Warszawska giełda odnotowuje rezultaty, na które wyczekiwała od dawna. Indeks WIG poszybował zauważalnie ponad próg 100 tysięcy punktów, a w KDPW odnotowano już 2,4 miliona kont maklerskich. Jednakże, zasadnicza część majątku Polaków wciąż spoczywa na nisko oprocentowanych depozytach. W trakcie panelu inaugurującego Forum Finansów i Inwestycji reprezentanci czołowych instytucji i największego przedsiębiorstwa giełdowego rozważali, kiedy nastąpi stała zmiana w strategiach inwestycyjnych Polaków.
– Rok temu rozważaliśmy, co nastąpi, gdy liczba kont w KDPW przekroczy 2 miliony. Dziś mamy ich 2,4 miliona. Debatowaliśmy, kiedy WIG przekroczy granicę 100 tysięcy punktów. Udało się to osiągnąć. Jesteśmy pod dużym wrażeniem niezwykłej aktywności społeczności inwestorów, która podnosi się po bardzo trudnych latach – tymi słowami Tomasz Prusek, przewodniczący Fundacji Przyjazny Kraj, w roli moderatora zainicjował rozważania na temat roli inwestorów indywidualnych na krajowym rynku kapitałowym. Była to inauguracyjna i prawdopodobnie kluczowa dyskusja podczas pierwszego dnia Forum Finansów i Inwestycji.
Bankier.pl
Aktualne dane statystyczne prezentują się imponująco, szczególnie gdy przypomnimy sobie, że jeszcze dekadę temu rynek borykał się z drenażem kapitału i brakiem atencji ze strony społeczeństwa. Obecnie sytuacja uległa zmianie, a koniunktura przyciąga zupełnie odmienne grupy inwestorów.
Młodzi na parkiecie i planowanie emerytury
Dyskutanci w panelu zaznaczyli, że najistotniejszym wnioskiem płynącym z ostatniego Ogólnopolskiego Badania Inwestorów, którego wyniki przedstawiono przed panelem, jest demografia.
– Dla mnie najważniejsza jest młodzież. Widać, że młodzi ludzie pojawiają się na giełdzie – zaakcentował Michał Kobza, członek zarządu Giełdy Papierów Wartościowych. Z bieżącego badania wśród inwestorów wynika, że ich przeciętny wiek obniżył się do 39 lat, osiągając najniższy poziom od wielu lat.
Co istotne, ewoluują również pobudki Polaków. Giełda przestaje być utożsamiana jedynie z szybkim zarobkiem – lub szybkimi stratami. Maciej Trybuchowski, dyrektor Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, zauważył, że polski inwestor indywidualny wyraźnie okrzepł. – Ponad 53 procent wskazań jako motyw przewodni podaje oszczędzanie na przyszłą emeryturę. To jest akumulacja rozsądna, długofalowa, a nie spekulacja – argumentował.
Na rozwagę inwestorów indywidualnych wskazywał również Jarosław Dominiak, prezes SII. Jego zdaniem inwestorzy indywidualni często prezentują większy spokój niż duże instytucje finansowe. – Inwestor indywidualny podejmuje ryzyko „na własny rachunek”. Nie ma nad sobą zespołów decyzyjnych ds. inwestycji. Jeśli posiada jasno określony cel, to wie, że nagły spadek wartości akcji, nawet o kilka procent, nie skłoni go do nerwowej sprzedaży – wyjaśnił Dominiak.
Ogrom środków zdeponowany w bankach
Pomimo entuzjazmu na parkiecie, struktura oszczędności polskich gospodarstw domowych wciąż pozostaje bardzo zachowawcza. Polska plasuje się w europejskiej czołówce pod względem udziału gotówki i lokat w aktywach finansowych – stanowią one aż 75 proc. zasobów. Średnia unijna jest znacząco niższa. – Jesteśmy także liderami w przechowywaniu środków w gotówce. W domu, pod poduszką, w szafie, ukrytych w słoiku na ogródku – zauważył Tomasz Prusek.
Maciej Trybuchowski postrzega to jako kolosalny, niewykorzystany potencjał. – To jak w facecji o handlowcu obuwia w Afryce. Jeden twierdzi, że wszyscy chodzą boso i nie ma szans na biznes, drugi powiada: skoro wszyscy chodzą boso, to istnieje ogromny rynek – zażartował prezes KDPW. – Kluczowe pytanie brzmi: jak uruchomić te 75 procent spoczywające na lokatach? Jak spowodować, żeby sprowadzić to przynajmniej do 50 procent? Byłby to niebywały sukces – podkreślił.
Przeniesienie środków z banków na rynek kapitałowy jest zasadnicze dla innowacyjności całej ekonomii. Aktualnie polski rynek kapitałowy finansuje gospodarkę w zaledwie 8-10 proc., podczas gdy w USA jest to blisko 70 proc.
Dyskutanci w panelu zwracali uwagę na konieczność tworzenia kultury inwestowania, uświadamiania Polakom, jak funkcjonuje rynek kapitałowy. I zaznajamiania ich z ryzykiem, którego unikają, a bez którego nie mają możliwości na wyższe zarobki.
Podatek Belki nie zniknie, ale OKI coraz realniejsze
Wielokrotnie powracał temat podatku od zysków kapitałowych jako czynnika, który mógłby skłaniać do częstszych inwestycji na giełdzie. Uczestnicy rynku od lat wnioskują o jego likwidację lub ograniczenie i takie nadzieje wyrazili również inwestorzy w ankiecie SII.
Niemniej jednak w sytuacji, gdy budżet państwa jest napięty i objęty procedurą nadmiernego deficytu, tego rodzaju oczekiwania są nierealne. Katarzyna Przewalska, dyrektor Departamentu Rozwoju Rynku Finansowego w Ministerstwie Finansów, potwierdziła, że rezygnacja z podatku byłaby obecnie bardzo trudna, lecz wspomniała o trwających pracach nad alternatywnym rozwiązaniem – czyli kontami OKI.
– Pan minister Andrzej Domański zapowiedział wprowadzenie produktu dla inwestorów indywidualnych – osobistych kont inwestycyjnych. Będą one oferowały bardzo atrakcyjną preferencję podatkową dla aktywów do 100 tysięcy złotych, a powyżej tej wartości – bardzo niski podatek od wartości aktywów – przypomniała Przewalska.
Zgodnie z jej zapewnieniami aktualnie toczą się ustalenia dotyczące szczegółów OKI, w tym kluczowej kwestii: czy ulgi będą obejmować wyłącznie inwestycje na rynku krajowym, czy również rynki zagraniczne. Realizacja projektu OKI jest planowana w nadchodzących tygodniach.
Orlen zapowiada modyfikacje w programie lojalnościowym
Jednym ze sposobów na pozyskanie i utrzymanie inwestorów są programy lojalnościowe, oferujące akcjonariuszom zniżki na produkty czy usługi danej firmy. Jednakże Polska w tym aspekcie ma wiele do nadrobienia w porównaniu z bardziej rozwiniętymi rynkami. – W Japonii ponad 1000 przedsiębiorstw posiada program lojalnościowy dla inwestorów. U nas – kilkanaście – wspomniał Michał Kobza.
Największy u nas w kraju jest program Orlen w Portfelu. Jak poinformował Jakub Frejlich, dyrektor ds. relacji inwestorskich Orlenu, w programie uczestniczy aktualnie około 35 tysięcy osób, z czego 20 tysięcy aktywnie korzysta z rabatów. Frejlich zaznaczył, że obecny model, wymagający udziału domów maklerskich, ogranicza zasięg programu do około 60% rynku. Ale to ma się niebawem zmienić.
– Pracujemy nad modernizacją tego programu. Planujemy, aby od stycznia wprowadzić możliwość bezpośredniego dostępu, bez udziału brokerów – zadeklarował dyrektor Frejlich. Dzięki wykorzystaniu danych z KDPW spółka będzie mogła samodzielnie zweryfikować, czy dana osoba spełnia warunki uczestnictwa w programie.
Jak nakłonić 4 miliony „kryptowalutowców” do GPW
Omawiając przyszłość rynku, nie sposób pomijać konkurencji aktywów cyfrowych. Szacuje się, że aż 4 miliony Polaków miało kontakt z kryptowalutami. To znacząca grupa, która często omija tradycyjną giełdę szerokim łukiem.
Michał Kobza uważa, że rynek kapitałowy nie powinien rywalizować z krypto, ale dążyć do zagospodarowania tej grupy poprzez edukację. – Musimy zaakceptować obecny stan rzeczy. Skoro mamy te 4 miliony osób, które zetknęły się z krypto, dlaczego w drodze rozmowy nie przekonać ich, aby częścią swoich środków wsparły rozwój polskiej gospodarki – pytał przedstawiciel GPW.
Istotną rolę mogą odegrać w tym nadchodzące regulacje dla rynku kryptoaktywów (polska ustawa implementująca dyrektywę MiCA). Włączą rynek krypto pod nadzór KNF i zbliżą do świata tradycyjnych finansów.
Sama edukacja nie wystarczy
Z dyskusji wynika, że nie istnieje jedno uniwersalne rozwiązanie, które nagle przekształci Polskę w kraj inwestorów. Nawet najlepsza edukacja nie jest wystarczająca. Potrzebna jest synergia różnorodnych działań, o czym wspomniał Jarosław Dominiak. – Uważam, że nie jeden element decyduje o przełomie. Kluczowa jest filozofia skoordynowanych działań – stwierdził prezes stowarzyszenia inwestorów.
Wiedza finansowa, rozsądne bodźce podatkowe (OKI), rozwój produktów, postęp technologiczny oraz budowanie relacji z akcjonariuszami przez spółki – dopiero połączenie tych działań może sprawić, że Polacy zaczną masowo przenosić swoje oszczędności z lokat na rynek kapitałowy. Lecz rekordowa ilość rachunków maklerskich sugeruje, że pierwszy krok został już poczyniony.
Forum Finansów i Inwestycji, organizowane przez Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych, odbywa się w Warszawie na Stadionie Narodowym w dniach 22-23 listopada 2025 r. Bankier.pl pełni funkcję głównego patrona medialnego wydarzenia.
