Czym jest bezwarunkowy dochód podstawowy i co ma wspólnego z kryptowalutami?

Bezwarunkowy dochód podstawowy (UBI) to gwarantowana minimalna wypłata dla każdego członka społeczeństwa, niezależnie od jego statusu społecznego. Jest to główna różnica w stosunku do innych form świadczeń socjalnych. Środki są dystrybuowane do wszystkich grup ludzi bez wyjątku i bez odniesienia do dobrobytu obywatela.

Pierwsza wzmianka o koncepcji dochodu podstawowego jest zwykle przypisywana przez badaczy książce “Utopia” (1516) autorstwa angielskiego filozofa i humanisty Thomasa More’a. Pod koniec XVIII wieku Thomas Paine, jeden z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych, zaproponował powrót do tej idei.

Jak można zrealizować tą koncepcję?

Zwolennicy powszechnego wdrożenia UBI uważają, że gwarantowane płatności pomogą ludziom uwolnić potencjał kreatywności. Zamiast nieustannie poszukiwać środków do życia, ludzie mogliby spędzać czas na tworzeniu wartości niematerialnych, jakościowo poprawiając własne życie i rozwijając społeczeństwo jako całość.

Możliwe źródła finansowania takich inicjatyw to m.in. podwyżki podatków, redystrybucja środków z innych programów społecznych, takich jak zasiłki dla bezrobotnych, wprowadzenie opłat środowiskowych i gruntowych. Zwolennicy UBI proponują również zmniejszenie wydatków na utrzymanie aparatu biurokratycznego, rozwój robotyzacji i technologii sztucznej inteligencji.

Główną przeszkodą w przyjęciu tej koncepcji jest trudność jej wdrożenia. Wymagany jest kosztowny system interakcji między wszystkimi uczestnikami i elementami składowymi w celu sprawiedliwego podziału środków, rozliczania wyników, analizy i dostosowania mechanizmów. Oczywiste są również znaczne koszty finansowe, które pociągnęłyby za sobą wdrożenie UBI na dużą skalę.

Czy istnieje zainteresowanie bezwarunkowym dochodem podstawowym?

Dyskusje wokół tej koncepcji przyciągnęły nie tylko ekonomistów, filozofów i publicystów, ale także głównych polityków i inwestorów venture capital. W 2016 r. prezydent USA Barack Obama zasugerował, że to rozwój sztucznej inteligencji zwiększy popularność UBI w społeczeństwie w nadchodzących latach.

Andrew Young, kandydat na prezydenta USA w wyborach w 2020 r., uczynił bezwarunkowy dochód podstawowy głównym elementem swojego programu kampanii. Założył również Humanity Forward, która otrzymała 5 mln USD od szefa Block Jacka Dorseya.

W 2016 r. inkubator przedsiębiorczości Y Combinator, którego dyrektorem był współzałożyciel OpenAI i Worldcoin, Sam Altman, uruchomił pilotażowy projekt wprowadzenia UBI w Ugandzie. W eksperymencie wzięło udział 100 rodzin.

Temat ten stał się szczególnie istotny podczas pandemii koronawirusa. W tym czasie rządy na całym świecie musiały wspierać obywateli poprzez specjalne płatności. Wdrożenie tych programów ujawniło jednak szereg nieefektywności, w tym korupcję, koszty finansowe, inflację i niewłaściwe wykorzystanie funduszy.

Bezwarunkowy dochód podstawowy mógłby teoretycznie wyeliminować wszystkie te problemy.

Co kryptowaluty i inne technologie mają wspólnego z UBI?

Nie ma zgody co do tego, jak rozwiązać kwestie związane z wdrożeniem dochodu podstawowego. Pojawiły się już jednak dwa obiecujące trendy:

Sztuczna inteligencja. Planowane jest przeniesienie na nią złożonych procesów obliczeniowych w celu osiągnięcia sprawiedliwego podziału środków i zminimalizowania negatywnego wpływu UBI na gospodarkę.

Kryptowaluty i blockchain. Oczekuje się, że przejmą one komponent operacyjny. Rozproszony charakter blockchaina, weryfikowalna historia z programowalną logiką transferu aktywów i brak kosztów finansowych mogą pomóc we wdrożeniu bezwarunkowego dochodu podstawowego.

Jednym z głównych zwolenników koncepcji UBI na rynku kryptowalut jest Vitalik Buterin, założyciel drugiej co do wielkości kryptowaluty Ethereum. Dzięki jego wsparciu, pomysłom i rozwojowi blockchaina, zaczęły pojawiać się elementy możliwej mechaniki przyszłych wdrożeń.

W rezultacie pojawiły się następujące obszary finansowania dóbr publicznych mające na celu zmniejszenie nierówności ekonomicznych:

Tożsamość na blockchainie. Do najpopularniejszych projektów w tej kategorii należą Worldcoin Sama Altmana, Proof of Humanity Santiago Siri oraz platforma darowizn Gitcoin. Obejmuje to również projekty NFT, które opierają się na idei osobistych, niewymiennych tokenów stworzonych tylko dla jednego adresu bez możliwości przeniesienia na inny lub sprzedaży. Buterin nazwał je tokenami soulboud.

Tokeny miejskie. Doskonałym przykładem jest projekt CityDAO, który oferuje ulepszenia istniejącej infrastruktury miejskiej, a także tworzenie zupełnie nowych miast opartych na DAO. Głównym celem jest promowanie współpracy gospodarczej między miastem a ludnością.

Why IS nobody talking about Vitalik minting a https://t.co/F3lsze3Luj Citezenship NFT? https://t.co/S3K8iEpFHO

— Rug-Proof Pa฿lo (💙,🧡) (@RugProofPablo) November 9, 2021

Zdecentralizowane autonomiczne organizacje. Osobne miejsce w rozwoju koncepcji UBI mogą zająć popularne DAO. Buterin zwrócił uwagę na projekt Optimism jako interesujący eksperyment, zobowiązujący się do finansowania dóbr publicznych poprzez retrodropy. Jego zespół przeprowadził już trzy rundy finansowania na setki milionów dolarów dla aktywnych uczestników ekosystemu.

I'm excited about how @optimismPBC is getting really substantial sequencer revenues (over $100k today), and they committed to putting a lot of funds into retro public goods funding. Will be great to see how that experiment plays out.https://t.co/wHeVT4nK9C pic.twitter.com/mMw6IXlkIR

— vitalik.eth (@VitalikButerin) September 2, 2021