Związek Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa dokonał analizy najnowszych danych dotyczących jakości materiałów budowlanych w latach 2016-2024, które zostały opublikowane przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB). Wyniki te budzą poważne zastrzeżenia dotyczące przestrzegania standardów jakości oraz skuteczności nadzoru nad rynkiem.
Jakość materiałów budowlanych
Analiza przeprowadzona przez Związek wskazuje, że na rynku wciąż dostępne są produkty budowlane, które nie spełniają zadeklarowanych wymogów. Szczególnie niepokojąca sytuacja dotyczy materiałów do izolacji cieplnej, cementu, wapna budowlanego oraz innych spoiw hydraulicznych i kruszyw. Pogorszenie wyników kontroli odnotowano także w przypadku stali zbrojeniowej i sprężającej do betonu oraz produktów podłogowych i posadzkowych.
Z danych opublikowanych przez GUNB wynika, że w 2024 roku aż 48% badanych próbek w kategorii materiały termoizolacyjne i złożone systemy izolacyjne nie spełniało zadeklarowanych właściwości, co oznacza pogorszenie sytuacji w porównaniu do lat wcześniejszych (30% w 2023 r., 37% w 2022 r.). Warto jednak podkreślić, że istnieje grupa producentów, którzy wprowadzili restrykcyjne systemy kontroli produkcji, aby zminimalizować ryzyko wprowadzenia na rynek wadliwych produktów. Przy wyborze materiałów budowlanych warto sprawdzić informacje dostępne na stronie GUNB (https://snrwb.gunb.gov.pl/public/?page=probki). Zaskakująco wysokie wskaźniki odnotowano również w przypadku cementu, wapna budowlanego oraz innych spoiw hydraulicznych – 38% badanych próbek w 2024 r. było wadliwych, podczas gdy w 2023 r. ten odsetek wynosił jedynie 8%. Znaczne problemy występują także w kategorii wyrobów podłogowych i posadzkowych, gdzie jakość pogorszyła się do 24% wadliwych próbek w 2024 r. (18% w 2023 r.). W odniesieniu do kruszyw w 2024 roku aż 33% przebadanych próbek nie spełniało deklarowanych właściwości. Należy jednak zaznaczyć, że liczba przeprowadzonych badań była bardzo ograniczona (przebadano tylko 9). Zbyt mała próba badawcza uniemożliwia wyciągnięcie jednoznacznych wniosków. Dlatego Związek apeluje o zwiększenie liczby badań także w grupach wyrobów, które dotychczas były mniej intensywnie monitorowane, aby zapewnić pełny obraz sytuacji i wyeliminować potencjalne zagrożenia dla jakości infrastruktury budowlanej.
Na podstawie wyników dostępnych na stronie GUNB, Związek podjął próbę oceny jakości badanych wyrobów budowlanych w latach 2016-2024. Należy pamiętać, że na wiarygodność oceny wpływa średnia roczna liczba badań dla danej grupy wyrobów oraz sposób pobierania próbek. Nie zawsze badana próba będzie reprezentatywna, a prezentowane wyniki będą odzwierciedlać jakość materiałów budowlanych dostępnych na krajowym rynku.
Tabela 1. Przyjęta skala ocen jakości wyrobów budowlanych
Tabela 2. Ocena jakości wyrobów budowlanych
Konieczność wzmożonej kontroli
Związek apeluje o zwiększenie liczby badań oraz poprawę ich realizacji. W 2023 r. liczba badań spadła o 35% w porównaniu do 2017 r. Eksperci podkreślają, że kluczowe jest:
– Zwiększenie liczby badań prowadzonych przez WINBy i GUNB,
– Skrócenie czasu od pobrania próbek do publikacji raportów,
– Wprowadzenie surowszych sankcji dla producentów notorycznie nie spełniających zadeklarowanych właściwości,
– Wycofywanie z rynku całych serii wadliwych wyrobów, a nie tylko pojedynczych partii,
– Zwiększenie transparentności procesu kontroli, w tym promocję wyników badań wśród konsumentów i wykonawców.
Zagrożenia i ryzyko stosowania wadliwych materiałów
Najważniejsze obszary i ich ewentualne skutki:
– Bezpieczeństwo – ryzyko, że budynek lub obiekt nie spełni podstawowych wymagań.
– Zagrożenie dla użytkowników budynków oraz innych osób znajdujących się w pobliżu obiektu – możliwość wystąpienia potencjalnego zagrożenia życia lub zdrowia,
– Ochrona konkurencji i konsumentów – brak uczciwości, ryzyko wprowadzenia w błąd uczestników procesu budowlanego – oszustwo,
– Ekonomia – narażenie użytkowników na dodatkowe koszty związane z szybszą korozją, zużyciem, usterkami i koniecznością częstszych napraw.
Używanie materiałów budowlanych o obniżonej jakości prowadzi także do zwiększonego zużycia zasobów naturalnych, wyższej emisji CO2 oraz dodatkowych kosztów napraw i remontów. Ma to wpływ nie tylko na stabilność i bezpieczeństwo budynków, ale również na efektywność termomodernizacji, na którą w
