Dziedziczenie spadku często bywa dużym obciążeniem dla najbliższych z powodu podatku od spadku i darowizn. Im więcej dziedziczą, tym podatek jest większy. Wartość spadku zgłasza spadkobierca. Istnieją jednak sytuacje, w których urząd skarbowy może samodzielnie sprawdzić wartość spadku i obciążyć dodatkowo spadkobiercę. W jaki sposób uniknąć niepotrzebnej rozprawy? Czy można być zwolnionym z podatku od spadku i darowizn?
/123RF/PICSEL
Podatek od spadku – od czego zależy jego wysokość?
Podatek od spadku i darowizn oblicza się na podstawie wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wartość ta ustalana jest zgodnie ze stanem i cenami rynkowymi z dnia nabycia spadku. Tak obliczona kwota jest podstawą do wyznaczenia wysokości podatku. Ten jednak różni się w zależności od grupy, do której należy spadkobierca. Według ustawy o podatku od spadku i darowizn istnieją trzy grupy podatkowe ściśle związane ze stopniem pokrewieństwa ze spadkodawcą:
Reklama
- grupa I — małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie,
- grupa II — zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych,
- grupa III — pozostali nabywcy.
Przy obliczaniu podatku od spadku sąd bierze pod uwagę kwotę wolną od podatku, która również różni się dla każdej z grup:
- grupa I – limit wynosi 36 120 zł,
- grupa II – limit wynosi 27 090 zł,
- grupa III – limit wynosi 5 744 zł.
Jeśli wartość spadku nie przekracza podanych limitów, spadkobierca jest zwolniony z podatku. Ponadto sąd bierze także pod uwagę wszystkie długi i zobowiązania spadkodawcy, które obniżają wartość spadku.
Kiedy wartość spadku jest wyższa od limitów dla danych grup zwalniających z podatku, wówczas nakładany jest podatek od spadków i darowizn na kwotę przekraczająca dany limit według skali. Jej wartość również różni się w zależności od danej grupy.
Grupa I:
- kwota przekraczająca limit do 11 833 – 3%;
- 11 883-23 665 – 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 883;
- ponad 23 665 – 946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
Grupa II
- kwota przekraczająca limit do 11 833 – 7%;
- 11 883-23 665 – 828,4 zł i 9% od nadwyżki ponad 11 883;
- ponad 23 665 – 1893,3 zł i 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
Grupa III
- kwota przekraczająca limit do 11 833 – 12%;
- 11 883-23 665 – 1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11 883;
- ponad 23 665 – 3313,2 zł i 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
Na podstawie tych wyliczeń sąd ustala wysokość podatku od spadku i darowizn, który musi opłacić spadkobierca.
Kto ustala wartość spadku?
Każdy spadkobierca jest zobowiązany złożyć do urzędu skarbowego zeznanie podatkowe SD-3, w którym określa, co dostał w spadku oraz podaje wartość całego dziedziczonego spadku. Do zeznania należy dołączyć dokument potwierdzający status spadkobiercy, stopień pokrewieństwa ze spadkodawcą oraz dokumenty stwierdzające, o ile istnieją, wszystkie długi i zobowiązania spadkodawcy. Ponadto do deklaracji można dołączyć koszty, jakie poniósł spadkobierca w związku z leczeniem osoby starszej, po której dziedziczy i jej pogrzebem.
Kiedy i jak urząd skarbowy sprawdza wartość spadku?
Urząd skarbowy może sprawdzić wartość spadku, jeśli kwota podana przez spadkobiercę w zeznaniu podatkowym jest znacznie obniżona lub zawyżona. Wówczas wzywa podatnika, który w ciągu 14 dni musi podać realną wartość spadku.
Ponadto urząd skarbowy przy wydawaniu swojej opinii może powołać biegłego rzeczoznawcę. Jeśli okaże się, że wartość majątku różni się o 33% od podanej przez podatnika – koszt usługi biegłego rzeczoznawcy pokrywa podatnik.
Zwolnienie z podatku od spadku dla najbliższej rodziny
Warto wiedzieć, że istnieje możliwość całkowitego zwolnienia z podatku od spadku i darowizn dla najbliższej rodziny. Możliwość taką mają:
- małżonka,
- zstępni: dzieci, wnuków, prawnuków,
- wstępni: rodziców, dziadków pradziadków,
- pasierbowie;
- rodzeństwo,
- ojczym oraz macocha.
Aby skorzystać ze zwolnienia, spadkobiercy muszą w ciągu 6. miesięcy od uprawomocnienia postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego złożyć do urzędu skarbowego formularz SD-Z2.
Należy przy tym pamiętać, że każdy spadkobierca osobno składa formularz SD-Z2. Jeśli tego nie zrobi w wyznaczonym czasie, zapłaci podatek od spadku i darowizn w wysokości określanej dla I grupy spadkowej.
Przeczytaj także:
Odziedziczyłeś spadek? Złóż wniosek o stwierdzenie nabycia spadku
Kto dziedziczy, gdy spadkobierca umiera? Przepisy dokładnie wskazują następców
Jak otrzymać duży zwrot podatku w 2024? Te rzeczy trzeba ująć w zeznaniu
