Umowa zlecenie: kompletny przewodnik.

Umowa-zlecenie stanowi jedną z powszechnie wykorzystywanych form zatrudnienia. Cechuje się ona zwiększoną swobodą, brakiem obowiązku regulowania składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz możliwością realizowania zadań poza lokalizacją firmy zlecającej. 

W pierwszej kolejności warto podkreślić, że umowa-zlecenie to umowa o charakterze cywilnoprawnym. To implikuje, że podczas jej zawierania, realizacji, rozwiązywania lub rozstrzygania jakichkolwiek konfliktów, obowiązują regulacje Kodeksu cywilnego (w szczególności artykuły 734-751), a nie Kodeksu pracy. Przez umowę-zlecenie należy rozumieć zobowiązanie jednej strony (zleceniobiorcy) do wykonania określonej czynności prawnej (na przykład pracy) na rzecz innego podmiotu (zleceniodawcy), zgodnie z warunkami określonymi w umowie.

fot. / / Pexels

Sprawdź, gdzie otrzymasz najtańszą gotówkę »

ReklamaZobacz takżeWybrane dla Ciebie: 10% zniżki na szkolne ubezpieczenie NNW, z kodem 02346

Pracodawcy nierzadko stosują umowę-zlecenie w zastępstwie umowy o pracę, gdyż generuje ona dla nich mniejsze obciążenia finansowe. Jeżeli z treści porozumienia wynika konieczność osobistego realizowania obowiązków, za wynagrodzeniem oraz w miejscu i czasie wskazanym przez podmiot zlecający, w rzeczywistości mamy do czynienia z realizacją stosunku pracy. Jeżeli jednak pracujemy na podstawie umowy-zlecenia, takie działanie ze strony pracodawcy może stanowić podstawę do nałożenia na niego kary finansowej w przedziale od 1000 do 30 000 zł zgodnie z art. 281 Kodeksu pracy, a także do wszczęcia postępowania sądowego w celu ustalenia istnienia stosunku pracy, co łączy się z dodatkowymi uprawnieniami dla osoby zatrudnionej.

Różnice między umową-zleceniem a umową o pracę

W obecnej sytuacji ekonomicznej nie zawsze łatwo jest jednoznacznie określić, czy dana osoba realizuje swoje obowiązki na podstawie umowy o pracę, czy umowy-zlecenia. Umowę-zlecenie odróżniają od umowy o pracę następujące aspekty:

• osoba przyjmująca zlecenie nie ma obowiązku wykonywania go w precyzyjnie ustalonym miejscu i czasie, nie podlega także bezpośredniemu zwierzchnictwu podmiotu zlecającego,
• wykonanie zlecenia może być scedowane na inną osobę,
• umowa-zlecenie nie musi wiązać się z wynagrodzeniem,
• wypłata wynagrodzenia nie musi następować co miesiąc,
• osoba realizująca zlecenie odpowiada całym swoim majątkiem za szkodę wyrządzoną podmiotowi zlecającemu lub osobom trzecim w związku z wykonywanym zadaniem.

Jakie elementy musi zawierać umowa-zlecenie?

W umowie-zleceniu muszą figurować następujące elementy, które zostaną objaśnione poniżej: identyfikacja stron umowy, charakterystyka zlecenia i zasad współpracy, termin realizacji zlecenia oraz wynagrodzenie, a także zasady dotyczące odpowiedzialności. 

• Identyfikacja stron umowy

Jeżeli umowa zawierana jest między osobami fizycznymi, powinna zawierać imiona, nazwiska, daty urodzenia, imiona rodziców, adresy zamieszkania, numery dokumentów tożsamości oraz numery PESEL obu stron. W przypadku, gdy osoby fizyczne uczestniczące w umowie prowadzą działalność gospodarczą, niezbędna jest nazwa tej działalności oraz Numer Identyfikacji Podatkowej. Jeśli jedną ze stron jest spółka, konieczne jest podanie jej nazwy, adresu siedziby, numeru wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, a także osób upoważnionych do reprezentowania spółki. W umowie powinno również widnieć miejsce i data jej zawarcia.

• Charakterystyka zlecenia i określenie zakresu współpracy

Strony zobowiązane są szczegółowo opisać zakres realizowanego zlecenia. Im dokładniejszy opis, tym łatwiej będzie dochodzić roszczeń i rozwiązywać ewentualne spory. Dodatkowo, umowa powinna określać obowiązki zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy, w tym dostarczenie odpowiednich materiałów do wykonania zlecenia.

• Termin i wynagrodzenie

Umowa powinna regulować także okres trwania zlecenia, precyzując dzień jego rozpoczęcia i zakończenia (lub zaznaczenie, że jest zawierana na czas nieokreślony). Oczywiście, umowę można rozwiązać przed czasem.

Od 2018 roku obowiązuje minimalna stawka godzinowa dla osób pracujących na podstawie zlecenia. Od 1 stycznia 2019 roku wynosi ona 14,70 zł brutto, co oznacza, że wynagrodzenie za godzinę pracy nie może być niższe od tej kwoty. W przypadku ustalenia niższej stawki, należy ją podwyższyć do minimalnego poziomu. W celu ustalenia właściwej kwoty, umowa musi zawierać zapis określający sposób potwierdzania liczby przepracowanych godzin.

• Odpowiedzialność

W umowie powinien znaleźć się również zapis regulujący sytuacje niedotrzymania warunków umowy. Dotyczy to zarówno niewykonania zlecenia w terminie, jak i jego wadliwej lub nienależytej realizacji. W tym miejscu należy także określić konsekwencje takich zdarzeń, np. anulowanie zlecenia lub redukcja wynagrodzenia.

Ponadto, strony mogą zawrzeć klauzulę zabraniającą powierzania zleconych zadań osobom trzecim. Można również dodać zapis, że w kwestiach nieuregulowanych umową zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego (co stanowi jedynie potwierdzenie), oraz że wszelkie zmiany w umowie muszą być dokonywane w formie pisemnej, pod rygorem nieważności. Umowa powinna być własnoręcznie podpisana przez obie strony.

Warto jednak zaznaczyć, że w przeciwieństwie do umowy o pracę, umowa-zlecenie nie musi być sporządzona na piśmie. Strony mogą zawrzeć ją ustnie, a wszelkie zmiany w umowie zawartej w ten sposób również mogą być wprowadzane w tej formie. Ponadto, jeśli umowa-zlecenie nie stanowi inaczej, nie podlegamy m.in. przepisom ochronnym dotyczącym czasu pracy, minimalnego wynagrodzenia, prawa do urlopu, przerw w pracy ani okresu wypowiedzenia.

Kredyt hipoteczny z umową-zlecenie? Sprawdź oferty banków »

Kiedy warto zawrzeć umowę-zlecenie?

Podobnie jak umowa o pracę, umowa-zlecenie jest umową starannego działania. Oznacza to, że w tej formie zatrudnienia istotne jest wykonywanie określonej pracy, a nie jej konkretny rezultat. Odmiennie niż w przypadku umowy o dzieło, gdzie kluczowy jest efekt finalny, a nie sam proces realizacji. Zawarcie umowy-zlecenia jest uzasadnione w przypadku poniższych typów prac:

• roznoszenie ulotek lub telemarketing,
• usługi ochrony,
• catering, sprzątanie,
• opieka nad dziećmi, osobami starszymi lub niepełnosprawnymi,
• outsourcingowe usługi prawne, księgowe, IT.

Składki odprowadzane od umowy-zlecenia

Od wynagrodzenia brutto wynikającego z umowy-zlecenia pobierane są składki na ubezpieczenie społeczne i emerytalne (z wyłączeniem statusu studenta) oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne. Ponadto, zleceniobiorca ma możliwość dobrowolnego obciążenia swojego wynagrodzenia składką na ubezpieczenie chorobowe.

Przeczytaj także

Umowa-zlecenie a umowa o pracę – różnice

Od każdej umowy-zlecenia, tak samo jak od umowy o pracę, należy odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 18% świadczenia, pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu oraz o kwotę pobranej składki na ubezpieczenie zdrowotne, która nie przekracza 7,75% podstawy wymiaru składki.

Chwilówki, pożyczki bez BIK – wyszukiwarka ofert szybkich pożyczek online »

Różnica w kosztach zatrudnienia pojawia się, gdy zleceniobiorcą jest student poniżej 26 roku życia lub osiąga w innej firmie dochód równy lub wyższy od minimalnego wynagrodzenia. W takiej sytuacji pracodawca nie odprowadza części składek ZUS, Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych od zleceniobiorcy. To jeden z głównych powodów popularności umów cywilnoprawnych.

Kluczowe cechy umowy-zlecenia

Zatrudnienie na podstawie umowy-zlecenia może być korzystniejsze dla niektórych osób niż umowa o pracę, jednak osoby poszukujące stabilnego zatrudnienia mogą być z niej niezadowolone. Umowa-zlecenie charakteryzuje się przede wszystkim:

• dużą swobodą zarówno w zawieraniu, jak i rozwiązywaniu umowy, ale jednocześnie ryzykiem nagłego zerwania dla obu stron,
• brakiem składek od zleceniobiorcy będącego studentem oraz brakiem obowiązku opłacania składki chorobowej,
• brakiem stałego nadzoru zleceniodawcy nad zleceniobiorcą,
• wyższym wynagrodzeniem netto oraz niższymi kosztami pracowniczymi dla pracodawcy,
• brakiem uprawnień przysługujących na umowie o pracę, jednak zleceniobiorca, przy odpowiednich zapisach w umowie, może otrzymywać podobne świadczenia jak pracownik, np. urlop w okresie letnim, zwrot kosztów podróży służbowych itp.

Lokaty i konta oszczędnościowe – najlepiej oprocentowane oferty »

Podsumowując, umowa-zlecenie odznacza się większą elastycznością, dopuszcza możliwość przekazania zlecenia osobom trzecim i umożliwia realizację zadań poza siedzibą firmy. Wynagrodzenie nie powinno być jednak niższe od minimalnej stawki godzinowej, która w roku 2019 wynosi 14,70 zł brutto.

Jak rozwiązać umowę-zlecenie?

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, rozwiązanie umowy-zlecenia jest możliwe niezależnie od czasu, na jaki została zawarta. To znaczy, że po wypowiedzeniu umowa przestaje obowiązywać ze skutkiem natychmiastowym. Strony mają jednak możliwość umieszczenia w umowie zapisu dotyczącego okresu wypowiedzenia, co nie wyklucza możliwości rozwiązania umowy z ważnych przyczyn.

Rozwiązanie umowy-zlecenia nie musi co do zasady mieć formy pisemnej, ale musi być sformułowane w sposób, który nie pozostawia wątpliwości co do charakteru czynności prawnej. Dodatkowo, powinno być przedstawione w takiej formie, w jakiej została zawarta umowa.

Co musi zawierać rozwiązanie umowy-zlecenia? Przede wszystkim datę i miejsce sporządzenia, dane stron – imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres siedziby firmy lub miejsce zamieszkania. Powinno również zawierać informację o tym, która strona wypowiada umowę-zlecenie, a także, w przypadku ważnego powodu, jego uzasadnienie. Na zakończenie obie strony składają swoje podpisy.

Marcin Lekki, Weronika Szkwarek

Źródło