Akt poświadczenia dziedziczenia można uzyskać podczas postępowania spadkowego w sądzie lub u notariusza. Bez tego dokumentu spadkobierca nie ma prawa do zarządzania majątkiem, który odziedziczył zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego lub testamentu. Nie ma ustawowego terminu, w którym należy przeprowadzić postępowanie spadkowe, jednak na odrzucenie lub przyjęcie spadku mamy tylko 6 miesięcy. Wyjaśniamy, gdzie złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku.
/123rf.com /123RF/PICSEL
Co to jest wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku to formalny dokument składany do sądu lub notariusza, który ma na celu oficjalne potwierdzenie, kto jest prawnym spadkobiercą po zmarłej osobie. Bez stwierdzenia nabycia spadku, spadkobiercy nie mają formalnych praw do majątku zmarłego.
Oznacza to, że nie mogą legalnie zarządzać jego majątkiem, np. sprzedawać nieruchomości, wypłacać środków z kont bankowych czy regulować długi. Proces ten zapewnia również ochronę praw wszystkich potencjalnych spadkobierców, zapobiegając ewentualnym sporom i nieporozumieniom. Procedura stwierdzenia nabycia spadku jest uregulowana w Kodeksie cywilnym, w szczególności w artykule 922 i następnych.
Reklama
Gdzie złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku można złożyć w wydziale cywilnym w sądzie rejonowym właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Jeśli nie możemy ustalić miejsca zamieszkania, wniosek składamy do sądu, w którego okręgu znajduje się majątek spadkowy lub jego część. W przypadku braku tych podstaw, właściwym sądem jest Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy. Dokument powinien zawierać:
- dane wnioskodawcy (imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL),
- dane uczestników postępowania (spadkobierców ustawowych i testamentowych).
- informacje o spadkodawcy (imię, nazwisko, data i miejsce śmierci, ostatnie miejsce zamieszkania),
- podstawę dziedziczenia (ustawa lub testament),
- wykaz majątku wchodzącego w skład spadku.
Do wniosku należy dołączyć także odpis aktu zgonu spadkodawcy, odpisy aktów urodzenia lub małżeństwa spadkobierców oraz dowód uiszczenia opłaty sądowej. Opłata za złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wynosi 100 zł. Dodatkowo, jeśli wniosek składany jest w ciągu 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy, każdy spadkobierca musi uiścić 100 zł tytułem opłaty za oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Sąd wyznaczy termin rozprawy, podczas której zostaną przesłuchani świadkowie oraz strony postępowania. Postępowanie sądowe zazwyczaj trwa kilka miesięcy lub kilka lat, w zależności od stopnia skomplikowania sprawy i obciążenia sądów. Po zakończeniu procedury sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
Akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza
Alternatywą dla postępowania sądowego jest sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza. Ta opcja jest szybsza i mniej formalna, ale możliwa jedynie wtedy, gdy pomiędzy spadkobiercami nie ma sporu o dziedziczenie. Każdy ze spadkobierców musi osobiście stawić się u notariusza lub wyznaczyć swojego pełnomocnika. Notariusz sporządza protokół dziedziczenia, w którym zawarte są oświadczenia spadkobierców dotyczące przyjęcia lub odrzucenia spadku oraz informacje o podstawie dziedziczenia (ustawa lub testament). Protokół stanowi podstawę do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia.
Notariusz sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia na podstawie spisanego protokołu. Dokument ma taką samą moc prawną jak postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Akt poświadczenia dziedziczenia jest wpisywany do rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia, co zapewnia jego publiczny charakter i możliwość weryfikacji przez osoby trzecie
Koszty sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia są wyższe niż opłaty sądowe, jednak procedura ta jest szybsza i mniej stresująca dla spadkobierców, dlatego może zostać zakończona nawet w ciągu jednego dnia. Koszt sporządzenia tego aktu wynosi 50 zł, opłata za protokół dziedziczenia to 100 zł, a za protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu – 50 zł, niezależnie od wartości spadku. Do tych opłat należy doliczyć 23 proc. VAT oraz koszty wypisów aktów notarialnych i aktów poświadczenia dziedziczenia, opłatę za wpis do Rejestru Spadkowego, a także, w razie potrzeby, koszty związane ze składaniem przed notariuszem oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Postępowanie spadkowe – najczęściej popełniane błędy
Jednym z najczęstszych błędów przy wypełnianiu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku jest jego nieprawidłowe wypełnienie. Niewłaściwe dane osobowe, brak szczegółowego wykazu majątku czy niepełne informacje o spadkodawcy i spadkobiercach mogą prowadzić do odrzucenia wniosku lub konieczności jego poprawienia. Problemem bywa również brak znajomości procedur – niektórzy spadkobiercy nie wiedzą, czy wybrać sąd, czy notariusza, a to niestety może opóźniać proces i generować dodatkowe koszty.
Często popełnianym błędem jest też zaniedbanie terminów, np. na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, co może skutkować utratą prawa do spadku. W przypadku aktu poświadczenia dziedziczenia wymagana jest zgoda wszystkich spadkobierców – brak zgody choćby jednego z nich uniemożliwia przeprowadzenie tej procedury i wymaga skierowania sprawy do sądu.
Dodatkowym problemem są błędy formalne w testamentach, które mogą prowadzić do ich unieważnienia. Niewłaściwe zapisy, brak podpisu czy daty często skutkują sporami między spadkobiercami. Nieznajomość konsekwencji podatkowych może natomiast prowadzić do niespodziewanych obciążeń finansowych, związanych z podatkiem od spadków i darowizn.
Przeczytaj również:
Jak przebiega podział spadku po rodzicach?
Spadek po ojcu, który ożenił się drugi raz. Kto będzie dziedziczyć?
Testament notarialny po zmarłym to dobry początek. Co robić dalej?
