Umowa zlecenie: kompendium wiedzy.

Umowa-zlecenie jest popularnym sposobem zatrudnienia. Wyróżnia ją większa swoboda działania, brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie w razie choroby, jak również możliwość realizacji zadań poza miejscem pracy zleceniodawcy. 

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że umowa-zlecenie stanowi umowę cywilnoprawną. To znaczy, że podczas jej podpisywania, realizowania, rozwiązywania albo rozpatrywania jakichkolwiek zatargów obowiązują postanowienia Kodeksu cywilnego (dokładnie art. 734-751), a nie Kodeksu pracy. Przez umowę-zlecenie rozumie się zobowiązanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do zrealizowania określonej czynności prawnej (na przykład pracy) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na warunkach wskazanych w umowie.

fot. / / Pexels

Sprawdź, gdzie otrzymasz najtańszą gotówkę »

ReklamaZobacz takżeWybrane dla Ciebie: 10% zniżki na szkolne ubezpieczenie NNW, z kodem 02346

Pracodawcy często stosują umowę-zlecenie zamiast umowy o pracę, ponieważ wiąże się to z mniejszym obciążeniem finansowym. Jeśli z treści umowy wynika konieczność osobistego wykonywania obowiązków, za wynagrodzeniem, w miejscu i czasie wskazanym przez zleceniodawcę, to de facto mamy do czynienia z wykonywaniem umowy o pracę. Jeśli mimo to pracujemy na podstawie umowy-zlecenia, to tego rodzaju postępowanie pracodawcy może stanowić przesłankę do nałożenia na niego kary grzywny w wysokości od 1000 do 30 000 zł na mocy art. 281 Kodeksu pracy, a także do powództwa o ustalenie stosunku prawnego w formie umowy o pracę, co łączy się z dodatkowymi uprawnieniami dla pracownika.

Różnice między umową-zleceniem a umową o pracę

W aktualnej sytuacji gospodarczej nieraz trudno jest rozstrzygnąć, czy dana osoba wykonuje swoje obowiązki w oparciu o umowę o pracę, czy umowę-zlecenie. Umowę-zlecenie od umowy o pracę różnicują następujące aspekty:

• zleceniobiorca nie ma obowiązku świadczenia usług w konkretnym miejscu i czasie, nie jest też podporządkowany zleceniodawcy,
• zlecenie może być zrealizowane przez inną osobę,
• umowa-zlecenie nie musi być odpłatna,
• wypłata wynagrodzenia nie musi odbywać się co miesiąc,
• zleceniobiorca odpowiada całym swoim majątkiem za szkodę wyrządzoną zleceniodawcy albo osobom trzecim w związku z wykonywanym zleceniem.

Jakie elementy muszą znaleźć się w umowie-zleceniu?

W umowie-zleceniu muszą być zawarte następujące punkty, które zostaną omówione niżej: określenie stron umowy, opis zlecenia i zasad współpracy, termin realizacji zlecenia i wynagrodzenie oraz reguły dotyczące odpowiedzialności. 

• Określenie stron umowy

Jeśli umowa jest podpisywana między osobami fizycznymi, to powinny w niej być zawarte imiona, nazwiska, daty urodzenia, imiona rodziców, adresy zamieszkania oraz numery dowodów tożsamości obu stron umowy, a także numery PESEL stron. Jeśli osoby fizyczne będące stronami umowy prowadzą działalność gospodarczą, wymagana będzie nazwa działalności oraz Numer Identyfikacji Podatkowej. Jeżeli jedną ze stron umowy jest spółka, konieczne będzie podanie nazwy spółki, adres jej siedziby, numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, a także osoby upoważnione do reprezentowania spółki. W umowie-zleceniu powinny widnieć również miejsce i data zawarcia umowy.

• Opis zlecenia i określenie zakresu współpracy

Strony muszą precyzyjnie opisać, na czym ma polegać realizowane zlecenie. Im dokładniejszy będzie opis, tym łatwiej będzie dochodzić ewentualnych roszczeń i rozstrzygać spory. Z drugiej strony, w umowie powinny również znaleźć się obowiązki zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy, w tym dostarczenie właściwych materiałów do wykonania zlecenia.

• Termin i wynagrodzenie

Umowa powinna regulować również czas trwania zlecenia, z podaniem dnia jego rozpoczęcia oraz zakończenia (lub informację, że umowa jest zawierana na czas nieokreślony). Naturalnie, umowa może zostać rozwiązana w trakcie jej trwania. 

Od 2018 roku obowiązuje minimalna stawka godzinowa przy wykonywaniu pracy na podstawie zlecenia. Od 1 stycznia 2019 roku wynosi ona 14,70 zł brutto, zatem wynagrodzenie za godzinę pracy nie może być niższe od tej kwoty. Jeśli jednak strony ustaliły mniejszą stawkę, należy ją podwyższyć do poziomu minimalnego. Aby znać właściwą wysokość, trzeba umieścić w umowie zapis określający sposób weryfikacji liczby przepracowanych godzin. 

• Odpowiedzialność

W umowie-zleceniu powinien także znaleźć się zapis, który reguluje sytuację niedotrzymania warunków umowy. Może to dotyczyć niewykonania zlecenia w terminie lub wykonania w sposób wadliwy lub nienależyty. W tym miejscu należy również określić konsekwencje takich zdarzeń – na przykład anulowanie zlecenia lub obniżenie wynagrodzenia.

Ponadto, w umowie strony mogą zastrzec, że nie dopuszcza się powierzania zleconych czynności osobom trzecim. Można dodać również klauzulę, że w kwestiach nieuregulowanych umową obowiązują przepisy Kodeksu cywilnego (co jest tylko potwierdzeniem), a także fakt, że wszelkie zmiany w umowie mogą być wprowadzane wyłącznie w formie pisemnej, pod rygorem nieważności. Oczywiście umowa powinna być osobiście podpisana przez obie strony.

Trzeba jednak wspomnieć, że umowa-zlecenie, w przeciwieństwie do umowy o pracę, nie musi być zawarta na piśmie. Strony mogą zawrzeć umowę-zlecenie także ustnie, a wszelkie zmiany umowy zawartej w tej formie również mogą być wprowadzone w ten sam sposób. Poza tym, jeśli umowa-zlecenie nie stanowi inaczej, to nie obowiązują nas m.in. przepisy dotyczące czasu pracy, minimalnego wynagrodzenia, prawa do urlopu, prawa do przerw w pracy ani okresu wypowiedzenia.

Kredyt hipoteczny z umową-zlecenie? Sprawdź oferty banków »

Kiedy zawierać umowę-zlecenie?

Tak samo jak umowa o pracę, umowa-zlecenie jest umową starannego działania. Oznacza to, że przy tej formie zatrudnienia liczy się sam fakt wykonywania określonej pracy, a nie jej rezultat. Inaczej jest np. w przypadku umowy o dzieło, gdzie istotny będzie jej efekt, a nie sam fakt wykonywania. Zawarcie umowy zlecenia będzie więc uzasadnione w na przykład takich pracach:

• roznoszenie ulotek lub telemarketing,
• usługi ochroniarskie,
• catering, sprzątanie,
• opieka nad dzieckiem, osobą starszą, lub niepełnosprawną,
• outsourcingowe usługi prawne, księgowe, IT.

Składki odprowadzane od umowy-zlecenia

Od wynagrodzenia brutto wynikającego z umowy-zlecenia pobierane są składki na ubezpieczenie społeczne i rentowe (nie są pobierane, jeśli zleceniobiorca ma status studenta) oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne. Ponadto zleceniobiorca może dobrowolnie obciążyć swoje wynagrodzenie składką na ubezpieczenie chorobowe.

Przeczytaj także

Umowa-zlecenie a umowa o pracę – różnice

Od każdej umowy-zlecenia, tak jak od umowy o pracę, należy odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 18 proc. świadczenia pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu, dodatkowo pomniejszoną o kwotę pobranej składki na ubezpieczenie zdrowotne nieprzekraczającej 7,75 proc. podstawy wymiaru składki.

Chwilówki, pożyczki bez BIK – wyszukiwarka ofert szybkich pożyczek online »

Różnica w kosztach zatrudnienia pojawia się, gdy zleceniobiorcą jest student do 26. roku życia lub uzyskuje w innej firmie dochód równy lub wyższy od minimalnego wynagrodzenia – wtedy pracodawca nie odprowadza od zleceniodawcy swojej części składek do ZUS oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Jest to jeden z powodów, dla którego umowy cywilnoprawne są tak rozpowszechnione.

Najważniejsze atrybuty umowy-zlecenia

Zatrudnienie w formie umowy-zlecenia dla niektórych osób okaże się lepsze niż praca na umowie o pracę, jednak osoby poszukujące stabilnego zatrudnienia mogą nie być z niej zadowolone. Umowę-zlecenie charakteryzuje przede wszystkim:

• duża dowolność zarówno w podpisywaniu, jak i rozwiązywaniu umowy, ale z drugiej strony niebezpieczeństwo zerwania z dnia na dzień dla obu stron
• brak składek od zleceniobiorcy, który ma status studenta, jak również brak obowiązku odprowadzania składki chorobowej
• brak stałego nadzoru zleceniodawcy nad zleceniobiorcą
• wyższe wynagrodzenie netto oraz mniejsze koszty pracownika dla pracodawcy
• brak korzyści wynikających z umowy o pracę, jednak zleceniobiorca, pod warunkiem, że w umowie znajdą się odpowiednie zapisy, może otrzymywać podobne świadczenia jak pracownik, np. urlop w okresie letnim, zwrot kosztów podróży służbowych, itp.

Lokaty i konta oszczędnościowe – najlepiej oprocentowane oferty »

Reasumując, umowa-zlecenie wyróżnia się większą elastycznością, może być zlecana osobom trzecim, a wykonywać ją można poza siedzibą przedsiębiorstwa. Wynagrodzenie jednak nie powinno być niższe od minimalnej stawki godzinowej, która wynosi w 2019 roku 14,70 zł brutto

Jak rozwiązać umowę-zlecenie

Jak wynika z przepisów Kodeksu cywilnego, rozwiązanie umowy-zlecenia może nastąpić bez względu na okres, na jaki została zawarta. Oznacza to, że po wypowiedzeniu umowa przestaje obowiązywać ze skutkiem natychmiastowym. Niemniej jednak strony mogą umieścić w dokumencie zapis dotyczący okresu wypowiedzenia, który to nie wyklucza możliwości jej wypowiedzenia z ważnych przyczyn.  

Rozwiązanie umowy-zlecenie nie musi być generalnie zawarte na piśmie, lecz musi zostać wyrażone tak, aby strony nie miały wątpliwości co do charakteru czynności prawnej. Dodatkowo – wypowiedzenie powinno być ujęte w takiej formie, w jakiej została zawarta umowa. 

Co musi zawierać rozwiązanie umowy-zlecenie? Przede wszystkim datę i miejsce złożenia wypowiedzenia, określenie stron – imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres siedziby firmy lub miejsce zamieszkanie. Dodatkowo powinna zawierać informację o tym, kto wypowiada umowę-zlecenie oraz, jeśli powód był istotny, wskazać ku temu podstawy. Na końcu obie strony muszą złożyć swoje podpisy. 

Marcin Lekki, Weronika Szkwarek