Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dąży do uporządkowania kwestii związanych z pracą stażystów. Projekt ustawy o stażach, ogłoszony w piątek na stronie RCL, przewiduje m.in. wprowadzenie obligatoryjnego minimalnego wynagrodzenia miesięcznego dla stażystów oraz ograniczenie okresu trwania umowy stażowej do 6 miesięcy.
Nowelizacja przygotowana przez ministerstwo pracy eliminuje obowiązującą ustawę o praktykach absolwenckich. W motywacji projektu ministerstwo zaakcentowało, że obecne regulacje umożliwiają różnorodne formy organizacji staży i praktyk, a rozproszone i niejednolite ustawodawstwo w tym zakresie powoduje brak ujednoliconych standardów jakościowych staży.
Pomysłodawca projektu zdefiniował staż jako: „realizowanie zadań celem nabycia wiedzy, umiejętności praktycznych i doświadczenia zawodowego w oparciu o umowę między stażystą a podmiotem organizującym staż, które nie jest pracą świadczoną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę”.
Staż to nie praca bez wynagrodzenia. Gwarantowane stawki
Kluczowym założeniem projektu jest wprowadzenie zakazu odbywania staży bez wynagrodzenia. W myśl proponowanej regulacji podmiot organizujący staż będzie zobligowany do wypłacania comiesięcznego świadczenia pieniężnego dla stażystów, ustalanego na minimalnym poziomie równym 35 proc. średniej pensji w gospodarce krajowej w poprzednim kwartale. Aktualnie byłoby to około 3070 zł brutto. Jednocześnie wysokość świadczenia pieniężnego w skali miesiąca nie będzie mogła przekroczyć wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (obecnie wyniosłoby to ok. 8771 zł brutto).
Minimalna płaca miesięczna dla niepełnoletniego stażysty została ustalona na poziomie 250 zł. Organizator stażu będzie uprawniony do subwencji ze środków Funduszu Pracy w wysokości 250 zł za każdy pełny miesiąc stażu, pod warunkiem, że staż zrealizowano w wymiarze co najmniej 120 godzin miesięcznie.
Umowa na sześć miesięcy i obligatoryjny opiekun
Staż będzie realizowany na podstawie pisemnej umowy o staż (stanowiącej rodzaj umowy cywilnoprawnej), zawieranej pomiędzy stażystą a podmiotem organizującym staż. Czas trwania stażu nie będzie mógł być dłuższy niż sześć miesięcy. Termin ten będzie mógł ulec przedłużeniu o czas usprawiedliwionej absencji stażysty. Dodatkowo organizator nie będzie mógł żądać od stażysty dysponowania wcześniejszym doświadczeniem w profesji, w której realizowany będzie staż. Organizator będzie także zobowiązany do wyznaczenia tutora, sprawującego pieczę nad stażystą.
Umowa stażowa będzie musiała zawierać m.in. rodzaj wykonywanych zadań, w ramach których stażysta ma zdobywać doświadczenie i uzyskiwać umiejętności praktyczne, harmonogram stażu oraz zobowiązanie organizatora do zagwarantowania właściwej realizacji stażu zgodnie z zatwierdzonym programem.
Godziny pracy, ubezpieczenie i dni wolne od pracy
Ministerstwo pragnie również objąć stażystę obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, na zasadach tożsamych dla zleceniobiorców, oraz ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków, chyba że stażysta zdecyduje się na ubezpieczenie chorobowe.
W projekcie określono, że wymiar czasu pracy stażysty będzie wynosił minimum 4 godziny i maksymalnie 8 godzin na dobę. Ma on wynosić średnio 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy w ustalonym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 3 miesiące. Staż będzie mógł być również prowadzony w niepełnym wymiarze godzin – co najmniej na pół etatu.
Stażyście w ciągu pierwszych 90 dni stażu przysługuje jeden dzień wolny za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu oraz 2 dni wolne za każde następne 30 dni kalendarzowych powyżej 90 dni. W przypadku niepełnego miesiąca odbywania stażu, należny stażyście wymiar dni wolnych jest wyliczany proporcjonalnie, zaokrąglając w górę do pełnych dni.
Stażysta będzie mógł wykonywać obowiązki w niedziele i święta, w godzinach nocnych, w systemie zmianowym, jeżeli charakter i typ pracy będą tego wymagać.
Ograniczenia dla przedsiębiorców i powód zmian
Stażysta nie będzie miał możliwości ponownego odbycia stażu u tego samego organizatora, u którego wcześniej go odbywał, lub był zatrudniony, „w szczególności jako młodociany pracownik” w celu przygotowania zawodowego, jeśli od dnia zakończenia poprzedniego stażu lub zatrudnienia nie minęły przynajmniej 24 miesiące.
Regulacja precyzuje, że u organizatora będącego pracodawcą staż będą mogły odbywać osoby w liczbie nieprzekraczającej stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełny etat.
Autorzy proponowanych poprawek w uzasadnieniu powołują się na badania zrealizowane w 2023 r. na zlecenie MRPiPS. Wynika z nich, że ponad jedna trzecia pracodawców deklarujących oferowanie praktyk, realizuje je wyłącznie w formie nieodpłatnej, natomiast kolejne niecałe 20 proc. oferuje płatne praktyki jedynie w niektórych przypadkach.
Pracodawcy proponujący płatne praktyki w większości wypłacali pensję poniżej 1800 zł. Około 20 proc. młodzieży uczestniczącej w badaniu wzięło udział w nieobowiązkowych praktykach i stażach w czasie edukacji lub studiów, a niecałe 18 proc. skorzystało z tych form po ukończeniu nauki.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od momentu ogłoszenia. (PAP)
kblu/ mhr/
