Rodzinne Ogrody Działkowe (FGD) są spokojnym azylem i przystanią dla wielu Polaków, często pielęgnowanymi przez wiele pokoleń rodziny. Kiedy nasi dziadkowie lub rodzice umierają, pojawia się powszechne pytanie – czy możemy odziedziczyć ich ukochaną działkę? Okazuje się, że w przypadku FGD obowiązują określone przepisy prawne.
/ Fot. Patryk Ogorzałek / Agencja Wyborcza.pl / AW
Działka ROD i prawo spadkowe – podstawowe rozróżnienie
Niestety, działki ROD nie podlegają typowym wytycznym dziedziczenia określonym w Kodeksie cywilnym. Prawa do działki nie są uważane za część tzw. majątku i są wyłączone z procesów dziedziczenia.
Zgodnie z ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych przeniesienie praw do działki rodzinnego ogrodu działkowego po śmierci działkowca następuje w drodze szczególnej procedury określonej w art. 38 ustawy .
Przepis ten został celowo ustanowiony. Ustawodawca chciał zapobiec temu, aby przedłużające się postępowanie spadkowe prowadziło do zaniedbania działki, co mogłoby niekorzystnie wpłynąć na cały ogród działkowy.
W związku z tym nawet jeśli zmarły wskazał w testamencie konkretną osobę do odziedziczenia działki, takie zastrzeżenie jest nieskuteczne, ponieważ Działka ROD nie może być uwzględniona w zapisie testamentowym.
Reklama
Kto dziedziczy działkę ROD? Kolejność roszczeń do działki po zmarłym
Ustawa ustanawia jasną hierarchię osób uprawnionych do roszczenia praw do działki po śmierci posiadacza działki. Małżonek ma pierwszeństwo w dziedziczeniu działki.
Jeśli prawa do działki były wspólne dla obojga małżonków, małżonek pozostający przy życiu automatycznie staje się jedynym posiadaczem działki. Dzieje się to z mocy prawa i nie wymaga żadnej dodatkowej dokumentacji.
Jeżeli zmarły był jedynym posiadaczem praw do działki (nie dzieląc ich ze współmałżonkiem), wówczas małżonek pozostający przy życiu musi złożyć oświadczenie o zamiarze zawarcia stosunku prawnego wynikającego z praw do działki.
Termin złożenia takiego oświadczenia wynosi 6 miesięcy od daty śmierci małżonka . Jest to termin prekluzywnego. Niedotrzymanie go skutkuje utratą prawa małżonka do roszczenia o działkę.
Dziedziczenie działki ROD. Inni bliscy krewni, w tym wnuki
Jeżeli małżonek zmarłego nie złoży oświadczenia w wyznaczonym terminie (lub zmarły nie pozostawał w związku małżeńskim), prawo do roszczenia o działkę przechodzi na inne osoby blisko spokrewnione ze zmarłym. Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy, do bliskich krewnych zalicza się:
● potomkowie (dzieci, wnuki),
● wstępni (rodzice, dziadkowie),
● rodzeństwo,
● dzieci rodzeństwa,
● osoby pozostające w związku adopcyjnym.
Osoby te mają 3 miesiące na złożenie wniosku do zarządu ROD o ustanowienie praw do działki (licząc od momentu wygaśnięcia prawa małżonka) . Jeśli działkowiec nie był żonaty, termin dla bliskich krewnych wydłuża się do 6 miesięcy od daty śmierci działkowca.
A co w sytuacji, gdy kilka osób rości sobie prawa do działki?
W takich przypadkach sąd ustala w drodze postępowania ugodowego, kto będzie posiadał prawa do działki.
Podejmując decyzję, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim, czy wnioskodawca korzystał z działki wspólnie ze zmarłym działkowiczem. Ten czynnik często wpływa na orzeczenie. W związku z tym wnuki lub dzieci, które pomagały dziadkom w utrzymaniu działki, mają większe prawdopodobieństwo jej odziedziczenia.
Istotne jest również podkreślenie istotnej różnicy w sposobie nabywania praw do działki przez małżonka i innych bliskich krewnych. Małżonek zmarłego automatycznie nabywa prawa do działki po złożeniu wymaganego oświadczenia , podczas gdy inni bliscy krewni uzyskują prawa dopiero po zawarciu umowy dzierżawy działki z zarządem ROD.
A co z nieruchomością znajdującą się na działce?
Status nieruchomości położonej na działce jest godnym uwagi tematem. Chociaż prawa do działki nie są częścią majątku, sytuacja jest inna w odniesieniu do roślin, sprzętu i przedmiotów na działce.
Zgodnie z artykułem 15, sekcją 2 ustawy ROD, rośliny, urządzenia i przedmioty znajdujące się na działce, stworzone lub nabyte za środki finansowe działkowca, pozostają jego własnością. Oznacza to, że altana, narzędzia ogrodnicze, meble ogrodowe i inne ruchome rzeczy na działce są uważane za część majątku.
W związku z tym osoba dziedzicząca prawa do działki powinna uzgodnić ze spadkobiercami wartość nabytej nieruchomości. Roszczenie o wartość tej nieruchomości jest wliczane do spadku.
Czy nowy działkowiec musi płacić za odziedziczenie działki?
Osoba dziedzicząca działkę po zmarłym nie jest zobowiązana wobec zarządu ROD do zapłaty żadnych opłat za prawa do samej działki. Jednakże, jak wspomniano wcześniej, powinna ona rozliczyć się ze spadkobiercami za nieruchomość znajdującą się na działce (np. altana
