Od 1 stycznia w życie wchodzi szereg istotnych zmian dotyczących wynagrodzeń, świadczeń socjalnych oraz praw pracowniczych. Nowe przepisy wpłyną zarówno na wysokość minimalnego wynagrodzenia, dodatków dla pracowników, jak i długość urlopu dla rodziców. Oprócz przegłosowanych zmian zerknęliśmy, które planowane rozwiązania czekają na rozpatrzenie.
Sprawdź, jakie zmiany czekają na pracowników od 1 stycznia. Poza przegłosowanymi nowelizacjami, które są już pewne, przeanalizowaliśmy, które projekty ustaw mogą wejść w życie w pierwszym lub drugim kwartale przyszłego roku.
1. Wzrost pensji minimalnej
Wzrost minimalnego wynagrodzenia w ostatnich latach stał się tradycją. W 2025 r. najniższa krajowa wzrośnie jeden raz – na początku roku. Obowiązkowe ustawowe podwyżki płacy minimalnej związane są z poziomem inflacji. W poprzednich latach wskaźnik średnioroczny kształtował się powyżej 5 proc., co wiązało się z podwójną podwyżką najniższej krajowej. Od 1 stycznia 2025 r. pensja minimalna wyniesie 4666 zł brutto, co przełoży się na kwotę 3510 zł do wypłaty "na rękę" dla pracownika. Z kolei minimalna stawka godzinowa wyniesie 30,50 zł brutto.
2. Wyższe dodatki dla pracowników
Podwyżka płacy minimalnej automatycznie wpłynie na wzrost innych składników płacowych. Jednym z nich jest dodatek za pracę w porze nocnej tj. pomiędzy godziną 21:00 a 7:00. Jego kwota ustalana jest na poziomie 20 proc. minimalnej stawki godzinowej. Natomiast wartość benefitu zależy od liczby godzin pracujących w poszczególnych miesiącach roku. Od 1 stycznia 2025 r. dodatek za pracę w nocy będzie się wynosił w zależności od miesiąca od 5,03 do 6,43 zł za godzinę.
Od kwoty płacy minimalnej zależy również maksymalna odprawa pieniężna wypłacana z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika. Jej wartość ustalana jest jako 15-krotność wynagrodzenia minimalnego. Co w praktyce przełoży się to na maksymalną wartość 69 990 zł obowiązującą w 2025 roku.
3. Podatek i składki ZUS od minimalnej idą w górę
Z jednej strony mówimy o podwyżce wynagrodzenia minimalnego, z drugiej przełoży się ona na wyższą kwotę podatku dochodowego oraz składek społecznych (emerytalne, wypadkowe oraz chorobowe) potrącanych z pensji. Pracownik otrzymujący od stycznia przyszłego roku płacę minimalną 4666 zł brutto zapłaci co miesiąc składki na ubezpieczenia w następującej wysokości:
- na ubezpieczenie emerytalne – 455,40 zł,
- na ubezpieczenie rentowe – 69,99 zł,
- na ubezpieczenie chorobowe – 114,32 zł,
- na ubezpieczenie zdrowotne – 362,37 zł.
Łącznie miesięczna kwota składek płaconych od pensji minimalnej wyniesie 1002,08 zł. Na tym nie kończą się obciążenia publiczno-prawne pomniejszające wynagrodzenie do wypłaty. Pracownicy powyżej 26 roku życia zapłacą również podatek dochodowy. Miesięczna zaliczka PIT wynosi ok. 153 zł, przy uwzględnieniu kwoty wolnej od podatku – 30 tys. zł rocznie. Podsumowując po pomniejszeniu kwoty brutto pensji minimalnej pracownikowi zostanie 3510,92 zł.
4. Dłuższy urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków
Kolejna zmiana w przepisach dotyczy rodziców wcześniaków oraz niemowląt, które po urodzeniu potrzebowały hospitalizacji. Nowe przepisy wprowadzają dodatkowy urlop macierzyński dla rodziców dzieci urodzonych:
- przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – dodatkowy urlop do 15 tygodni po porodzie.
- po ukończeniu 28. a przed ukończeniem 36 tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – dodatkowy urlop do 8 tygodni.
- po ukończeniu 37 tygodnia ciąży i wymagających hospitalizacji od 5. do 8. tygodnia po porodzie – urlop wyniesie do 8 tygodni.
W dwóch pierwszych przypadkach okresu urlopu uzależniony jest od okresu hospitalizacji dziecka na zasadzie – tydzień dodatkowego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu. Natomiast w trzecim przypadku warunkiem jest, aby po porodzie pobyt dziecka w szpitalu wynosił przynajmniej dwa kolejne dni w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie. Warto podkreślić, że zasiłek za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił 100 proc. podstawy zasiłku.
5. Zasiłek dla bezrobotnych będzie wyższy
W wigilię Rada ministrów przyjęła projekt ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Jedną ze zmian wynikającą z pakietu nowych przepisów jest podwyżka zasiłku dla bezrobotnych dla osób, które posiadają okres uprawniający do zasiłku wynoszącego mniej niż 5 lat. Bezrobotni zaliczający się do tej grupy otrzymają 100 proc. zasiłku podstawowego. Nowe przepisy zakładają również wprowadzenie nowych okoliczności uzasadniające dłuższy okres pobierania prawa do zasiłku. Zgodnie z projektem wydłużony okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych do 365 dni będzie przysługiwał dla następujących grup bezrobotnych:
- powyżej 50. roku życia oraz posiadających co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku,
- mających na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 lat lub dziecko niepełnosprawne w wieku do 24 lat, których małżonek jest także osobą bezrobotną i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu jego pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku przez bezrobotnego, albo
- samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 lat lub dziecko niepełnosprawne w wieku do 24 lat,
- niepełnosprawnych,
- członków rodzin wielodzietnych posiadających Kartę Dużej Rodziny.
Pakiet zmian wynikający ze świeżo przyjętej ustawy zakłada również: Wsparcie w zatrudnieniu seniorów, aktywizację osób biernych zawodowo i rolników, którzy chcą się przekwalifikować oraz unowocześnienie i zautomatyzowanie usług urzędów pracy.
6. Planowane zmiany dla pracowników
Rozszerzenie badań medycyny pracy. W listopadzie wiceminister zdrowia zapowiedział duże zmiany w przepisach dotyczące cyklicznych badań lekarskich pracowników. Zwiększona zostanie pula badań okresowych, która zastąpi wygasający z końcem roku program "Profilaktyka 40+", mówił Wojciech Konieczny na antenie radia RMF FM. Szumnie zapowiadana zmiana miała wprowadzić cytologię, mammografię czy badanie poziomu cholesterolu do pakietu obowiązkowych badań okresowych. Z planów nic nie wyniknęło na ten moment. Resort przedłużył program "Profilaktyka 40+" do końca kwietnia 2025 r.
Projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Obecnie trwają również prace nad przepisami określającymi zasady zawierania i ewidencjonowania zakładowych układów zbiorowych pracy, lub ponadzakładowych układów zbiorowych pracy oraz zasady ewidencjonowania porozumień zbiorowych. Aktualnie prace nad nowelizacją wyhamowały, a od 6 grudnia projekt trafił do Komitetu do Spraw Europejskich i tam znajduje się do dzisiaj.
Zmiany w zwolnieniach lekarskich. Na tym nie kończą się planowane zmiany dotyczące pracowników. Resort rodziny, pracy i polityki społecznej zapowiada nowości w zwolnieniach lekarskich. Część nowości przewidziana jest w zakresie orzecznictwa ZUS-u. Jednak najbardziej wyczekiwaną zmianą jest wprowadzenie płatnego w 100 proc. L4.
Zmiany w ustalaniu stażu pracy. W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej trwają prace nad ustawą, która zmieni postrzeganie lat przepracowanych m.in. w ramach umowy zlecenie oraz umów agencyjnych. Resort chce, aby okres zatrudnienia na umowach cywilnoprawnych zaliczał się do stażu pracy. Prawdopodobnie zmiany wejdą w życie od 2026 r.
