zaczyna lepiej uwzględniać potrzeby osób po 50-tce na rynku pracy. Dzięki tej zmianie zarówno pracownicy, jak i pracodawcy mogą działać z większą pewnością i przewidywalnością.
