Europejscy przywódcy zareagowali w niedzielę na amerykańską koncepcję pokojową dla Ukrainy, prezentując własną wersję projektu. W propozycji zmieniono między innymi postulat odnoszący się do zredukowania ukraińskich sił zbrojnych i przewidziano gwarancje zbliżone do tych z art. 5 NATO – przekazała agencja Reutera.
Agencja Reutera udostępniła tekst europejskiej kontrpropozycji do amerykańskiego projektu 28-punktowego programu pokojowego dla Ukrainy, przygotowanego przez państwa E3: Wielką Brytanię, Francję i Niemcy. Dokument bazuje na pomyśle USA, analizując go punkt po punkcie, sugerując zmiany.
Pełna treść propozycji:
1. Potwierdzenie niezależności Ukrainy.
2. Będzie osiągnięte całkowite i wszechstronne porozumienie o braku agresji między Rosją, Ukrainą i NATO. Zostaną rozwiane wszelkie wątpliwości z ostatnich 30 lat.
(Punkt 3. planu USA został pominięty. Projekt planu, do którego dotarła agencja Reutera, mówił: „Będzie oczekiwane, że Rosja nie zaatakuje swoich sąsiadów, a NATO nie będzie się dalej poszerzać”).
4. Po podpisaniu ugody pokojowej zainicjowany zostanie dialog między Rosją i NATO, aby przedyskutować wszystkie kwestie bezpieczeństwa i zbudować klimat deeskalacji, gwarantujący bezpieczeństwo globalne oraz zwiększający perspektywy kontaktów i przyszłe możliwości gospodarcze.
5. Ukraina otrzyma silne poręczenia bezpieczeństwa.
6. Stan liczebny ukraińskich sił zbrojnych zostanie ograniczony do 800 tys. w czasie pokoju.
7. Wejście Ukrainy do NATO zależy od przyzwolenia członków NATO, którego obecnie nie ma.
8. NATO zobowiązuje się nie rozmieszczać na stałe oddziałów pod swoim dowództwem na Ukrainie w czasie pokoju.
9. Samoloty bojowe NATO będą bazować w Polsce.
10. Gwarancja USA, która jest podobna do art. 5.:
a. USA otrzymają rekompensatę za gwarancję,
b. jeśli Ukraina zaatakuje Rosję, straci gwarancję,
c. Jeśli Rosja napadnie na Ukrainę, oprócz stanowczej i skoordynowanej reakcji militarnej, przywrócone zostaną wszystkie globalne sankcje, a wszelkie akty uznania nowego terytorium i wszelkie inne korzyści wynikające z tej umowy zostaną anulowane.
11. Ukraina ma możliwość ubiegać się o członkostwo w UE i uzyska szybki preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, na okres jego weryfikacji.
12. Konkretny Globalny Program Rewitalizacji dla Ukrainy, zawierający między innymi:
a. utworzenie Funduszu Rozwoju Ukrainy w celu inwestowania w gałęzie o wysokim wzroście, w tym technologie, centra danych i rozwiązania sztucznej inteligencji,
b. Stany Zjednoczone będą współpracować z Ukrainą w celu wspólnej odbudowy, rozwoju, unowocześnienia i eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazowej, w tym rurociągów i zbiorników,
c. wspólne działania na rzecz odbudowy obszarów dotkniętych konfliktem, mające na celu odnowienie, rekonstrukcję i modernizację miast i osiedli,
d. rozwój infrastruktury,
e. wydobycie bogactw mineralnych i naturalnych,
f. Bank Światowy opracuje specjalny pakiet finansowy, który zapewni finansowanie przyspieszenia tych przedsięwzięć.
13. Stopniowa reintegracja Rosji z ekonomią światową:
a. zniesienie sankcji będzie przedmiotem dyskusji i uzgadniane etapami oraz oddzielnie dla każdego przypadku,
b. Stany Zjednoczone zawrą długotrwałą umowę o współpracy gospodarczej, aby wspierać wzajemny rozwój w obszarach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, pierwiastków ziem rzadkich, wspólnych przedsięwzięć w Arktyce, jak również różnych innych obopólnie korzystnych możliwości biznesowych,
c. Rosja zostanie ponownie zaproszona do G8.
14. Ukraina zostanie w pełni zrekonstruowana i otrzyma rekompensatę finansową, w tym za pomocą rosyjskich aktywów, które pozostaną zamrożone do momentu, aż Rosja zrekompensuje szkody wyrządzone Ukrainie.
15. Zostanie utworzona wspólna grupa robocza ds. bezpieczeństwa z udziałem USA, Ukrainy, Rosji i państw europejskich, której zadaniem będzie propagowanie i egzekwowanie wszystkich postanowień niniejszego porozumienia.
16. Rosja prawnie wprowadzi politykę braku agresji wobec Europy i Ukrainy.
17. Stany Zjednoczone i Rosja wyrażają zgodę na prolongatę traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym Fair Start.
18. Ukraina zobowiązuje się pozostać państwem niejądrowym w ramach Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
19. Zaporoska Elektrownia Jądrowa zostanie wznowiona pod nadzorem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wyprodukowana energia będzie dzielona sprawiedliwie w proporcji 50:50 między Rosją a Ukrainą.
20. Ukraina przyjmie unijne standardy dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych.
21. Ukraina zobowiązuje się nie odzyskiwać okupowanych obszarów suwerennych środkami militarnymi. Rozmowy w sprawie obszarów rozpoczną się od Linii Kontaktowej.
22. Po ustaleniu przyszłych regulacji terytorialnych, zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do nie zmieniania tych regulacji siłą. Wszelkie gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.
23. Rosja nie będzie utrudniać Ukrainie korzystania z Dniepru do celów handlowych i zostaną zawarte umowy dotyczące swobodnego przepływu zboża przez Morze Czarne.
24. Utworzony zostanie komitet humanitarny w celu rozwiązania otwartych spraw:
a. wszyscy pozostali jeńcy i zwłoki zostaną wymienione zgodnie z zasadą „wszyscy za wszystkich”,
b. wszyscy cywilni więźniowie i zakładnicy zostaną zwrócone, w tym dzieci,
c. będzie wdrażany program łączenia rodzin,
d. zostaną podjęte kroki mające na celu zredukowanie cierpienia ofiar konfliktu.
25. Ukraina zorganizuje wybory tak szybko, jak to możliwe po podpisaniu porozumienia pokojowego.
26. Zostaną podjęte kroki mające na celu zredukowanie cierpienia ofiar konfliktu.
27. Niniejsze porozumienie będzie wiążące prawnie. Jego realizacja będzie nadzorowana i gwarantowana przez Radę Pokoju, której przewodniczy prezydent Donald J. Trump. Za jego pogwałcenie będą wymierzane kary.
28. Po akceptacji niniejszego memorandum przez wszystkie strony, zawieszenie broni wejdzie w życie bezzwłocznie po wycofaniu się obu stron z ustalonych punktów, które umożliwią rozpoczęcie wdrażania porozumienia. Warunki zawieszenia broni, w tym monitoring, zostaną uzgodnione przez obie strony pod nadzorem USA.
W niedzielę w Genewie w Szwajcarii odbywa się spotkanie doradców ds. bezpieczeństwa z państw tworzących nieformalną grupę E3 – Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec z przedstawicielami Ukrainy, Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych.
USA reprezentują m.in. specjalny wysłannik Steve'a Witkoffa i sekretarz stanu Marco Rubio. Rosja nie uczestniczy w rozmowach w Genewie, ale USA chcą wkrótce zorganizować dwustronne spotkanie z rosyjską delegacją.
Portal Axios przedstawił w czwartek szczegóły 28-punktowego planu pokojowego dla Ukrainy, negocjowanego przez USA i Rosję. Zgodnie z nim Kijów ma zobowiązać się m.in. do niewstępowania do NATO, ograniczenia liczebności wojsk do 600 tys. żołnierzy oraz przekazania Rosji części terytorium.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oznajmił, że nie zawiedzie Ukrainy, tak jak nie zawiódł jej w lutym 2022 r. – Obecnie jest jeden z najtrudniejszych momentów naszej historii. Teraz Ukraina może stanąć przed niezwykle trudnym wyborem: albo utrata honoru, albo ryzyko utraty zasadniczego partnera. Albo trudne 28 punktów, albo nadzwyczaj ciężka zima — najcięższa — oraz dalsze zagrożenia. Życie bez wolności, honoru i sprawiedliwości. I żebyśmy wierzyli temu, kto zaatakował już dwa razy. Będą od nas oczekiwać odpowiedzi – zawiadomił w piątek w orędziu szef państwa ukraińskiego. (PAP)
jbw/ rtt/
