W pierwszych sześciu miesiącach 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych zrealizował 227 tysięcy weryfikacji dotyczących zwolnień lekarskich. Dzięki tym działaniom do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych trafiło 150,5 miliona złotych. Warto zaznaczyć, że ZUS posiada dwie metody przeprowadzania kontroli.
/lightfieldstudios /123RF/PICSEL
Według informacji ZUS, kontrola doprowadziła do wstrzymania 14,8 tysięcy wypłat zasiłków, co przekłada się na kwotę przekraczającą 22,2 miliona złotych.
Dla porównania, w tym samym okresie 2024 roku przeprowadzono 260,8 tysięcy kontroli, wydano 18,6 tysięcy decyzji, a suma odzyskanych środków – uwzględniając również redukcję świadczeń po zakończeniu zatrudnienia – osiągnęła 117,5 miliona złotych.
ZUS odzyskał ponad 150 mln zł po weryfikacjach zwolnień lekarskich. Wykorzystuje dwa typy kontroli
W pierwszej połowie 2025 roku instytucja odzyskała 150,5 mln zł dzięki kontrolom zwolnień oraz obniżeniu świadczeń po utracie pracy. ZUS wskazuje, że niektórzy ubezpieczeni postrzegają zwolnienia lekarskie jako szansę na dodatkowe zarobki lub wyjazd wypoczynkowy.
Reklama
ZUS stosuje dwa rodzaje nadzoru. Pierwszy odnosi się do zgodności orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wystawiania zaświadczeń lekarskich, drugi – do prawidłowości korzystania ze zwolnień. Kontrolę orzekania wykonuje lekarz ZUS, który analizuje medyczne podstawy wydania dokumentu – sprawdza, czy stan zdrowia uzasadniał czasową niezdolność, biorąc pod uwagę charakterystykę pracy.
Sposób przeprowadzenia weryfikacji (analiza dokumentacji lub badanie osoby) jest każdorazowo ustalany indywidualnie przez lekarza ZUS.
Podczas kontroli zaświadczenia lekarz może:
- przeprowadzić badanie ubezpieczonego;
- skierować go na specjalistyczne badanie do konsultanta ZUS;
- zażądać od lekarza udostępnienia dokumentacji medycznej i wyjaśnień;
- zlecić wykonanie dodatkowych badań w określonym czasie.
Jeżeli po badaniu lekarz ustali wcześniejszą datę zakończenia niezdolności niż w zaświadczeniu, wystawia dokument korygujący. Ma on taką samą moc jak zaświadczenie o braku przeciwwskazań do pracy według Kodeksu pracy. Pierwotne zaświadczenie traci ważność od daty wskazanej w korekcie, a ZUS wstrzymuje zasiłek za ten okres.
W pierwszym półroczu 2025 roku odbyło się 157,9 tysięcy kontroli orzekania, z czego 6,7 tysięcy zakończyło się korektą zaświadczeń. Pozwoliło to zaoszczędzić 5,6 miliona złotych.
Drugi typ kontroli sprawdza, czy ubezpieczony wykorzystuje zwolnienie zgodnie z jego celem, np. czy nie pracuje lub nie podejmuje działań utrudniających powrót do zdrowia. W przypadku naruszeń ZUS blokuje wypłatę świadczeń lub żąda ich zwrotu. Kontrolę prowadzą pracownicy ZUS oraz płatnicy składek zgłaszający powyżej 20 ubezpieczonych.
W analizowanym okresie przeprowadzono 69,1 tysięcy kontroli, ujawniając 8,1 tysięcy przypadków niewłaściwego wykorzystania zwolnień. Wstrzymano w związku z tym zasiłki o wartości 16,6 miliona złotych.
ZUS przypomina: Zwolnienie lekarskie to nie czas wolny
Instytucja podkreśla, że okres zwolnienia nie może być traktowany jak urlop – służy wyłącznie regeneracji zdrowia. Jego celem jest przywrócenie zdolności do pracy, a nie podejmowanie dodatkowych zajęć czy wyjazdów.
Oceniając wykorzystanie zwolnienia, ZUS koncentruje się na jego podstawowym celu, czyli zdrowieniu i rekonwalescencji. Dopuszczalne są jedynie codzienne czynności oraz te związane z leczeniem, np. wizyty lekarskie czy zakupy apteczne. Wykrycie nieprawidłowości daje podstawę do cofnięcia prawa do zasiłku lub świadczenia rehabilitacyjnego za cały okres naruszeń.
Odtwarzacz wideo wymaga uruchomienia obsługi JavaScript w przeglądarce. Polsat News
