Z dniem 31 grudnia 2024 r. wygasł obowiązek gmin zapewniania lokali zamiennych lokatorom opuszczającym mieszkania przeznaczone do rozbiórki lub remontu. Decyzja wywołała krytykę RPO, który ostrzega, że przeniesienie tego obowiązku na właścicieli może prowadzić do poważnych problemów społecznych.
Zmiany w obowiązku dla gmin. Lokatorzy mogą trafić na bruk (Adobe Stock, bzyxx)
Na mocy art. 11 ustawy o ochronie praw lokatorów właściciel może wypowiedzieć najem w sytuacji, gdy lokal wymaga opuszczenia na potrzeby rozbiórki lub remontu. Przed 31 grudnia 2024 r. gminy miały obowiązek zapewniania lokali zamiennych najemcom, którzy przed 2001 r. płacili czynsz regulowany. Po wygaśnięciu przepisu odpowiedzialność ta spada na właścicieli nieruchomości – podaje portalsamorządowy.pl.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Zobacz także: Auta sprzedają się po średnio 42 dniach. Szefowa serwisu ujawnia
Rzecznik Praw Obywatelskich zaznacza, że właściciele nieruchomości, w większości osoby fizyczne, mogą nie posiadać wystarczających zasobów ani funduszy, aby zapewnić lokale zamienne dla lokatorów.
W przypadkach, gdy całe budynki są wyłączane z użytkowania, liczba potrzebnych lokali zamiennych może przekroczyć możliwości właścicieli, co stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców. Brak przedłużenia terminu obowiązywania przepisu prowadzi do nadmiernego i niesprawiedliwego obciążenia właścicieli lokali – czytamy.
MRiT odpowiada Rzecznikowi Praw Obywatelskich
Tymczasem według Ministerstwa Rozwoju i Technologii, reprezentowanego przez wiceministra Tomasza Lewandowskiego, przepis o obowiązku gmin zapewniania lokali zamiennych miał charakter przejściowy i był już wielokrotnie przedłużany od 2001 r., co mogło budzić błędne przekonanie, że będzie obowiązywał bezterminowo.
Od 2005 r. właściciele nieruchomości mogą pobierać czynsze rynkowe, co umożliwia im tworzenie rezerw na remonty i utrzymanie budynków. Ponadto liczba lokali zamiennych zapewnianych przez gminy była niewielka i systematycznie malała. Na przykład w Warszawie w 2012 r. wynosiła 143, a w pierwszej połowie 2015 r. jedynie 7.
Ministerstwo nie planuje przedłużenia obowiązywania przepisu, argumentując, że obecny system jest wystarczający, a gminy nie powinny nadal pełnić roli „ratunkowej” w sytuacjach wymagających remontów czy rozbiórek.
