Europejscy przywódcy odparli w niedzielę na amerykańską koncepcję pokojową dla Ukrainy, prezentując własną wersję projektu. Ta propozycja modyfikuje między innymi żądanie dotyczące okrojenia ukraińskiej armii i zakłada gwarancje analogiczne do tych z art. 5 NATO – oznajmiła agencja Reutera.
Agencja prasowa Reutera upubliczniła tekst europejskiej kontroferty do amerykańskiego 28-punktowego projektu porozumienia pokojowego dla Ukrainy, opracowanego przez państwa E3: Wielką Brytanię, Francję i Niemcy. Dokument bazuje na planie USA, traktując go punkt po punkcie, proponując poprawki.
Kompletny tekst propozycji:
1. Potwierdzenie niepodległości Ukrainy.
2. Zostanie osiągnięte gruntowne i zupełne porozumienie o nieagresji pomiędzy Rosją, Ukrainą i NATO. Wszelkie dwuznaczności z ostatnich 30 lat zostaną rozwiązane.
(Punkt 3. planu USA został wykreślony. Projekt planu, do którego dotarła agencja Reutera, głosił: „Będzie oczekiwane, że Rosja nie napadnie na swoich sąsiadów, a NATO nie będzie się dalej poszerzać”).
4. Po podpisaniu układu pokojowego zostanie zapoczątkowany dialog między Rosją a NATO, aby przedyskutować wszystkie kwestie bezpieczeństwa i wykreować otoczenie deeskalacji, gwarantujące bezpieczeństwo globalne oraz podnoszące możliwości kontaktów i przyszłe szanse gospodarcze.
5. Ukraina otrzyma stanowcze zapewnienia bezpieczeństwa.
6. Ilość ukraińskich sił zbrojnych będzie zredukowana do 800 tys. w czasie pokoju.
7. Wejście Ukrainy do NATO jest uzależnione od zgody wszystkich członków NATO, której obecnie nie ma.
8. NATO godzi się nie lokować na stałe wojsk pod swoim dowództwem na Ukrainie w czasie pokoju.
9. Samoloty bojowe NATO będą bazować w Polsce.
10. Gwarancja USA, która odzwierciedla art. 5.:
a. USA otrzymają rekompensatę za gwarancję,
b. jeśli Ukraina zaatakuje Rosję, straci gwarancję,
c. Jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, oprócz zdecydowanej i skoordynowanej reakcji militarnej, przywrócone zostaną wszystkie globalne sankcje, a wszelkie uznania nowego terytorium i wszelkie inne korzyści wynikające z tej umowy zostaną anulowane.
11. Ukraina spełnia kryteria do członkostwa w UE i otrzyma szybki preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, na czas jego ewaluacji.
12. Stabilny Globalny Pakiet Rewitalizacji dla Ukrainy, obejmujący między innymi:
a. ustanowienie Funduszu Rozwoju Ukrainy w celu inwestowania w gałęzie o wysokim wzroście, w tym technologie, centra danych i rozwiązania sztucznej inteligencji,
b. Stany Zjednoczone będą współpracować z Ukrainą w celu wspólnej odbudowy, rozbudowy, modernizacji i eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazowej, w tym rurociągów i magazynów,
c. wspólne działania na rzecz odbudowy obszarów dotkniętych wojną, mające na celu restytucję, przebudowę i unowocześnienie miast i osiedli,
d. rozwój infrastruktury,
e. wydobycie kopalin mineralnych i naturalnych,
f. Bank Światowy opracuje dedykowany pakiet finansowy, który zapewni finansowanie przyspieszenia tych poczynań.
13. Stopniowa reintegracja Rosji z gospodarką światową:
a. zniesienie sankcji będzie omawiane i uzgadniane etapami i indywidualnie dla każdego przypadku,
b. Stany Zjednoczone zawrą długoterminową umowę o współpracy gospodarczej, aby dążyć do wzajemnego progresu w sektorach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, pierwiastków ziem rzadkich, wspólnych projektów w Arktyce, a także różnych innych obopólnie korzystnych możliwości biznesowych,
c. Rosja zostanie ponownie zaproszona do G8.
14. Ukraina zostanie całkowicie odbudowana i zrekompensowana finansowo, w tym za pomocą rosyjskich aktywów, które pozostaną zamrożone do czasu, aż Rosja wynagrodzi szkody wyrządzone Ukrainie.
15. Zostanie powołana wspólna grupa zadaniowa ds. bezpieczeństwa z udziałem USA, Ukrainy, Rosji i państw europejskich, której zadaniem będzie promowanie i egzekwowanie wszystkich postanowień tej umowy.
16. Rosja prawnie wprowadzi politykę nieagresji wobec Europy i Ukrainy.
17. Stany Zjednoczone i Rosja przystają na prolongatę traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym Fair Start.
18. Ukraina zgadza się pozostać krajem niejądrowym w ramach Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
19. Zaporoska Elektrownia Jądrowa zostanie ponownie uruchomiona pod nadzorem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wytworzona energia będzie rozdzielana sprawiedliwie w stosunku 50:50 między Rosją a Ukrainą.
20. Ukraina przyjmie unijne reguły dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych.
21. Ukraina zobowiązuje się nie odzyskiwać okupowanych terenów suwerennych metodami militarnymi. Rozmowy odnośnie terenów rozpoczną się od Linii Kontaktowej.
22. Po ustaleniu przyszłych postanowień terytorialnych, zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do nie zmieniania tych ustaleń siłą. Wszelkie gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.
23. Rosja nie będzie przeszkadzać Ukrainie w korzystaniu z Dniepru do celów handlowych i zostaną osiągnięte porozumienia odnośnie swobodnego przepływu zboża przez Morze Czarne.
24. Zostanie powołany komitet humanitarny w celu rozwiązania otwartych kwestii:
a. wszyscy pozostali więźniowie i ciała zostaną wymienione zgodnie z zasadą „wszyscy za wszystkich”,
b. wszyscy cywilni więźniowie i zakładnicy zostaną zwrócone, w tym dzieci,
c. będzie realizowany program łączenia rodzin,
d. zostaną podjęte środki mające na celu załagodzenie cierpienia ofiar konfliktu.
25. Ukraina przeprowadzi wybory tak szybko, jak to możliwe po podpisaniu umowy pokojowej.
26. Zostaną podjęte kroki mające na celu złagodzenie cierpienia ofiar konfliktu.
27. Niniejsze porozumienie będzie prawnie wiążące. Jego wdrażanie będzie monitorowane i gwarantowane przez Radę Pokoju, której przewodzi prezydent Donald J. Trump. Za jego pogwałcenie będą naliczane sankcje.
28. Po zaakceptowaniu tego memorandum przez wszystkie strony, rozejm wejdzie w życie natychmiast po wycofaniu się obu stron z uzgodnionych lokalizacji, które umożliwią rozpoczęcie implementacji porozumienia. Warunki rozejmu, w tym monitoring, zostaną uzgodnione przez obie strony pod kuratelą USA.
W niedzielę w Genewie w Szwajcarii odbywa się spotkanie doradców ds. bezpieczeństwa z państw tworzących nieformalną grupę E3 – Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec z reprezentantami Ukrainy, Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych.
USA są reprezentowane m.in. przez specjalnego wysłannika Steve'a Witkoffa i sekretarza stanu Marco Rubio. Rosja nie uczestniczy w rozmowach w Genewie, ale USA chcą wkrótce zorganizować bilateralne spotkanie z rosyjską delegacją.
Portal Axios opublikował w czwartek szczegóły 28-punktowego planu pokojowego dla Ukrainy, negocjowanego przez USA i Rosję. Zgodnie z nim Kijów ma zobowiązać się m.in. do nie przystąpienia do NATO, ograniczenia liczebności wojsk do 600 tys. żołnierzy oraz oddania Rosji części terytorium.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oznajmił, że nie zdradzi Ukrainy, tak jak nie zdradził jej w lutym 2022 r. – Teraz jest jeden z najtrudniejszych momentów naszej historii. Teraz Ukraina może stanąć przed bardzo trudnym wyborem: albo utrata godności, albo ryzyko utraty kluczowego partnera. Albo trudne 28 punktów, albo niezwykle ciężka zima — najcięższa — oraz dalsze ryzyka. Życie bez wolności, godności i sprawiedliwości. I żebyśmy wierzyli temu, kto zaatakował już dwa razy. Będą od nas oczekiwać odpowiedzi – oświadczył w piątek w przemówieniu szef państwa ukraińskiego. (PAP)
jbw/ rtt/
