– Połączenie tych dwóch olbrzymów w branży naftowej od samego początku nie miało ekonomicznego uzasadnienia – tak o wynikach kontroli fuzji Orlenu i Lotosu wypowiedział się Marian Banaś, prezes NIK. Zaznaczył, że sprzedaż aktywów Lotosu została przeprowadzona poniżej wartości rynkowej o niemal 5 miliardów złotych, a Skarb Państwa stracił kontrolę nad około 20 procentami rynku produktów rafineryjnych, co w mniejszym stopniu ograniczało jego zdolność do nadzorowania kluczowych zasobów energetycznych kraju.
/Tadeusz Koniarz /Reporter
Kontrola NIK obejmowała lata 2018-2024, ponieważ w 2018 roku rozpoczęto proces fuzji Orlenu z Grupą Lotos. Proces ten zakończył się w listopadzie 2022 roku. Kolejne dwa lata to czas monitorowania skutków fuzji.
– To kwestia o ogromnym znaczeniu z potencjalnymi konsekwencjami dla gospodarki oraz bezpieczeństwa energetycznego Polski – stwierdził na konferencji prasowej poświęconej wyników kontroli fuzji Orlenu i Lotosu Marian Banaś, prezes NIK.
Prezes NIK o fuzji Orlen-Lotos: Niegospodarność ze szkodą dla interesów Polski
– Najwyższa Izba Kontroli ustaliła, że połączenie tych dwóch gigantów przemysłu naftowego od samego początku nie miało solidnych podstaw ekonomicznych. Aby mogło dojść do fuzji, Orlen zastosował środki zaradcze na wniosek Komisji Europejskiej. Miały one na celu ograniczenie dominacji nowego podmiotu na rynku paliwowym. W ramach tych wymagań, Orlen musiał zbyć część aktywów Grupy Lotos. Kluczowym punktem naszych ustaleń jest to, że transakcja ta została przeprowadzona za kwotę o 5 miliardów złotych poniżej ich wartości rynkowej – podsumował wyniki kontroli Marian Banaś. – Taka niegospodarność zarządu szkodzi interesom polskiej gospodarki.
Reklama
Sprzedaż aktywów w ramach połączenia Orlenu i Lotosu została przez Izbę oceniona jako niegospodarna.
Przypomnijmy, że już w pierwszym raporcie oceniającym fuzję Orlenu-Lotosu, sporządzonym w lutym 2024 roku, NIK wskazał, że zbycie udziałów Rafinerii Gdańskiej na rzecz Aramco miało miejsce poniżej wartości wyceny o około 3,5 miliarda złotych.
„Zakres środków zaradczych negocjowanych przez Orlen z Komisją Europejską nieustannie negatywnie wpływał na ekonomiczną opłacalność przedsięwzięcia” – możemy przeczytać we wnioskach z kontroli zamieszczonych na stronie NIK. Izba przypomina, że na etapie rozmów z inwestorami Orlen nie uzyskał korzystnych ofert, z wyjątkiem propozycji węgierskiego koncernu MOL (który ostatecznie przejął 417 stacji paliw sieci Lotos w Polsce), a mimo to dążył do sfinalizowania procesu fuzji. Kluczowym inwestorem w fuzji okazał się saudyjski koncern naftowy Aramco – to on nabył 30 procent udziałów w Rafinerii Gdańskiej.
Orlen podpisał również z Aramco dwa porozumienia: memorandum dotyczące realizacji wspólnych dużych inwestycji w obszarze petrochemicznym oraz memorandum dotyczące realizacji projektów badawczo-rozwojowych. NIK w prezentacji wyników kontroli zaznaczył jednak, iż żadne z przewidywanych przez Orlen korzyści w obszarze petrochemii i projektów R&D towarzyszących fuzji nie zmaterializowały się. „Dowodzi to, jak bardzo niepewne były założenia Orlenu co do przyszłej współpracy, i że potencjał strategiczny w obszarach inwestycji petrochemicznych i projektów
