Ministerstwo Przemysłu rekomenduje pilne procedowanie nowelizacji ustawy o zapasach ropy naftowej i gazu i wprowadzenie w życie części jej zapisów 1 listopada br., z wyjątkiem tych przepisów, które wejdą w życie po upływie wydłużonego vacatio legis, tj. 1 października 2025 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw dostępny na stronach RCL przygotował pierwotnie resort klimatu i środowiska, ale ustawa o działach administracji rządowej od 1 lipca br. przekazała kompetencje w tym zakresie Ministerstwu Przemysłu.
Szefowa tego resortu Marzena Czarnecka w piśmie do Komitetu do Spraw Europejskich RM wskazała na potrzebę pilnego procedowania projektu wynikającą z konieczności jak najszybszego wejścia w życie projektowanych rozwiązań, z uwagi na wszczętą przeciw Polsce przez Komisję Europejską procedurę ws. naruszenia przepisów ze względu na niezgodność art. 24a ustawy o zapasach z rozporządzeniem UE 2017/1938. W opinii KE, wymogi nałożone na importerów i handlowców magazynujących gaz ziemny poza terytorium Polski nie są zgodne z rozporządzeniem UE w zakresie bezpieczeństwa dostaw gazu, ponieważ "nakładają one dodatkowe obciążenia na uczestników rynku magazynujących gaz poza terytorium Polski, stwarzają ryzyko zakłócenia konkurencji, utrudniają funkcjonowanie rynku wewnętrznego oraz zagrażają bezpieczeństwu dostaw gazu".
Według projektu termin wejścia w życie noweli to 1 listopada 2024 r., z wyjątkiem przepisów, które mają zacząć obowiązywać po upływie wydłużonego vacatio legis, tj. 1 października 2025 r. W uzasadnieniu do ustawy wyjaśniono, że chodzi o przepisy regulujące tworzenie i utrzymanie zapasów strategicznych gazu ziemnego, związane z tym obowiązki agencji i firm, jak również powiązane z nimi przepisy karne. Dodano, że wcześniej wejdą w życie przepisy niezbędne do przygotowania tego systemu, czyli np. przepisy dotyczące opłaty gazowej, w tym upoważnienie do wydania rozporządzenia o stawce opłaty, ponieważ opłata po raz pierwszy miałaby zostać opłacona we wrześniu 2025 r., tak aby agencja mogła mieć środki na utrzymywanie zapasów.
W OSR do projektu wskazano, że celem nowelizacji jest nowy model bezpieczeństwa dostaw gazu, dostosowany do sytuacji panującej na rynku paliw gazowych. Nowelizacja jest realizacją zobowiązań nałożone na RP przez prawo Unii Europejskiej. Ma być też odpowiedzią na postulaty przedsiębiorców sektora gazowego. Jej założeniem jest poprawa konkurencyjności tego sektora poprzez przeniesienie obowiązku utrzymywania zapasów gazu z firm na Rządową Agencję Rezerw Strategicznych.
Jak wyjaśniono, w tym celu agencja będzie dokonywała, w imieniu Skarbu Państwa, za pośrednictwem giełdy towarowej lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący rynek regulowany lub na zorganizowanej platformie obrotu prowadzonej przez spółkę prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej giełdę towarową, zakupu lub sprzedaży gazu, który będzie przez nią utrzymywany jako zapasy strategiczne.
Agencja, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw gospodarki surowcami energetycznymi, będzie mogła również dokonywać transakcji zakupu lub sprzedaży gazu ziemnego na giełdzie towarowej innego państwa członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Zaznaczono, że decyzja dotycząca lokalizacji zapasów strategicznych gazu będzie należała do agencji, z zastrzeżeniem zachowania wymogu o charakterze technicznym, zgodnie z którym instalacja magazynowa znajdująca się poza terytorium kraju będzie musiała zapewnić możliwość dostarczenia całkowitej ilości zapasów do systemu przesyłowego gazowego w określonym okresie, by zagwarantować nieprzerwane dostawy gazu do odbiorców w sytuacji, w której zajdą okoliczności uzasadniające uwolnienie utrzymywanych zapasów gazu.
W nowelizacji wprowadzono rozwiązanie, zgodnie z którym przedsiębiorstwa będą comiesięcznie uiszczały opłatę na rzecz Funduszu Zapasów Interwencyjnych i Zapasów Strategicznych Gazu Ziemnego, z której będzie sfinansowane utrzymywanie zapasów strategicznych przez agencję.
W OSR podkreślono, że przyczyni się to do obniżenia kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie utrzymywania zapasów gazu ziemnego, w szczególności dla mniejszych podmiotów, co, zdaniem resortu, skutkować będzie obniżeniem początkowych kosztów wejścia na polski rynek gazu ziemnego.
"Obniżenie kosztu wejścia na polski rynek pozytywnie wpłynie na konkurencyjność polskiego rynku gazu ziemnego, umożliwiając aktywny udział w rynku większej ilości podmiotów. Z kolei wzrost konkurencji na rynku gazu ziemnego powinien pozytywnie wpłynąć na ceny gazu ziemnego dla odbiorców końcowych oraz na podaż gazu ziemnego na rynku, obniżając ceny gazu ziemnego na giełdzie" – podkreślono w OSR do projektu ustawy.
Wysokość zapasów strategicznych gazu zależeć będzie od zapotrzebowania odbiorców na gaz wysokometanowy w okresie kolejnych 30 dni nadzwyczajnie wysokiego zapotrzebowania na gaz występującego z prawdopodobieństwem statystycznym raz na 20 lat. (PAP)
ab/ malk/
