W 2025 r. 51 proc. przybyłych przed wojną migrantów z Ukrainy i 24 proc. azylantów miało w zamyśle pozostać w Polsce, co w obu przypadkach oznacza wzrost o 3 punkty procentowe rok do roku – tak wynika z analiz Narodowego Banku Polskiego. Ewentualny rozejm w Ukrainie nie powinien mieć wpływu na decyzje większości migrantów, którzy przybyli przed konfliktem, a w odniesieniu do azylantów trudno o precyzyjną ocenę.
Wzrost deklaracji pozostania na stałe
"W roku 2025 nieznacznie podniósł się poziom migrantów, którzy wyrazili zamiar osiedlenia się w Polsce na stałe (o 3 punkty procentowe).
Ponad połowa osób z doświadczeniem uchodźczym nie miała jasno określonych planów. W 2025 r. zamierzenia, by osiedlić się na stałe w Polsce, miało 51 proc. migrantów sprzed wojny (w porównaniu do 48 proc. w 2024 r.) oraz 24 proc. uchodźców (wobec 21 proc. w 2024 r.)" – raportuje NBP.
Niejasność wśród uchodźców i znaczenie języka
"Zdecydowana większość osób, które uciekły przed wojną, miała trudności z udzieleniem odpowiedzi na to pytanie (56 proc.). Brak pewności był zauważalny także wśród migrantów przybyłych przed konfliktem (37 proc.). Patrząc z perspektywy roku 2022, widać, że pomimo upływu czasu, proporcje odpowiedzi są bardzo stabilne. Oświadczenia o szybkim powrocie do Ukrainy były relatywnie częste w 2023 r. wśród uchodźców (7 proc. odpowiedzi), natomiast obecnie, zarówno wśród migrantów przybyłych przed wojną, jak i uchodźców, jest to wartość marginalna (2 proc. odpowiedzi).
Przeczytaj także
Stabilna praca i własny biznes. Imigranci z Białorusi radzą sobie na polskim rynku lepiej niż uchodźcy z Ukrainy
Oświadczenia dotyczące pozostania w Polsce na stałe są pozytywnie powiązane z dobrą znajomością języka polskiego.
W grupie migrantów przedwojennych, którzy dobrze znają język polski, 55 proc. wyraża chęć osiedlenia się w Polsce na stałe (w porównaniu do 27-28 proc. z niższą znajomością języka polskiego). Wśród uchodźców dobrze posługujących się językiem polskim, 31-34 proc. (w zależności od płci) deklarowało zamiar osiedlenia się w Polsce na stałe. Wśród uchodźców gorzej znających język, odsetek ten wynosił 14-18 proc.
Miasto kontra prowincja? Gdzie łatwiej się osiedlić?
Migranci zamieszkujący poza dużymi miastami rzadziej deklarują chęć osiedlenia się w Polsce na stałe.
"Istnieją znaczne różnice między możliwościami uzyskania dobrze płatnej i stabilnej pracy w dużych ośrodkach miejskich a takimi szansami w mniejszych miejscowościach, co najprawdopodobniej wpływa na plany migrantów dotyczące osiedlenia się w Polsce na stałe. Są one zdecydowanie częstsze wśród migrantów, którzy mieszkają w miastach wojewódzkich, niż wśród osób zamieszkujących poza nimi" – stwierdzono w raporcie NBP.
Ta różnica jest szczególnie zauważalna wśród migrantów, którzy przyjechali do Polski przed wybuchem wojny. W przypadku migrantów przedwojennych mieszkających w miastach wojewódzkich, odsetek osób pragnących osiedlić się w Polsce na stałe wynosił 54 proc., podczas gdy wśród tych, którzy mieszkają poza aglomeracjami, wynosił 44 proc.
Płeć i rodzina mają wpływ
Najczęściej chęć osiedlenia się w Polsce deklarowali mężczyźni, którzy przybyli z dziećmi lub z całymi rodzinami.
Migracja do Polski spowodowana pełnowymiarową wojną w Ukrainie spowodowała napływ do Polski głównie kobiet i dzieci. Badania ankietowe sugerują, że to kobiety rzadziej deklarują, że chciałyby osiedlić się w Polsce na stałe, niezależnie od tego, czy mają status uchodźcy, czy też przyjechały do Polski wcześniej. Mężczyźni, szczególnie ci przebywający w Polsce z dziećmi, zdecydowanie częściej wyrażają chęć osiedlenia się na stałe.
Co zmieni pokój w Ukrainie?
Potencjalne zawarcie pokoju w Ukrainie nie powinno wpłynąć na decyzje większości migrantów przybyłych przed wojną i trudno jest to ocenić w kontekście uchodźców.
"Ponad 50 proc. migrantów przedwojennych uznało, że zawarcie pokoju w Ukrainie nie wpłynie na ich plany życiowe, podobne zdanie wyraziło 24 proc. uchodźców. Ponad 40 proc. uchodźców nie miało sprecyzowanej opinii, co zrobi w takiej sytuacji. Zatem osoby deklarujące konkretne działania stanowiły mniejszość w obu grupach" – zaznaczono.
Wśród uchodźców podobną liczebnością charakteryzowały się grupy wybierające krańcowo różne reakcje na ewentualne zawarcie pokoju. Powrót do Ukrainy oraz odpowiedź "zostanę dłużej w Polsce" deklarowało po około 13-14 proc. uchodźców.
"O ile motywacja dotycząca powrotu do Ukrainy w takiej sytuacji jest zrozumiała, to deklarację dłuższego pobytu w Polsce można powiązać z oczekiwaniem łatwiejszego łączenia rodzin na emigracji po zakończeniu działań wojennych. W podobny sposób można interpretować wyższy odsetek migrantów przybyłych przed wojną, którzy deklarują pozostanie dłużej w Polsce po hipotetycznym zawarciu pokoju, niż tych, którzy rozważają w takiej sytuacji powrót do Ukrainy" – dodano.
Około 5 proc. migrantów zakłada, że po zawarciu pokoju będzie spędzać czas zarówno w Polsce, jak i w Ukrainie, natomiast 4 proc. ankietowanych zadeklarowało, że sprowadzi rodzinę z Ukrainy do Polski.
Praca i finanse są kluczowe
O chęci pozostania w Polsce w największym stopniu decydują czynniki powiązane z rynkiem pracy.
Analogicznie jak w roku 2024, dwoma najczęstszymi odpowiedziami na pytanie o czynniki, które mogą wpłynąć na przedłużenie pobytu w Polsce, były: możliwość zapewnienia bytu sobie i rodzinie (44 proc.) oraz satysfakcjonująca praca (38 proc.).
W porównaniu do sytuacji sprzed roku, możliwość zapewnienia bytu sobie i rodzinie była wskazywana nieco rzadziej (w 2024 r. było to ponad 48 proc. wskazań), natomiast nieco częściej wskazywano satysfakcjonującą pracę (w 2024 r. było to 35 proc. odpowiedzi). Nieznacznie częściej (zwłaszcza wśród migrantów przedwojennych) wskazywano przyjazd innych członków rodziny z Ukrainy jako okoliczność, która wpłynęłaby na dłuższy pobyt w Polsce.
Raport prezentuje wyniki ankiety przeprowadzonej przez NBP wśród migrantów z Ukrainy w terminie od 7 kwietnia do 20 czerwca 2025 r. (PAP Biznes)
tus/ gor/
