Stowarzyszenie Pracodawców Producentów Materiałów Budowlanych dokonało przeglądu najnowszych ustaleń dotyczących jakości materiałów budowlanych w latach 2016-2024, opublikowanych przez Generalny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB). Wyniki te budzą poważne obawy dotyczące przestrzegania norm jakościowych i skuteczności regulacji rynku.
Jakość materiałów budowlanych
Analiza przeprowadzona przez Stowarzyszenie wskazuje, że na rynku nadal występują wyroby budowlane niespełniające deklarowanych specyfikacji. Szczególnie niepokojący trend zaobserwowano w przypadku materiałów termoizolacyjnych, cementu, wapna budowlanego i innych spoiw hydraulicznych, a także kruszyw. Spadek wyników kontroli odnotowano również w przypadku stali zbrojeniowej i sprężającej stosowanej w betonie, a także w przypadku podłóg i wyrobów pokrewnych.
Dane dostępne na stronie internetowej GUNB pokazują, że w 2024 roku aż 48% przebadanych próbek produktów z kategorii materiałów termoizolacyjnych i złożonych zestawów/systemów izolacyjnych nie spełniało określonych właściwości, co oznacza spadek w porównaniu z poprzednimi latami (30% w 2023 roku, 37% w 2022 roku). Należy jednak podkreślić, że część producentów wdrożyła rygorystyczne systemy kontroli produkcji, które znacząco zmniejszają ryzyko wprowadzenia wadliwych produktów na rynek. Przy wyborze materiałów budowlanych warto zapoznać się z informacjami dostępnymi na stronie internetowej GUNB (https://snrwb.gunb.gov.pl/public/?page=probki). Alarmująco wysokie wskaźniki awaryjności odnotowano również w przypadku cementu, wapna budowlanego i innych spoiw hydraulicznych, gdzie w 2024 r. 38% próbek uznano za wadliwe, w porównaniu z zaledwie 8% w 2023 r. Kategoria podłóg i wyrobów podłogowych również wykazywała poważne problemy – w 2024 r. 24% próbek uznano za wadliwe (w 2023 r. 18%). W kategorii kruszyw 33% próbek przebadanych w 2024 r. nie spełniało deklarowanych specyfikacji. Warto jednak wspomnieć, że liczba przeprowadzonych badań była bardzo ograniczona (przebadano tylko 9 próbek). Tak mała liczebność próby utrudnia wyciągnięcie ostatecznych wniosków. W związku z tym Stowarzyszenie opowiada się za wzmożonym testowaniem grup produktów, które wcześniej były monitorowane mniej rygorystycznie, aby uzyskać kompleksowy obraz i wyeliminować potencjalne zagrożenia dla jakości infrastruktury budowlanej.
W oparciu o wyniki badań dostępne na stronie internetowej GUNB, Stowarzyszenie podjęło próbę oceny jakości wyrobów budowlanych poddanych badaniom w latach 2016–2024. Należy zauważyć, że na wiarygodność tej oceny duży wpływ ma średnia roczna liczba badań dla każdej grupy wyrobów oraz metoda pobierania próbek. Badane próbki nie zawsze są reprezentatywne, a przedstawione wyniki mogą nie odzwierciedlać dokładnie jakości wyrobów budowlanych na rynku krajowym.
Tabela 1. Przyjęta skala oceny jakości wyrobów budowlanych
Tabela 2. Ocena jakości wyrobów budowlanych
Potrzeba zwiększonej kontroli
Stowarzyszenie apeluje o zwiększenie liczby testów i usprawnienie ich wdrażania. W 2023 roku liczba testów spadła o 35% w porównaniu z 2017 rokiem. Eksperci twierdzą, że niezbędne są następujące środki:
– Zwiększenie liczby testów przeprowadzanych przez WINBy i GUNB,
– Skrócenie czasu od pobrania próbek do publikacji raportu,
– wprowadzenie surowszych kar dla producentów, którzy wielokrotnie nie spełniają deklarowanych właściwości,
– Wycofywanie z rynku całych serii wadliwych produktów, a nie tylko pojedynczych partii,
– Zwiększanie przejrzystości procesu kontroli, w tym promowanie wyników badań wśród konsumentów i kontrahentów.
Zagrożenia i ryzyko związane ze stosowaniem wadliwych materiałów
Główne obszary zainteresowania i ich potencjalne konsekwencje:
– Bezpieczeństwo – ryzyko, że budynek lub obiekt nie spełni podstawowych wymagań.
– Zagrożenie dla użytkowników i osób przebywających w pobliżu obiektu – mogące narazić na niebezpieczeństwo życie lub zdrowie,
– Ochrona konkurencji i konsumentów – brak uczciwości, ryzyko oszukania uczestników procesu budowlanego – oszustwo,
– Ekonomia – narażanie użytkowników na dodatkowe koszty z powodu przyspieszonej korozji, zużycia, usterek i konieczności częstszych napraw.
Stosowanie materiałów budowlanych niespełniających norm przyczynia się również do większego zużycia zasobów naturalnych, zwiększonej emisji CO2 oraz dodatkowych kosztów napraw i remontów. Ma to wpływ nie tylko na stabilność i bezpieczeństwo budynków, ale także na skuteczność działań termomodernizacyjnych, które w nadchodzących latach mogą pochłonąć miliardy dolarów.
Firmy budowlane i deweloperzy coraz częściej wyrażają obawy dotyczące konieczności dalszych testów materiałów przed ich wdrożeniem na placu budowy. To nie tylko zwiększa koszty, ale także opóźnia realizację projektów. W przypadku kluczowych materiałów budowlanych, takich jak stal zbrojeniowa i beton, niezbędne są bardziej rygorystyczne normy i kontrole w procesie produkcji.
Apel o skuteczniejsze regulacje
Stowarzyszenie postuluje wprowadzenie zmian w Ustawie o Wyrobach Budowlanych i innych powiązanych przepisach w celu wdrożenia mechanizmów zapobiegających ponownemu wprowadzaniu wadliwych produktów na rynek. Propozycje obejmują:
– wykluczenie producentów, których produkty stale nie spełniają deklarowanych właściwości z programów wsparcia publicznego, takich jak zachęty do termomodernizacji, inicjatywy „Czyste Powietrze” i inne,
– Zakaz stosowania wadliwych produktów w przetargach publicznych,
– Publikowanie kompleksowych wyników badań w bardziej przystępnej i zwięzłej formie na stronie internetowej GUNB, wraz z szeroką promocją,
– Zwiększenie zatrudnienia w bankach WINB i GUNB oraz dostosowanie wynagrodzeń do poziomu rynkowego.
Spadająca jakość wyrobów budowlanych stanowi poważne zagrożenie dla inwestorów, wykonawców i środowiska. Aby temu zaradzić, konieczne są skuteczniejsze kontrole, surowsze kary oraz lepszy dostęp do informacji dla konsumentów i inwestorów. Stowarzyszenie apeluje do rządu o pilne wdrożenie proponowanych reform, które zapewnią trwałość i bezpieczeństwo infrastruktury budowlanej w Polsce.
REKLAMA: REKLAMA: REKLAMA:
