Portal Axios ujawnił w czwartek 28-punktowy amerykański projekt zakończenia konfliktu dla Ukrainy. Według niego, Kijów winien zobowiązać się między innymi do rezygnacji z członkostwa w NATO, zredukowania stanu wojsk oraz przekazania Rosji fragmentu obszaru. W Polsce mają rezydować europejskie samoloty bojowe.
Głowa państwa USA, Donald Trump, zakomunikował w piątek, że dał Ukrainie czas do czwartku na wyrażenie zgody na zaproponowany przez Amerykanów plan na temat zakończenia działań wojennych w Ukrainie.
"Miałem wiele terminów granicznych, lecz jeśli sytuacja rozwija się pomyślnie, przedłuża się terminy graniczne. Aczkolwiek to czwartek. Sądzimy, że to odpowiedni moment" – rzekł Trump w konwersacji z radiostacją Fox News.
Zaznaczył, że na Ukrainie rozgrywa się „masakra”, a Ukraina „traci obszar”. Upewnił, iż Władimir Putin „nie pragnie dalszych wojen”.
Portal Axios przedstawił również w piątek pełen tekst amerykańskiego projektu gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy.
Ukraina, Francja, Niemcy i Wielka Brytania opracowują ofertę alternatywną wobec amerykańskiego 28-punktowego planu na rzecz pokoju – powiadomiła w piątek agencja Reutera, odwołując się do trzech źródeł.
Szczegóły planu
Niżej prezentujemy wersję planu udostępnioną przez serwis Axios, który ją potwierdził z urzędnikami z Ukrainy i USA, a także ze źródłem obeznanym z tym zagadnieniem. Administracja zaznacza, że projekt może podlegać modyfikacjom po naradzie ze stronami.
1. Nienaruszalność terytorialna Ukrainy zostanie zatwierdzona.
2. Między Rosją, Ukrainą i Europą zostanie zawarte obszerne porozumienie o nieagresji. Wszelkie nieścisłości ostatnich 30 lat zostaną uznane za wyjaśnione.
3. Spodziewane jest, że Rosja nie wtargnie na terytorium państw sąsiednich, a NATO nie będzie kontynuować ekspansji.
4. Rosja i NATO – za pośrednictwem USA – będą prowadzić dyskusje, aby rozwiązać wszystkie kwestie dotyczące bezpieczeństwa i wytworzyć warunki do deeskalacji w celu zapewnienia globalnego bezpieczeństwa oraz powiększenia perspektyw kooperacji i przyszłego progresu gospodarczego.
5. Ukraina otrzyma solidne poręczenia bezpieczeństwa.
6. Stan liczebny Sił Zbrojnych Ukrainy zostanie ograniczony do 600 tys.
7. Ukraina wyraża zgodę na ujęcie w swojej konstytucji, że nie przyłączy się do NATO, a NATO wyraża zgodę na umieszczenie zapisu, że Ukraina nie zostanie włączona do Sojuszu w przyszłości.
8. NATO przyzwala, by jego żołnierze nie rezydowali na Ukrainie.
9. Europejskie samoloty myśliwskie będą stacjonować w Polsce.
10. USA gwarantują:
– USA otrzymają gratyfikację za poręczenie (bezpieczeństwa); – W przypadku, gdy Ukraina dokona napaści na Rosję, utraci poręczenia; – W przypadku, gdy Rosja dokona napaści na Ukrainę, poza wyraźną, skoordynowaną reakcją militarną, powtórnie zostaną nałożone na nią wszystkie globalne restrykcje, odwołane zostanie uznanie nowego terytorium i wszystkie inne korzyści płynące z tego porozumienia; – W sytuacji, gdy Ukraina wystrzeli pocisk na Moskwę albo Petersburg bez przyczyny, poręczenie bezpieczeństwa będzie uznane za nieobowiązujące.
11. Ukraina może przyłączyć się do UE i otrzyma krótkotrwały uprzywilejowany dostęp do rynku europejskiego, do czasu rozpatrywania tej kwestii.
12. Ogromny globalny pakiet środków mających na celu rekonstrukcję Ukrainy, obejmujący między innymi: – Utworzenie Funduszu Rozwoju Ukrainy, który będzie lokował środki w dynamicznie rozwijające się branże przemysłu, w tym technologię, centra danych i sztuczną inteligencję. – Stany Zjednoczone będą współpracować z Ukrainą w obszarze wspólnej odbudowy, rozwoju, modernizacji oraz eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazowej, zawierającej rurociągi oraz obiekty magazynowe. – Połączone działania na rzecz renowacji obszarów dotkniętych działaniami wojennymi w celu odbudowy i modernizacji miast i obszarów mieszkalnych. – Rozwój infrastruktury. – Eksploatacja minerałów i zasobów naturalnych. – Bank Światowy opracuje specjalny pakiet finansowy, aby przyśpieszyć te działania.
13. Rosja zostanie ponownie włączona do światowej gospodarki: – Zniesienie sankcji będzie omawiane i uzgadniane etapami, w każdym przypadku indywidualnie. – USA zawrą długoterminową umowę o współpracy gospodarczej na rzecz obopólnego rozwoju w sferach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, projektów wydobycia metali ziem rzadkich w Arktyce oraz innych korzystnych dla obu stron możliwości biznesowych. – Rosja otrzyma zaproszenie z powrotem do G8.
14. Zamrożone środki zostaną użyte w następujący sposób: – 100 miliardów dolarów w zamrożonych rosyjskich aktywach zostanie zainwestowane w prowadzone przez USA działania na rzecz rekonstrukcji oraz inwestycji na Ukrainie; – Stany Zjednoczone otrzymają 50 proc. zysków z tego przedsięwzięcia. Europa dołoży 100 miliardów dolarów, aby zwiększyć sumę inwestycji osiągalnych na rekonstrukcję Ukrainy. Zamrożone fundusze europejskie zostaną odblokowane. Pozostała część zamrożonych funduszy rosyjskich zostanie zainwestowana w odrębny amerykańsko-rosyjski fundusz inwestycyjny, który będzie realizował wspólne projekty w określonych obszarach. Celem tego funduszu będzie zacieśnienie relacji i wzmocnienie wspólnych interesów, aby stworzyć silną zachętę do unikania ponownego konfliktu.
15. Powołana zostanie wspólna amerykańsko-rosyjska grupa robocza ds. bezpieczeństwa, której zadaniem będzie propagowanie przestrzegania wszystkich postanowień niniejszej umowy i czuwanie nad nim.
16. Rosja prawnie usankcjonuje swoją politykę nieagresji w stosunku do Europy i Ukrainy.
17. USA i Rosja zgodzą się na prolongowanie ważności traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym traktatu START I.
18. Ukraina wyraża zgodę na bycie państwem nieposiadającym broni nuklearnej zgodnie z Układem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
19. Uruchomienie Zaporoskiej Elektrowni Atomowej odbędzie się pod egidą Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wyprodukowana energia elektryczna będzie dzielona po równo między Rosję i Ukrainę.
20. Oba kraje zobowiążą się do wprowadzania programów edukacyjnych w szkołach i w społeczeństwie, których celem jest promowanie zrozumienia i tolerancji dla odmiennych kultur oraz likwidowanie rasizmu i uprzedzeń: – Ukraina przyjmie zasady UE dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych. – Oba kraje przyzwolą na zniesienie wszelkich środków dyskryminacyjnych oraz zagwarantowanie praw ukraińskich i rosyjskich mediów oraz edukacji. – Wszelka ideologia oraz aktywność nazistowska musi zostać odrzucona i zakazana.
21. Terytoria: – Krym, obwody ługański i doniecki zostaną uznane za de facto rosyjskie, w tym przez USA. – Obwody chersoński i zaporoski będą zamrożone wzdłuż linii kontaktowej, co oznaczać będzie de facto uznanie (terytorium) wzdłuż linii kontaktowej. – Rosja odstąpi od innych ustalonych terytoriów, które kontroluje poza tymi pięcioma regionami. – Ukraińskie siły wycofają się z części obwodu donieckiego, którą obecnie kontrolują, a strefa wycofania będzie uznana za neutralną zdemilitaryzowaną strefę buforową, uznaną na arenie międzynarodowej za terytorium należące do Federacji Rosyjskiej. Rosyjskie siły nie wkroczą do tej zdemilitaryzowanej strefy.
22. Po uzgodnieniu przyszłych ustaleń terytorialnych zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do niezmieniania tych ustaleń siłą. Gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.
23. Rosja nie będzie uniemożliwiać Ukrainie korzystania z Dniepru w celach handlowych, osiągnięte zostaną również porozumienia w sprawie swobodnego transportu zboża przez Morze Czarne.
24. Powołana będzie komisja humanitarna w celu rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii: – Wszyscy pozostali więźniowie i ciała zostaną wymienione na zasadzie "wszyscy na wszystkich". – Wszyscy zatrzymani cywile i zakładnicy, w tym dzieci, zostaną uwolnieni. – Wdrożony zostanie program łączenia rodzin. – Podjęte będą działania, by złagodzić cierpienie ofiar konfliktu.
25. Ukraina przeprowadzi wybory w ciągu 100 dni.
26. Wszystkie strony zaangażowane w ten konflikt objęte zostaną pełną amnestią za czyny popełnione podczas wojny i zgodzą się, by nie wysuwać żadnych roszczeń ani rozpatrywać żadnych skarg w przyszłości.
27. Porozumienie to będzie prawnie wiążące. Jego wdrażanie będzie monitorowane i gwarantowane przez Radę Pokoju, na której czele stanie prezydent Donald J. Trump. Za naruszenia będą nakładane sankcje.
28. Gdy wszystkie strony wyrażą zgodę na to memorandum, zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po tym, jak obie strony wycofają się do uzgodnionych punktów, by rozpocząć wdrażanie porozumienia.
Premier: Decyzje dotyczące Polski podejmować będą Polacy
Szef rządu, Donald Tusk, zaakcentował w piątek, że w kwestii pokoju w Ukrainie wszelkie rokowania powinny być prowadzone z udziałem tego państwa. Dodał, iż postanowienia dotyczące Polski będą podejmować Polacy.
Portal Axios napisał w czwartek, że amerykański projekt poręczeń bezpieczeństwa został przekazany Ukrainie razem z 28-punktowym planem pokojowym. Zgodnie z tym planem Kijów miałby zobowiązać się m.in. do nieprzystępowania do NATO (adekwatny zapis miałby się znaleźć w konstytucji Ukrainy), redukcji liczebności wojsk oraz przekazania Rosji części terytorium. W Polsce – zgodnie z tym planem – miałyby rezydować europejskie myśliwce.
„Decyzje dotyczące Polski będą podejmować Polacy. Nic o nas bez nas. W temacie pokoju wszelkie rokowania powinny być prowadzone z udziałem Ukrainy” – zamieścił premier na X.
Portal Axios przekazał, powołując się na źródła w administracji USA, iż propozycje pokojowe zakładają udzielenie Ukrainie poręczeń bezpieczeństwa zbliżonych do tych, jakie funkcjonują w NATO, które obligowałyby USA i europejskich sprzymierzeńców do traktowania ewentualnego ataku na Ukrainę jako ataku na całą wspólnotę transatlantycką.
W czwartek portal opublikował plan pokojowy USA dla Ukrainy, w myśl którego Kijów winien zobowiązać się m.in. do rezygnacji z akcesji do NATO, ograniczenia stanu armii do 600 tys. oraz oddania Rosji części terytorium. Równocześnie w planie odnotowano, że „suwerenność Ukrainy zostanie potwierdzona” oraz, że może ona przystąpić do UE i otrzymać krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, w czasie rozpatrywania tego zagadnienia.
Według portalu projekt poręczeń ma być przedyskutowany z państwami europejskimi i może być zmieniany. Poręczeń dla Ukrainy miałyby udzielić państwa członkowskie NATO, w tym Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Polska i Finlandia.
Inny z punktów planu zakłada, że wszystkie strony zaangażowane w konflikt obejmie całkowita amnestia za czyny dokonane w trakcie wojny oraz wyrażą zgodę, by nie wysuwać jakichkolwiek roszczeń, ani rozpatrywać żadnych zażaleń w przyszłości.
Przedstawicielka Ukrainy w ONZ, Chrystyna Hajowyszyn, oświadczyła w czwartek na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa ONZ, iż Kijów nie uzna swoich terytoriów za rosyjskie, nie zgodzi się na ograniczenie swojego prawa do samoobrony i nie zaakceptuje limitów w doborze sojuszników. (PAP)
wni/ mro/
Z Waszyngtonu Natalia Dziurdzińska (PAP)
ndz/ san/
