Łotewski parlament podjął decyzję w czwartkowy wieczór o odstąpieniu od konwencji Rady Europy dotyczącej prewencji i zwalczania agresji wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie, znanej jako Konwencja Stambulska. Głosowanie poprzedziła kilkugodzinna dyskusja; prośbę opozycji w tej kwestii poparła część współrządzącej koalicji.
W 100-osobowym, jednoizbowym parlamencie 56 parlamentarzystów opowiedziało się „za”, 32 było „przeciw”, natomiast 2 wstrzymało się od głosu. Ustawę o rezygnacji Łotwy z Konwencji Stambulskiej przedstawiła opozycyjna, konserwatywna formacja Łotwa Pierwsza (LPV), a poparły ją nie tylko inne ugrupowania opozycji (Sojusz Narodowy, Zjednoczona Lista oraz partia Dla Stabilności!), ale także posłowie koalicyjnego Związku Zielonych i Chłopów. Przeciw głosowali parlamentarzyści pozostałych ugrupowań centrolewicowej koalicji premier Eviki Siliny (Nowej Jedności i Postępowych).
Jak przekazała agencja LETA, dyskusja na ten temat trwała 13 godzin. Sprawa wywołała na Łotwie manifestacje społeczne. „Łotwa to nie Rosja; Kochaj, nie bij” – rozlegało się podczas największej od kilku lat demonstracji w Rydze, w której wzięło udział blisko pięć tysięcy osób. Telewizja LTV informowała, że jak na razie jedynie Turcja, która nie jest krajem członkowskim UE, wycofała się z konwencji.
Łotwa dokonała ratyfikacji konwencji w 2023 r., a dokument wszedł w życie 1 maja minionego roku. Według narodowo-konserwatywnej opozycji łotewskie ministerstwo zabezpieczenia socjalnego używało zapisów konwencji m.in. do „propagowania innego pojmowania płci oraz promocji ideologii gender”.
Aby akt prawny o wystąpieniu z Konwencji Stambulskiej zaczął obowiązywać, musi go jeszcze zaakceptować prezydent Edgars Rinkeviczs, który ma na to dziesięć dni. Głowa państwa posiada również uprawnienie do skierowania dokumentu do ponownego rozpatrzenia w parlamencie. Na wniosek grupy posłów ma też prawo opóźnić publikację aktu. Do tej pory Rinkeviczs nie wyjawił swoich planów w tej kwestii.
Łotwa jest pierwszym państwem Unii Europejskiej, które postanowiło o rozwiązaniu umowy. Konwencja Stambulska z 11 maja 2011 r. stanowi umowę międzynarodową, która stawia sobie za zadanie ochronę przed agresją, karanie sprawców oraz wspieranie ofiar przemocy domowej, zwłaszcza wobec kobiet. Kręgi konserwatywne twierdzą, że dokument „sprzyja promocji ideologii gender”. Do 2020 r. konwencję podpisało ponad 40 krajów. Turcja była pierwszym państwem, które do niej dołączyło w marcu 2012 r., jednak na podstawie dekretu prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana Ankara zrezygnowała z bycia sygnatariuszem, co spotkało się z dezaprobatą i zawodem ze strony władz UE.(PAP)
pmo/ piu/
